nr 09 (XXXI)
listopad 2003




powrót do indeksunastępna strona

Daniel Gizicki
  Biografia Pierre'a Christina

W szerokim komiksowym świecie jest wielu dobrych scenarzystów. Każdy miłośnik komiksu ma oczywiście swoich ulubieńców. Gdyby na łódzkim festiwalu zadać proste pytanie: "Wymień najlepszych scenarzystów komiksowych..." - na pewno padłoby wiele nazwisk: Jodorowsky, Moore, Gaiman, Van Hamme... W tym gronie znalazłby się także Christin. Pierre Christin.

Pierre Christin urodził się na przedmieściach Paryża, w lipcu 1936 r. Jego kolegą ze szkolnej ławki był Jean-Claude Mézieres. Echa tej przyjaźni zaważyły na dalszym życiu przyszłego scenarzysty. Christin ukończył wydział nauk politycznych na słynnej paryskiej Sorbonie (napisał tam pracę doktorską na temat "Rozmaitości: literatura biedoty"), po czym ruszył do Ameryki. Tam został wykładowcą literatury francuskiej na uniwersytecie w Salt Lake City, w stanie Utah. Tymczasem Mézieres, który próbował już swych sił w komiksie, również udał się za wielką wodę by zostać... kowbojem. "Starzy" przyjaciele spotkali się w Stanach, zrealizowali razem film dokumentalny o sytuacji Afroamerykanów i w końcu Mézieres namówił Christina do wspólnej próby stworzenia komiksu. Tak powstała sześciostronicowa historia "le Rhum du Punch". Podział ról był oczywisty: stroną fabularną zajął się Christin (pod pseudonimem Linus, którego będzie używał jeszcze przez jakiś czas), zaś graficzną - Mézieres. Opowiadanie to ukazało się w 1966 r. na łamach magazynu "Pilote". Tak rozpoczęła się długa współpraca tych dwóch twórców. Jej najważniejszym owocem był cykl o tytule "Valerian"...

Obydwaj przyjaciele wrócili do Francji. Christin objął katedrę dziennikarstwa na uniwersytecie w Bordeaux. Ale nie prożnował na polu komiksowym. Wspólnie z Mézieres'em wymyślili komiks fantastyczno-naukowy, który początkowo drukowany był w odcinkach w "Pilote", ale wkrótce zaczął ukazywać się w formie samodzielnych albumów. Wtedy właśnie powstaje postać Valeriana - "agenta czasoprzestrzennego", którego najważniejszym zadaniem jest strzec porządku czasoprzestrzeni. Jego macierzystym czasem jest druga dekada dwudziestego siódmego stulecia. Do tego momentu stosunki gospodarczo-polityczne we wszechświecie uległy drastycznej modyfikacji. Ziemia prowadzi rozliczne działania kolonizacyjne, kontakty handlowe, zaś jej stolicą jest metropolia przyszłości - Galaxity. Towarzyszką przygód Valeriana jest Laurelina, obdarzona licznymi wdziękami kobieta, którą bohater poznaje podczas jednej ze swoich misji w czasy średniowiecza. Ale Laurelina to nie jedynie piękny dodatek do swojego partnera. Jest bohaterką bardzo wyrazistą, która kieruje się własnym rozsądkiem i często staję się kluczową postacią danego albumu (np. w "Ambasadorze cieni").

Seria o przygodach dwójki agentów stała się jedną z najciekawszych pozycji w komiksowym odłamie science-fiction. Były to jedne z pierwszych francuskojęzycznych komiksów z tego gatunku. Christin bardzo umiejętnie żongluje tematami, bo mamy tu wątki czysto socjologiczne i społeczne, ale jest również dużo porywającej akcji, okraszonej niebanalnym humorem. Oprócz tego scenarzysta wykazuje dużą swobodę w tworzeniu kosmicznych światów, prezentuje również mnogość rozwiązań fabularnych, które, choć czasem zaskakują swoją prostotą, bardzo dobrze sprawdzają się w całościowej perspektywie. Jednocześnie Christin potrafi stworzyć bardzo autentycznych bohaterów, których przeciwstawia sobie, co powoduje zabawne konsekwencje. Zestwienie Valeriana, typowego mężczyzny, który nie boi się działania, ale bywa leniwy, zarozumiały i lubi czasem troszkę wypić, oraz Laureliny, kierującej się własną, często pokrętną logiką, dążącej do celu kobiecymi spodobami, wypada przekonywająco. Dotychczas ukazało się osiemnaście tomów serii, a także trzy albumy specjalne: album zerowy "les Mauvais reves" ("Złe sny"), gdzie przedstawione jest pierwsze spotkanie Valeriana i Laureliny; "les Habitants du ciel: Atlas cosmique de Valérian et Laureline" ("Mieszkańcy niebios: Atlas kosmiczny Valeriana i Laureliny") będący swoistą, bogato ilustrowaną encyklopedią wszechświata agentów czasoprzestrzennych; a także album zbierający krótkie historie o naszych bohaterach - "Par les chemins de l'espace" ("Przez kosmiczne szlaki"). Na podstawie "Valeriana" został też zrealizowany film animowany.

