Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 3 czerwca 2024
w Esensji w Esensjopedii

Jakub Małecki
‹Zaksięgowani›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułZaksięgowani
Data wydania21 października 2009
Autor
Wydawca Powergraph
SeriaFantastyka
ISBN978-83-61187-14-1
Format125×195mm
Cena29,—
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Ciemne barwy szarości
[Jakub Małecki „Zaksięgowani” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
W swoim nowym zbiorze opowiadań Jakub Małecki odsłania przed czytelnikami prawdziwą grozę codziennego życia, dowodząc, że za każdy wybór przyjdzie nam kiedyś zapłacić cenę. „Zaksięgowani” to solidna propozycja obiecującego autora.

Jędrzej Burszta

Ciemne barwy szarości
[Jakub Małecki „Zaksięgowani” - recenzja]

W swoim nowym zbiorze opowiadań Jakub Małecki odsłania przed czytelnikami prawdziwą grozę codziennego życia, dowodząc, że za każdy wybór przyjdzie nam kiedyś zapłacić cenę. „Zaksięgowani” to solidna propozycja obiecującego autora.

Jakub Małecki
‹Zaksięgowani›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułZaksięgowani
Data wydania21 października 2009
Autor
Wydawca Powergraph
SeriaFantastyka
ISBN978-83-61187-14-1
Format125×195mm
Cena29,—
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Nie jest to zbiór przypadkowo dobranych opowiadań, ale umiejętnie skonstruowana całość, spięta dwoma klamrami – otwierającym zbiorek „Szach…” oraz zamykającym „…mat”, ustanawiającymi, dosłownie i w przenośni, reguły rządzące grą-opowieścią. Przeważająca większość utworów (o wyjątkach później) w pesymistycznym tonie odmalowuje specyfikę życia szarych obywateli, przykutych do pracy za biurkiem, w ciasnym boksie, w otoczeniu złośliwych współpracowników i nieczułego szefostwa. Monotonia zostaje przerwana za sprawą sił nienaturalnych, nierzadko – diabelskich, wodzących na pokuszenie słabych psychicznie, wynagradzających tych najbardziej bezdusznych bądź dotąd wyciszonych psychopatów. Zakłócenie codziennego porządku skutkuje odsłonięciem najgorszych brudów; w opowiadaniach Małeckiego prawdziwie przerażające nie są duchy, demony czy diabelskie psy, ale zwyczajni ludzie. Nie jest to może odkrywcza myśl, niemniej jednak Małecki potraktował ją dość świeżo, wykazując się przy tym zapędami moralizatorskimi, nierzadko odmalowując świat jedynie w kontrastowej czerni i bieli. Urzędnicy żerują na naiwnych klientach, ci z kolei traktują ich z arogancką wyższością, a każdy stara się wywindować na oszustwach, wzajemnym zwodzeniu, ciągłej pogoni za pieniądzem.
Małecki pisze prozę gniewną, buzującą od emocji, czysto idealistycznego sprzeciwu wobec różnych form niesprawiedliwości. Cierpią na tym niektóre opowiadania, przesadnie dosłowne, wprost „wykrzyczane”, inne zaś zyskują na tym szczerym zaangażowaniu. Najmocniejsze są te utwory, które bezpośrednio odwołują się do emocji czytających, jak choćby „Pocałunek Białego Chłopca”, o przyjaźni dziecka z duchem, przetkane „dorosłą” opowieścią o rozwodzie i nowej miłości. Z kolei „Za godzinę powinna tu być” przedstawia tragiczne losy pewnego mężczyzny, który traci kolejne cenne rzeczy w życiu, poddając się narastającemu obłędowi. Ciężko też powiedzieć, żeby warstwa grozy – makabra, groteska – była zawsze konieczna; czasem wydaje się doczepiona na siłę, a duża część opowiadań nic by nie straciła po odjęciu elementów fantastycznych, które, choć może nie są jedynie dekoratywne, sprawiają wrażenie w głównej mierze popisu imponującej wyobraźni autora. Z drugiej strony, Małecki zgrabnie przeskakuje męczący i ograniczający podział na główny nurt i fantastykę, i chwała mu za to.
W „Zaksięgowanych” są też opowiadania wychodzące poza schemat urzędniczo-diabelski. Wszystkie charakteryzują się gorzką wymową, nieszczęście wisi w powietrzu, tak jakby bohaterowie Małeckiego nie zasługiwali nawet na odrobinę szczęścia – w finale wszyscy przegrywają, staczają się, tracą życie. „Każdy umiera za siebie” (wcześniej opublikowany w antologii „Nowe idzie”) to opowieść o ostatnich godzinach marynarzy uwięzionych na pokładzie Kurska, dramatyczna i odpowiednio mroczna. Na tle pozostałych utworów wyróżnia się też „Śmierć szklanego Kazimierza”, w której Małecki mierzy się z konwencją science fiction, wychodząc z tego obronną ręką, chociaż – znów – konkluzja opowiadania zahacza o dość patetyczne rejony. Jak już wspominałem, Małeckiemu zdarza się czasem zbyt nachalne brnięcie w dramatyzm; codzienne horrory nie zawsze przecież muszą być tak przytłaczające czy ostateczne. Domyślam się jednak, że jest to, przynajmniej częściowo, autorska decyzja, choć ukazanie szarości czy nieoczywistości pewnych wyborów z pewnością nie zaszkodziłoby jego opowiadaniom.
Kilka tekstów jest wyraźnie słabszych. „Pisarze i Mordercy” oraz „Oszronione palce magów” to surrealistyczne obrazki, nastrojowe, ale (poza intrygującymi tytułami) nie do końca udane, mocno odstające od reszty utworów. Natomiast krótki, napisany pod puentę „Wybór” sprawia wrażenie zmarnowanego pomysłu, nie sprawdzając się jako literacki short.
„Zaksięgowani” to zbiór nierówny, świadczący o pisarskim dojrzewaniu autora, który poszukuje własnej drogi, własnego sposobu pisania o świecie. Nieźle skonstruowane opowiadania mieszają się z nijakimi, a część wydaje się niedopracowana, zbyt uproszczona bądź lapidarna, i szybko umyka z pamięci. Jako całość, książka Małeckiego to jednak ciekawa lektura, szczególnie że poznański autor pisze świetnym i oryginalnym stylem, dalekim od literackiej (fantastycznej) sztampy. Jego najsilniejszym atutem jest wyrazistość – z pewności więc jeszcze nie raz nas zaskoczy.
koniec
4 stycznia 2010

