Grzegorz Rosiński i Jean Van Hamme tworząc Szninkla czerpali pełnymi garściami z kulturalnego dziedzictwa. W treści komiksu dopatrywano się licznych odwołań do filmu, literatury czy chrześcijańskiej mitologii. Jak jednak ma się do reszty mitycznej opowieści scena spotkania J’ona z Volgą?  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
W jaki sposób, wśród licznych motywów, pochodzących z „2001: Odysei kosmicznej”, „Hobbita” czy Nowego Testamentu 1), znalazł się pełen erotyzmu epizod? Czy jest to jedynie voyeurystyczny odskok od niemal „nowotestamentowej” fabuły, mający cieszyć oko (często niepełnoletnich, do czego przyczynił się lekceważący stosunek polskiego społeczeństwa do sztuki komiksu 2)) czytelników? Jakie znaczenia może nieść ze sobą wątek miłosnego zespolenia głównego bohatera z czarodziejką, która pod wpływem cielesnych rozkoszy przepowiada przyszłość?  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Wspomniany epizod można również potraktować jak swego rodzaju „mit”. Ma on charakter historii mitycznego stworzenia. Wyjaśnia w jaki sposób w świecie Daar pojawił się Czarnoskóry. Stworzyła go, dobierając sobie fantazyjnego partnera seksualnego, czarodziejka Volga. W jego postać wcielił się, przemieniony pod wpływem magii, szninkiel J’on. Magiczna transformacja miała „dodać temu wszystkiemu odrobinę pikanterii”. Jednocześnie jednak doprowadziła do powstania nieznanej wcześniej istoty, którą pieszczotliwie nazwano Czarnuszkiem. Hebrajski mit, wyjaśniający powstanie negroidalnych cech, odwoływał się do boskiej kary nałożonej na grzesznego protoplastę wszystkich Murzynów – Chama 3). W analogicznej, skonstruowanej przez Rosińskiego i Van Hamme’a historii nie pojawia się jakiekolwiek wytłumaczenie dotyczące koloru skóry nowopowstałej istoty, lecz dokładnie wskazuje na seksualny charakter jego wyglądu. Czarnuszek jest bardzo pociągający z powodu swego umięśnienia i budowy penisa. Swym ciałem góruje nad pozostałymi wcieleniami J’ona. Został stworzony by dawać cielesną rozkosz.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Scena z J’onem i Volgą w rolach głównych ma mityczny charakter także z innych powodów. Ten epizod niesie ze sobą wszelkie stereotypy dotyczące seksualności Czarnych. Czarnuszek został stworzony jako erotyczna zabawka czarodziejki, która wyposażyła go w pokaźnego penisa i pożądliwą naturę. Atrybuty te należą do stałych elementów stereotypowego wizerunku Czarnoskórych 4). Przeznaczeniem jego hiperseksualnego ciała jest zaspokojenie fantazji stwórczyni. Istnienie Czarnuszka zostało ograniczone do coitus. W momencie przekształcenia szninkla w nowe, chwilowe wcielenie, czarnoskóry mężczyzna został zredukowany do swojej seksualności, do swego penisa 5). Następujące po sobie cztery przemiany głównego bohatera przyrównują jego czarną postać do kuriozalnych stworów. W tym miejscu ciemnoskóry „człowiek” 6) stoi w jednym szeregu z monstrualną żabą i innymi fantastycznymi istotami, na których „banalność” i „wulgarność” wskazuje ich twórczyni. Podobnie jak je, Czarnego uznano za dziwoląga, postać nie w pełni ludzką. Scena ta przypomina XIX-wieczne wystawy, na których publiczność podziwiała skolonizowaną ludność pozaeuropejską, ukazaną wraz z „cudacznymi tworami natury” 7). J’on odbiera swą przemianę z zażenowaniem, a nowy wygląd traktuje jak dowcip. Czyż bowiem Czarnoskórzy nie budzą w nas niekiedy śmiechu? 8) Po chwili jednak z nieśmiałego wcześniej bohatera wyłania się, przybrany w nową cielesność, pożądliwy kochanek. To jego nowe, hiperseksualne ciało determinuje jego seksualną moc i odmienne, pełne chuci zachowanie. Tymczasem Volga, przekształcając swe ciało, tworzy blondwłosą piękność. Wcielenie czarodziejki jest białe, a zgodnie z popularnymi poglądami, Czarni pragną jasnoskórych kobiet 9). Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż kochanka Czarnuszka to blondynka. Jej kolor włosów można traktować jako symbol europejskiej dominacji, po który stereotypowi czarnoskórzy mężczyźni mieliby sięgać szczególnie chętnie 10).  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Miłosna scena z udziałem J’ona i Volgi przyciąga wzrok widzów nie tylko swym erotycznym napięciem. Kontrast między kolorem skóry kochanków wzmaga moc obrazu i nadaje mu dodatkowe, wykraczające poza różnice płci, znaczenia 11). Partnerzy różnicują się statusem. Oto dominująca biała czarodziejka przemienia w swą seksualną zabawkę, wyzwolonego z niewoli, przedstawiciela niższej rasy – szninkla – któremu nadaję formę wprost kojarzącą się z niewolnictwem. Cielesne połączenie J’ona i Volgi burzy hierarchie i tym ma elektryzować czytelników. „Skąd mi przyszło to do głowy?” – zastanawia się czarodziejka. Odpowiedź jest prosta. Autorzy „Szninkla” urzeczywistnili, na kartach swego komiksu, powszechne, stereotypowe wyobrażenia dotyczące seksualności Czarnych. Wykorzystując, otaczający ich, kulturowy kontekst, Rosiński z Van Hammem utkali misterną opowieść, w którą wpletli fantazje Białych dotyczące międzyrasowego seksu, gdzie lubieżny Czarnoskóry posiada „ich” kobietę. - Fanon Frantz, „Black Skin, White Masks”, Londyn 2008.