Ale "Valerian" nie był jedynym efektem współpracy na linii Christin - Mézieres. Stworzyli oni razem również książkę zatytułowaną "Lady Polaris", do której Mézieres wykonał ilustracje. Oprócz tego autorzy wspólnie z Philippe'em Aymondem, Philippe'em Chapellem i Hugues'em Labiano stworzyli czteroksiąg "Canal Choc" ("Kanał Szok").

Christin współpracował z wieloma rysownikami, ale chyba specjalnie upodobał sobie dwóch: wspominanego już Mézieres'a oraz Enkiego Bilala. To właśnie z autorem "Trylogii Nikopola" stworzył tak ciekawe komiksy jak choćby znane u nas "Polowanie" czy "Falangi czarnego porządku", ale również wiele innych. Większość z nim należy do cyklu "Legendy współczesności", w której autor przedstawiał istotne społeczno-polityczne zagadnienia epoki, nadając im często fantastyczny wymiar. Scenarzysta w bardzo poważny sposób podchodził w tych komiksach do takich zagadnień jak człowieczeństwo, niejednoznaczność polityki, wolność czy przyjaźń. Opowieści te pełne są metafizycznej zadumy nad losem człowieka w obecnym świecie, pokazują również mroczne strony bohaterów, którzy w dążeniu do celu potrafią być bezwzględni i wyrachowani. Christin unika jednak udzielania jednoznacznych, odpowiedzi, przedstawiając swoich protagonistów jako osoby o złożonej psychice i niebanalnych motywacjach. Tylko pozornie są oni pionkami na szachownicy życia, gdyż każdy z nich ma możliwość wyboru. Wielu z nich okazuje się jednak być oportunistami, psychologicznie zniewolonymi przez swych przełożonych, wrogów, czy panujący w nich świecie model społeczny. Rysunki Bilala idealnie wpasowują się w tak poważny ton historii, co jedynie podkreśla, jak bardzo ci dwaj twórcy się uzupełniają. Ich współpraca przeniosła się również na inny grunt: Bilal zilustrował kilka powieści Christina, razem pracowali też nad filmem "Bunker Palace Hôtel" - obrazem, którego pewnie nigdy w Polsce nie zobaczymy...

Christin współtworzył jeszcze wiele komiksów. Były to zarówno komiksy przygodowe ("4x4"), detyktywistyczne ("Agence Hardy"), obyczajowe ("la Sultane blanche"), polityczne. Współpracował też z wieloma rysownikami (m.in. Goetzinger, Aymond, Tardi, Boucq). Wynikiem tej współpracy jest m.in. cykl ilustrowanych korespondencji z jego licznych podróży po świecie. Jest również autorem sztuk tetaralnych i powieści oraz patronem antologii komiksowej "Przełom" wydanej po upadku berlińskiego muru. W tym zbiorze prac możemy znaleźć komiksy m.in. Sienkiewicza, Moebiusa, Bilala, a także Parowskiego i Polcha.

Jak każdemu scenarzyście, tak i Christinowi zdarzały się komiksy lepsze i gorsze. Wypracował on sobie jednak miejsce w czołówce europejskich scenarzystów. Pozostaje mieć nadzieje, że także i my będziemy mieli możliwość zapoznania się z całością jego dorobku.

Na podstawie: www.kazet.prv.pl; www.humano.com; www.noosfere.org; "Dictionnaire mondial de la bande dessinée"

powrót do indeksunastępna strona

37
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.