nr 3 (XXXV)
kwiecień 2004




powrót do indeksunastępna strona

Autor
Artur Długosz
Nieprzemienność wszechświata
Michał Heller "Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia wszechświata"

Zawartość ekstraktu: 100%
'Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia wszechświata'
'Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia wszechświata'
Dla ostatnich książek Hellera wypadałoby utworzyć oddzielny gatunek literatury popularnonaukowej. Są zdecydowanie trudniejsze niż większość dostępnych u nas tego typu pozycji (zwykle przekładów) pisanych prostszym, bardziej lapidarnym językiem. O ile "Kosmologia kwantowa" balansowała gdzieś na granicy przyswajalności przez czytelnika średnio obeznanego z dzisiejszym stanem wiedzy kosmologicznej, o tyle "Początek jest wszędzie" wymaga już znacznej giętkości umysłu, głębszego zastanowienia oraz sporej wiedzy. Nie dewaluuje to jednak książki, wręcz przeciwnie - sprawia, że jest jedną z najciekawszych pozycji z tego zakresu, jaka ukazała się w tym roku w Polsce.

Książka, jak zapowiada podtytuł, rzuca nowe światło na pochodzenie wszechświata. Problem to zaiste wielki - liczba omawiających go pozycji już dziś zapewne przekracza możliwości czytelnicze pojedynczego człowieka. Jednak "Początek jest wszędzie" jest opracowaniem wartym szczególnej uwagi, gdyż podchodzi do tego kluczowego filozoficznego zagadnienia nową drogą, jaką jest nieprzemienność. Już w poprzedniej książce autora znaleźć możemy ślady nieprzemienności, jednak tutaj staje się ona główną bohaterką spektaklu.

Heller rozpoczyna wykład od wprowadzenia czytelnika w świat dzisiejszej wiedzy i teorii kosmologicznych, ale nie poświęca im zbyt wiele miejsca, wychodząc ze słusznego chyba założenia, że bardziej szczegółowe opracowania dostępne są w innych książkach. Tak więc poprzez krótki rys historyczny, kilka przykładów kluczowych teorii oraz omówienie stosowanego w nich aparatu matematycznego, dociera do miejsca, gdzie współczesna nauka toczy swoje najcięższe boje. Mowa o osobliwościach, na których załamuje się wiele teorii. Tutaj Heller proponuje nowe podejście wywodzące się z nieprzemienności. Nieprzemienność najprościej przybliżyć można mówiąc, że istnieją matematyczne struktury, w których kolejność wykonywania działań na elementach przy takiej operacji jak mnożenie - ma znaczenie dla wyniku. W naszej matematycznej rzeczywistości 3x4 i 4x3 daje zawsze 12, ale proszę sobie wyobrazić świat, w którym pierwsza operacja dałaby faktycznie 12, ale druga - już na przykład 14. Taki świat byłby światem nieprzemiennym. Ten prosty przykład wydaje się nie mieć większego znaczenia dla nauki o powstaniu i przyszłości kosmosu, ale Heller idzie znacznie dalej, rozwijając nieprzemienność do rangi kluczowego podejścia w kosmologii. Nieprzemienność bowiem posiada wiele cech, które z miejsca rozsupłują splątane problemy tej nauki. Jedną z cech nieprzemienneści jest na przykład jej tak zwana niewrażliwość na punkty, co sprawia, że osobliwości wreszcie przestają być tworami nietykalnymi.

Wykład autora jest bardzo interesujący, ale jego lektura - bardzo wymagająca. Tej książki nie sposób przekartkować, zatrzymując wzrok jedynie na ciekawszych fragmentach. Jej konstrukcja wymaga konsekwentnej lektury i aktywnego udziału czytelnika, którego umysł bardzo często wystawiany jest na prawdziwą próbę. Ale warto wysilić się i uważnie podążyć tropem rozważań Hellera - nawet jeśli zrozumienie poszczególnych fragmentów książki wymaga powtórnej lektury - bo znaleźć możemy w niej przekonujące odpowiedzi na wiele pytań współczesnej kosmologii. Oświecenie, jakie płynie z nowatorskiego podejścia, może stać się udziałem każdego czytelnika.

Jest w tej książce też wielka dawka filozofii. Pytanie o istnienie praw fizycznych nieuchronnie prowadzi do rozważań znacznie trudniejszych i głębszych. Heller nie ucieka przed nimi, wręcz przeciwnie - podkreśla wagę prób poznawania świata, dociekania jego mechanizmów, przeszłości i przyszłości - wpływu tej gałęzi wiedzy na człowieka i jego miejsce we wszechświecie. Nie są to wnioski budujące moralnie, niemniej ukazują prawdę o nas i naszym otoczeniu, o możliwościach poznania go i zrozumienia.



Michał Heller "Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia wszechświata"
Prószyński i S-ka 2003
Seria "Na ścieżkach nauki"
ISBN 83-7255-127-8
Cena: 22 zł
Ekstrakt: 100%
Kup w Merlinie

powrót do indeksunastępna strona

118
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.