- Friedman David M., „Pan niepokorny: kulturowa historia penisa”, Warszawa 2003.
- Fausto-Sterling Anne, „Gender, Race, and Nation. The Comparative Anatomy of „Hottentot” Women in Europe, 1815-17” [w:] „Skin Deep, Spirit Strong. The Black Female Body in American Culture”, red. Kimberly Wallace-Sanders, Michigan 2002, s. 66-98.
- Graves Robert, Patai Raphael, „Mity hebrajskie. Księga Rodzaju”, Warszawa 1993.
- Melosik Zbyszko, „Tożsamość, ciało i władza. Teksty kulturowe jako (kon)teksty pedagogiczne”, Toruń 1996.
- Olson Steve, „Mapowanie historii ludzkości. Przeszłość ukryta w naszych genach”, Poznań 2003.
- Rosiński Grzegorz, Van Hamme Jean, „Szninkiel”, Warszawa 1988.
- Williams Linda, „Skin Flicks on the Racial Border: Pornography, Exploitation, and Interracial Lust” [w:] „Porn studies”, red. Linda Williams, Londyn 2004, s. 271-380.
- Ząbek Maciej, „Biali i Czarni, Postawy Polaków wobec Afryki i Afrykanów”, Warszawa 2007.
- Puźniak Marcin, „Intertekstualizm w komiksie”
1) M. Puźniak, „Intertekstualizm w komiksie”2) Pogardzana w Polsce sztuka komiksu wielokrotnie spotykała się z krzywdzącą klasyfikacją, która wiązała tego rodzaju twórczość z trywialnymi historyjkami dla dzieci. Dlatego też dzieło Rosińskiego i Van Hamme’a, mimo iż jest przeznaczone dla dorosłego odbiorcy, dość często trafiało w ręce osób niepełnoletnich. Osobiście ze Szninklem po raz pierwszy zetknąłem się w bibliotece szkoły podstawowej. Podobne do mojego, pierwsze spotkania z tym komiksem w okresie dzieciństwa, stanowią stały element wielu życiorysów dzisiejszych jego fanów. 3)R. Graves, R. Patai, „Mity hebrajskie. Księga Rodzaju”, Warszawa 1993, s. 124-125; Cham śmiał się z nagości pijanego ojca – Noego – za co został pokarany specyficznymi cechami cielesnymi (w tym „nieprzyzwoitym wydłużeniem członka”) i psychicznymi (jak skłonność do nierządu). 4)D. Friedman, „Pan niepokorny: kulturowa historia penisa”, Warszawa 2003, s. 126-135. 5)F. Fanon, „Black Skin, White Masks”, Londyn 2008, s. 130. 6)Czarnoskóre wcielenie J’ona nie jest człowiekiem. W Daar ludzi nie ma. Nie są nimi bowiem ani szninkle, ani dwupłciowi łucznicy Jargota, ani koldy. Istoty ludzkie w „Szninklu” pochodzą od Bom-Boma. Czarnuszka, który do jego potomków nie należy, nie można uznać więc za człowieka, co koresponduje z rasistowskimi koncepcjami odmawiającymi wspólnego pochodzenia ludzi Białych i Czarnych; por. S. Olson, „Mapowanie historii ludzkości. Przeszłość ukryta w naszych genach”, Poznań 2003, s. 19. 7)A. Fausto-Sterling, „Gender, Race, and Nation. The Comparative Anatomy of „Hottentot” Women in Europe, 1815-17” [w:] „Skin Deep, Spirit Strong. The Black Female Body in American Culture”, red. K. Wallace-Sanders, Michigan 2002, s. 76-79. 8)M. Ząbek, „Biali i Czarni, Postawy Polaków wobec Afryki i Afrykanów”, Warszawa 2007, s. 220-221. 9)D. M. Friedman, op. cit., s. 141, 151. 10)Z. Melosik, „Tożsamość, ciało i władza. Teksty kulturowe jako (kon)teksty pedagogiczne”, Toruń 1996, s. 96. 11)L. Williams, „Skin Flicks on the Racial Border: Pornography, Exploitation, and Interracial Lust” [w:] „Porn studies”, red. L. Williams, Londyn 2004, s. 275-276. |