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Mała Esensja: Wspaniałe czasy, które warto lepiej poznać
Marcin Mroziuk

1 VI 2024

W „Od morza do morza” autorzy przedstawiają młodym czytelnikom najważniejsze wydarzenia i osiągnięcia epoki Jagiellonów. Co istotne, większość opowiadań jest na jeszcze wyższym poziomie literackim niż w pierwszym tomie cyklu „Zdarzyło się w Polsce”.

więcej »

PRL w kryminale: Geniusz prowokacji
Sebastian Chosiński

31 V 2024

Skoro nowelę „Cień” Aleksandra Ścibora-Rylskiego postanowił sfilmować Jerzy Kawalerowicz, mający już wówczas znaczącą pozycję w peerelowskiej kinematografii dzięki ekranizacji „Pamiątki z Celulozy” Igora Newerlego, musiało być w niej coś intrygującego. I rzeczywiście: ta historia, rozpięta pomiędzy wydarzeniami czasu okupacji i współczesnością (w kontekście połowy lat 50. XX wieku), zaskakuje dramatyzmem i czyhającą za każdym załomem zagadką.

więcej »

Ten okrutny XX wiek: Polityka masowych mordów
Miłosz Cybowski

29 V 2024

„Imperium zniszczenia” Alexa J. Kaya ukazuje ogromną skalę nazistowskiej masowej zagłady, a jednocześnie pokazuje szeroki kontekst morderczej polityki.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Wydarzyło się na odwrót
— Joanna Kapica-Curzytek

Chichot losu
— Dominika Cirocka

Bez zwierciadła
— Artur Chruściel

Tegoż autora

Dym/nie-dym i polarne niedźwiedzie na tropikalnej wyspie
— Konrad Wągrowski, Jędrzej Burszta, Marcin T.P. Łuczyński, Karol Kućmierz

O malarstwie i rewolucji
— Jędrzej Burszta

Cień dawnej świetności
— Jędrzej Burszta

Polska inna, a jednak ta sama
— Jędrzej Burszta

Szaleństwo na zamku Gormenghast
— Jędrzej Burszta

Nadduszo, zlituj się!
— Jędrzej Burszta

Czarownica jaka jest, każdy widzi…
— Jędrzej Burszta

Michel Houellebecq, pisarz
— Jędrzej Burszta

W tym szaleństwie nie ma metody
— Jędrzej Burszta

Żony i mężowie
— Jędrzej Burszta

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.