Magazyn ESENSJA nr 5 (XVII)
maj 2002




poprzednia stronapowrót do indeksunastępna strona

Tomasz Kujawski
  Powrót do Ziemiomorza

        Ursula K. Le Guin "Opowieści z Ziemiomorza" (Tales from Earthsea)

Zawartość ekstraktu: 70%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Ursula K. Le Guin 'Opowieści z Ziemiomorza'
Wydana na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych trylogia Ziemiomorze (Czarnoksiężnik z Archipelagu, Grobowce Atuanu, Najdalszy brzeg) to jeden z najwybitniejszych utworów Ursuli K. Le Guin, dla gatunku dzieło już kanoniczne, klasyka, która w większości wszelkiego rodzaju rankingów fantasy zajmuje drugie - zaraz po Władcy pierścieni - miejsce. Jakiekolwiek streszczanie i omawianie tryptyku nie ma sensu, jeśli ktoś go nie zna, niech zakłada buty i biegnie do księgarni. Z Tehanu, napisaną dwadzieścia lat później kontynuacją, należy już być jednak ostrożniejszym. Książka wzbudziła sporo kontrowersji i wielu osobom nie przypadła do gustu. Było sporo narzekań, pytano po co, oskarżano, że napisana na siłę, wykorzystująca sukces poprzedniczek, że jest sprzeczna z pierwszą trylogią, że "wojujący feminizm", że autorka nagina i wykorzystuje wykreowany wszechświat do udowodnienia postawionych przez siebie tez. Oczywiście, szybko znaleźli się obrońcy, którzy twierdzili, że to najlepsza, najbardziej dojrzała część cyklu, a utyskiwania niezadowolonych czytelników i tak nie przeszkodziły powieści zgarnąć nagrody Nebula za rok 1990. W ostatecznym rozrachunku, przyznać trzeba, że Tehanu i pierwsza trylogia to utwory różniące się pod wieloma względami i sporej liczbie osób takie zachwianie konwencji może się nie spodobać. Mimo to utwór przeczytać warto, chociażby po to, aby zobaczyć, w jakim kierunku zmierzają losy arcymaga Geda i całego Ziemiomorza oraz aby dowiedzieć się, czy mamy ochotę zapoznać się z kolejnymi, utrzymanymi w podobny stylu, częściami cyklu.

Właśnie. Tehanu nosi podtytuł Ostatnia księga Ziemiomorza, ale tym razem autorka potrzebowała już tylko dekady, aby stwierdzić, że to jednak jeszcze nie koniec. W zeszłym roku wydała omawiany zbiór opowiadań Opowieści z Ziemiomorza, a wkrótce potem kolejną powieść The Other Wind. Tym samym liczba tomów cyklu dobiła do sześciu, a ponieważ obie nowe książki utrzymane są w klimacie Tehanu i są jej bezpośrednią kontynuacją, coraz częściej spotkać można się z nomenklaturą: pierwsza i druga trylogia Ziemiomorza.

Opowieści... to zbiór pięciu utworów, z których dwa znane są już polskiemu czytelnikowi (DiamentCzarna Róża zamieszczona była w numerze 4/2000 Fenixa, a Ważka jest częścią antologii Legendy). Pierwsze z opowiadań, Szukacz, to właściwie nowela lub mikropowieść, zarówno ze względu na rozbudowaną fabułę, jak i objętość (zajmuje blisko połowę całej książki). Opisane w nim wydarzenia miały miejsce kilkaset lat przed Czarnoksiężnikiem z Archipelagu, poznajemy losy potężnego, acz pozbawionego wykształcenia maga Wydry, który został jednym z założycielem szkoły czarnoksiężników na Roke. Diament i Czarna Róża to krótka historia miłosna, opowieść o magu, dla którego uczucie do Czarnej Róży było ważniejsze od kształcenia się w czarodziejskim fachu. Epizod z młodości Ogiona - nauczyciela Geda - jest tematem Kości ziemi. Historia z Górskich Moczarów opowiada o złowrogim czarnoksiężniku, który zostaje uzdrowicielem na jednej z wysp Archipelagu. Ostatni z zamieszczonych w zbiorze utworów, Ważka, jest najbardziej interesujący i jednocześnie najważniejszy. Opowieść o pierwszej kobiecie, która przybywa na Roke, aby zostać magiem, stanowi pomost pomiędzy TehanuThe Other Wind.

Lektura zbioru daje sporo satysfakcji, powrót do świata Ziemiomorza jak zwykle jest fascynujący, proza Le Guin nadal oczarowuje, aczkolwiek po odłożeniu książki pozostaje pewien niedosyt. Zamieszczona na okładce informacja, że poznamy kolejne przygody Geda, jest grubo przesadzona. Arcymag pojawia się jedynie w Historii z Górskich Moczarów i to jako postać drugoplanowa na kilku ledwie stronach. Za wyjątkiem Ważki, wszystkie opowiadania nie mają większego związku z wydarzeniami, które już znamy, nie wnoszą nic nowego, stoją jakby obok poprzednich czterech części cyklu. Z drugiej strony, wydają mi się zbyt mocno osadzone w świecie Ziemiomorza, aby można było je polecić jako dzieła autonomiczne. Trudno mi stwierdzić na pewno, czy osoba, która nie czytała poprzednich części, poczuje się usatysfakcjonowana lekturą Opowieści..., ale odnoszę wrażenie, że niezupełnie, że o atrakcyjności zamieszczonych historii decyduje jednak przede wszystkim miejsce akcji - Archipelag. Podsumowując, dla fanów Ziemiomorza jest to pozycja obowiązkowa. Ważkę warto (może nawet trzeba) przeczytać przed sięgnięciem po The Other Wind. Jeżeli ktoś z cyklem nie miał okazji się jeszcze zapoznać, niech zacznie go czytać od początku. Co do wszystkich pozostałych, cóż, niech zadecydują sami, w każdym razie książka nie powinna nikogo rozczarować, a Ziemiomorze odwiedzać warto.



Ursula K. Le Guin "Opowieści z Ziemiomorza" (Tales from Earthsea)
Tłum. Paulina Braiter
Prószyński i S-ka 2002
ISBN 83-7337-131-1
Str. 224
Cena 29,90 zł
Strona wydawnictwa: http://www.proszynski.pl/ksiazki/fiszki/2096.html
Gatunek: fantasy

poprzednia stronapowrót do indeksunastępna strona

73
powrót do początku
 
Magazyn ESENSJAhttp://www.esensja.pl
redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.