powrót do indeksunastępna strona

nr 09 (LXXI)
listopad 2007

Autor
Książka, która nie dotarła do nieba
Janusz Koryl ‹Zegary idą do nieba›
Janusz Koryl napisał książkę, którą czyta się całkiem przyjemnie. Jednak „Zegary idą do nieba” były chyba pomyślane jako coś więcej niż prosta opowiastka – tyle że autorowi zabrakło cierpliwości i konsekwencji.
Zawartość ekstraktu: 60%
‹Zegary idą do nieba›
‹Zegary idą do nieba›
„Zegary idą do nieba” to druga powieść Janusza Koryla, wcześniej autora reportaży, wierszy i recenzji. Książka opiewa losy mieszkańców wsi Czarna, wsi swojskiej, wsi, jakich wiele, ale zamieszkałej przez Pojebusa. Onże, straciwszy rodziców w młodym wieku, decyduje, że trzeba zatrzymać czas, a najłatwiej to osiągnie zakopując zegary. Decyzję wprowadza w czyn, a jego losy stanowią fabularną klamrę książki. Pośrodku zaś znajduje się szereg opowiastek o małych wydarzeniach, które – w odległych od miast okolicach – stają się wielkimi. Jednolitej linii fabularnej nie ma, są jedynie luźne powiązania między nowelkami – osoby, miejsca, wydarzenia.
Zaczynając od języka – ładny jest dialog, ale książka potyka się w momencie, kiedy trzeba przejść do opisu i wewnętrznej refleksji. O ile Janusz Koryl ma słuch do rozmów, o tyle w niedialogowych partiach tekstu nadużywa zdań pojedynczych, rażąc pewną szkolnością, nadmierną prostotą. Nie kwalifikowałbym tego jako wielkiej wady, raczej jako podrażnienie czytelniczego ucha. Efektem jest niestety pewne spłaszczenie tekstu, pozbawienie go miejsc, które angażują czytelnika. Mieszkańcy Czarnej rzadko kiedy budzą jakiekolwiek uczucia, są raczej zbiorem postaci, które na spokojnie obserwujemy.
Wieś opisana przez Koryla jest obrazem znanym z wielu innych powieści. Mieszkańcy – powolni, niespecjalnie bystrzy, zawsze skorzy do pochopnych ocen i niechęci do obcych – pojawiali się już na kartach wielu historii z polskiej wsi, poczynając od „Chłopów” Reymonta. Zależność tę podkreśla jeszcze zakonserwowanie stosunków kobieta-mężczyzna na poziomie dziewiętnastowiecznym. Odkrywczości autorowi przypisać nie sposób, ale też taki obraz pozamiejskiego życia jest w polskiej kulturze dobrze zakorzeniony i czytając „Zegary idą do nieba” z łatwością można złapać właściwy kod kulturowy. To zaleta – wadą jest to, że poza ten obraz autor nie wychodzi.
Ściślej rzecz biorąc, Janusz Koryl chciałby wyjść poza schemat, ale mu się to nie udaje. Pretekstem do opowiedzenia o innej stronie polskiej wsi miałyby być losy Pojebusa, którego pasja okazuje się czymś więcej, niż efektem zwichrowanego umysłu nieszczęśliwego człowieka. Zamiar ten jednak spełza na niczym z dwóch powodów: po pierwsze, większość opowiastek z „Zegary idą do nieba” w ogóle nie łączy się z losami wioskowego wariata albo jest on tam wklejany na siłę. Po drugie, kiedy zaczyna się robić interesująco, kiedy pojawia się szansa, aby podkreślić niezwykłość Czarnej – książka kończy się.
„Zegary idą do nieba” były chyba pomyślane jako kolejny obraz wsi zakorzeniony w realizmie magicznym. Ale z autora wyszedł reportażysta, któremu opisanie ludzi i ich reakcji przychodzi łatwo, podczas gdy stworzenie z tego większej opowieści – nie. Dlatego dostajemy do ręki lekturę lekką, przyjemną, dobrze zajmującą czas, ale niewiele ponad to.



Tytuł: Zegary idą do nieba
Autor: Janusz Koryl
ISBN: 978-83-7469-510-7
Format: 120s. 142×202mm
Cena: 19,90
Data wydania: 22 maja 2007
Ekstrakt: 60%
powrót do indeksunastępna strona

44
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.