nr 8 (XX)
październik 2002




powrót do indeksunastępna strona

Autor Eryk Remiezowicz
  Czas nie jest najprostszą rzeczą

        Paul Davies "Czas: niedokończona rewolucja Einsteina"

Zawartość ekstraktu: 80%
'Czas: niedokończona rewolucja Einsteina'
'Czas: niedokończona rewolucja Einsteina'
Codziennie, zawsze i wszędzie, spotykamy się z pojęciem czasu. To on nakłada na nas karby w pracy, steruje ruchem tramwajów i pociągów (no, mniej więcej), popędza nas w działaniu przypominając, że kiedyś się skończy i zmusza do ograniczania się w zainteresowaniach, bo nie na wszystko nam go wystarczy.. Wszędzie, niezależnie od poziomu stosowanej techniki, od wyznawanego światopoglądu i przesądów otoczenia, żyjemy za pan bratem z czasem. I nie mamy najbledszego pojęcia czym on jest.

Wyjaśnijmy sprawę na początku - po przeczytaniu książki "Czas: niedokończona rewolucja Einsteina" nadal nie będziemy wiedzieć, czym czas jest. Natomiast będziemy mieli dużo więcej pytań co do jego istoty i poświęcimy mu zapewne więcej rozmyślań. Paul Davies, autor tej książki, a przy okazji profesor fizyki w dalekiej Australii, poświęcił swą książkę fragmentowi zagadnień związanych z czasem, a mianowicie próbie zrozumienia go w świetle mechaniki kwantowej i kosmologii i wykonał swoją robotę nie najgorzej.

Wbrew tytułowi nie jest to jedynie podróż szlakiem Einsteina przez fizykę, bo, jak wiadomo, nie był on specjalnym fanem mechaniki kwantowej, a tej jest w książce wiele. Więcej już wspólnego miał najbardziej znany fizyk XX w z badaniem kosmosu i rozważaniem roli czasu w tej maszynerii, toteż, aby zadośćuczynić tytułowi, po krótkim wstępie, krótkiej historii czasu, przechodzi autor do badania kolei losów Einsteina i jego teorii względności. Tu serwuje nam pierwszy cios w szczękę i delikatnie sugeruje, że parę naszych uświęconych sposobów patrzenia na czas to jedynie ciasne, zaściankowe, ziemskie wymysły, bo w skali kosmicznej to się dzieją, ho, ho rzeczy niezwykłe. Davies pisze na tyle umiejętnie, że potrafi czytelnika zaszokować objawieniem praw rządzących Wszechświatem, należy więc przyszłych czytelników uprzedzić, że zrozumienie tego, co teoria względności wyrabia z prostym zdawałoby się pojęciem teraźniejszości, może wstrząsnąć. Będą też oczywiście czarne dziury i paradoks bliźniąt, słowem wszystko, co o teorii względności wie człek przeciętny, wszystko podane całkiem strawnie i logicznie, a bez robienia z czytelnika idioty.

Dalej - najpierw pomkniemy w kosmologię, aby przez początek świata i czasu wrócić do dnia dzisiejszego i szalonych praw mechaniki kwantowej. Autor wita nas efektem tunelowym, starym, dobrym i wielokrotnie sprawdzonym sposobem na zaskoczenie czytelnika i wybicie mu z głowy choćby śladu myśli, że trafił do świata podobnego do tego, który rejestrują nasze niedoskonałe zmysły. Potem jeszcze na moment wrócimy do kosmologii - i tyle. Program niewielki i mocno skompresowany, choć bardzo urozmaicony wycieczkami do laboratoriów. Autor uwielbia przedstawiać eksperymenty i służącą do ich wykonania aparaturę badawczą, co owocuje licznymi i skomplikowanymi opisami doświadczeń. Dopiero na podstawie obserwacji i analizy wyników śmie autor przedstawiać swoje opinie na temat tego, czym czas jest, a czym raczej nie. Byłoby to bardzo dobrą metodą podawania materiału, gdybyśmy mieli do czynienia z serią wykładów, ale w książce procedura taka rwie wywód i jego ciągłość. Więcej - eksperyment zabiera miejsce potrzebne teorii i rozważaniom, co autor wyczuwa, bo kończy swoją książkę serią pytań, na które nie odpowiedział. A mógłby choć spróbować, pospekulować co nieco, zamiast objaśniać teorie i fakty znane.

Wychodzi na to, że choć fizycy ciekawie mówią i można w ich wywody wgłębiać się z pasją, to szlachetna sztuka fantazjowania ma nadal pozostać w rękach pisarzy SF. "Czas: niedokończona rewolucja Einsteina" jest świetnym, choć nieco przykrótkim i przyciasnym wykładem na temat czasu w makro- oraz mikroświecie i przeczytać tą książkę niewątpliwie należy, bo daje ona solidne podstawy. Ale nie jest to książka pasjonująca i wciągająca.



Paul Davies "Czas: niedokończona rewolucja Einsteina" (About time: Einstein's unfinished revolution)
Tłum. Leszek Kallas
Prószyński i S-ka 2002
ISBN 83-7255-070-0
Cena: 29,90 zł
Gatunek: popularnonaukowy
Strona wydawnictwa: www.proszynski.pl/ksiazki/fiszki/2102.html

powrót do indeksunastępna strona

106
 
Magazyn ESENSJAhttp://www.esensja.pl
redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.