powrót do indeksunastępna strona

nr 04 (LXXVI)
maj 2008

Charlie i fabryka literatury
Roald Dahl ‹Zdumiewająca historia Henry’ego Sugara›
Jeśli za tysiąc lat archeolodzy odkopią opowiadania zebrane w tomie „Zdumiewająca historia Henry’ego Sugara”, mogą dojść do wniosku, że w zamierzchłych czasach czytelnicy potrzebowali naprawdę niewiele do szczęścia. Osiem tekstów pióra Roalda Dahla to przykład na prostą, bezpretensjonalną literaturę.
Zawartość ekstraktu: 50%
‹Zdumiewająca historia Henry’ego Sugara›
‹Zdumiewająca historia Henry’ego Sugara›
Roald Dahl (1916–1990) był znanym dziecięcym pisarzem – do najpopularniejszych jego książek zaliczają się „Charlie i fabryka czekolady” (zekranizowana kilka lat temu przez Tima Burtona), „Matylda” czy „Fantastyczny pan Lis”. Natomiast opowiadania zamieszczone w tomie „Zdumiewająca historia…” to krótkie teksty, przez wydawcę zachwalane jako „przykłady zawrotnego i zupełnie niezwykłego świata, który Roald Dahl […] uczynił swoim własnym”. Powyższa opinia prawdziwa jest tylko w części – owszem, są to teksty autorstwa Dahla. Gorzej z ich oceną. To znaczy, może i opowiadania Dahla okażą się „zawrotne” i „niezwykłe” dla jakiegoś dwunastolatka, który dotąd trzymany był z dala od książek, jednak starszemu odbiorcy (albo choć trochę oczytanemu) przyjdzie tylko wzruszyć ramionami – „Zdumiewająca historia…” to nic nowego pod słońcem.
Na tomik opowiadań składa się osiem tekstów, z których tylko sześć to prawdziwe opowiadania, przy czym jedno („Skarb z Mildenhall”) jest właściwie fabularyzowanym dokumentem. O czym pisze autor? Mamy historię chłopca, który rozmawiał ze zwierzętami („O chłopcu, który rozmawiał ze zwierzętami”), opowieść o dziwnym autostopowiczu zabranym przypadkiem przez narratora („Autostopowicz”) czy z lekka poetycką przygodę dwójki rozrabiaków („Łabędź”). Punkt centralny zbioru stanowi tytułowa „Zdumiewająca historia Henry’ego Sugara”, w sumie najlepszy tekst, a i największy pod względem objętości. Po nim jest już tylko „Bułka z masłem” – debiut literacki Dahla z 1942 roku, będący zapisem wspomnień z frontu drugiej wojny światowej. Oprócz tego w zestawie znajdują się dwa teksty niebeletrystyczne („Komentarz do następnej opowieści” i „Szczęśliwe spotkanie”), które wyjaśniają, jak powstały niektóre z opowiadań autora.
Z tego wszystkiego najmniej ciekawe są teksty wprowadzające do kolejnych opowiadań – to nudnawe wspominki autora (z cyklu: Jak zostałem wspaniałym pisarzem), które nie wnoszą niczego nowego. Opowiadania są tak łatwe w odbiorze, że w sumie żadnego wprowadzania czytelnik nie potrzebuje. Stąd zaraz rodzi się złośliwe pytanie, czy dodatkowe teksty zostały dodane do zbioru tylko po to, by zwiększyć objętość chudej książeczki?
Teksty Dahla nie mają wiele wspólnego z zaskakiwaniem czytelnika, nagłymi zwrotami akcji czy zdumiewającymi zakończeniami. To nieskomplikowane opowiastki o prostej strukturze, snute wokół jednego tematu. Tak jest na przykład z pierwszym tekstem zamieszczonym w zbiorze – „O chłopcu, który rozmawiał ze zwierzętami”. Jak wyczerpująco informuje nas tytuł, opowieść dotyczy małolata, który świetnie dogadywał się z czworonogami, a konkretnie z wielkim żółwiem morskim, którego niecni dorośli chcieli przerobić na zupę tudzież ozdobę salonu. Trochę bardziej skomplikowana jest historia Henry’ego Sugara – człowieka, który przypadkiem przeczytał książkę o joginach i… postanowił zostać jednym z nich. Jednak i tutaj fabuła rozwija się liniowo, a usłużny narrator ani na chwilę nie pozwala czytelnikowi zejść z jedynej ścieżki odczytania tekstu (por. fragment o możliwych zakończeniach opowiadania).
Opowiadaniom Dahla nie można zarzucić większych błędów – są to ładne, poprawnie napisane teksty. Aż tyle i tylko tyle. Dla chłopców może nawet okażą się wciągającą lekturą, choć prawdę mówiąc, nie potrafię sobie wyobrazić modelowego czytelnika „Zdumiewającej historii…” – czytelnika, którego by te opowieści zaskoczyły. W dobie gier komputerowych czy szeroko rozbudowanej gałęzi rozrywek dla młodszych odbiorców tego typu teksty są chwilami aż archaiczne w swojej prostocie i naiwności. Może trzydzieści lat temu, kiedy opublikowano tomik, opowiadania Dahla były w modzie. Dzisiaj to raczej archeologiczne starocie.



Tytuł: Zdumiewająca historia Henry’ego Sugara
Tytuł oryginalny: The Wonderful Story of Henry Sugar and Six More
Autor: Roald Dahl
Przekład: Jerzy Łoziński
Wydawca: Zysk i S-ka
ISBN: 978-83-7506-103-1
Format: 216s. 142×195mm
Cena: 19,90
Data wydania: 27 listopada 2007
Ekstrakt: 50%
powrót do indeksunastępna strona

27
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.