Muzeum Sztuki otwiera rok dwoma wystawami. Do życia po przerwie wraca budynek ms (ul. Więckowskiego 36) wystawą video czterech wybitnych współczesnych twórców (Bałka, Odenbach, Bartana, Narkevicus). „Architektura pamięci” to ich gra z pamięcią historyczną, również tą najtrudniejszą: dotyczącą Zagłady. Wszystkie prace powstały specjalnie na potrzeby projektu. „Modernizacje 1918-1939. Czas przyszły dokonany” to z kolei wystawa realizowana w sali wystaw czasowych w ms2. Zaprezentowanych na niej zostanie około 300 obiektów wypożyczonych z 17 instytucji. Kluczowym problemem wystawy jest badanie zależności między radykalnymi programami międzywojennych reform politycznych czy społecznych a architekturą i designem. I tak na przykład swoje miejsce na wystawie znajdzie Gdynia jako pomnik nowego, modernistycznego trybu życia czy Zlin – imperium Tomasza Baty, który chciał kontrolować nie tylko przestrzeń mieszkalną pracowników swojej fabryki, ale i organizować ich czas wolny i całą przestrzeń życiową w ramach budowania nowego modelu społeczeństwa. Ekspozycji będzie towarzyszył bogaty program wykładów, prowadzonych wspólnie z Uniwersytetem Łódzkim, oraz projekcje i warsztaty – dla dzieci i dorosłych. Marzec to także czas ponownego otwarcia ms cafe i księgarni Serenissima. Kawiarnia i księgarnia były przez dłuższy czas zamknięte z powodu konserwacji i renowacji fasady budynku. Dziś nowa elewacja zwraca uwagę jasno-szarą barwą, nawiązującą do oryginalnego koloru ścian zabytkowego budynku. Modernizacje 1918-1939. Czas przyszły dokonany ms2, Ogrodowa 19 WERNISAŻ: 11.03.10, g. 18 Wystawa czynna do 31.05.2010 Kurator: Andrzej Szczerski  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
W okresie międzywojnia podjęto próbę budowania modernistycznej Europy Środkowo-Wschodniej złożonej z niepodległych państw, starając się znaleźć dla nich miejsce wśród cywilizacyjnego centrum. Mimo, iż pozostało projektem niedokończonym, dwudziestolecie międzywojenne stworzyło podstawy nowej tożsamości regionu, kwestionując tezę o jego marginalnym znaczeniu dla „epoki nowoczesnej”. W Muzeum Sztuki zaprezentowane zostaną najważniejsze przykłady modernizacji w dziedzinach sztuk wizualnych, architektury i wzornictwa, świadcząc o ich znaczeniu dla ukształtowania nowoczesnego oblicza „Nowej Europy”. Ukształtowana po 1918 roku polityczna mapa Europy nie miała historycznych precedensów. Między morzami Bałtyckim i Adriatyckim powstały Czechosłowacja, Jugosławia, Łotwa, Estonia, a nowe granice określały terytoria Polski, Litwy i Węgier. Każdy z tych krajów, dążąc do znalezienia się w centrum nowoczesności, poszukiwał rozwiązań modernizacyjnych. Do ich promowania, ale i kształtowania wykorzystano współczesną sztukę, architekturę i wzornictwo. Przyszłość stawała się już nie odległą perspektywą, ale codziennym doświadczeniem, a w modernizacyjnych ośrodkach obowiązywał „czas przyszły dokonany”. Związki sztuki i modernizacji miały różne oblicza. Rewolucja węgierska w 1919 roku po raz pierwszy wykorzystała sztukę nowoczesną w celach propagandowych. Artyści – zamiast obrazów – tworzyli plakaty agitacyjne, monumentalne freski i oprawy uroczystości 1-majowych. Jeszcze bardziej radykalne były działania awangardy jugosłowiańskiej, skupionej wokół pisma „Zenit”, która głosiła wizję „bałkanizacji Europy” – poprzez destrukcję śródziemnomorskiej tradycji i przejęcie władzy przez barbarogeniusza.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Ważnym elementem modernizacji były realizacje modelowych miast, traktowanych jako wzorzec nowoczesności dla całego kraju. W Czechosłowacji takim miejscem stał się Zlin – imperium Tomasza Baty. Wokół fabryki butów wybudowano nowe osiedla, szkoły, internaty, całą infrastrukturę kulturalną i socjalną, które unowocześnić miały nie tylko przestrzeń publiczną, ale i życie prywatne. W Polsce pomnikiem nowoczesności stała się Gdynia – nowoczesny port i modernistyczne miasto, duma II RP, symbol dynamicznie rozwijającego się kraju i jego ambitnych celów. Nowoczesna architektura i przemysł stały się także źródłem inspiracji dla malarzy i fotografów, którzy uwieczniali życie „nowego człowieka”. Wystawa „Modernizacje 1918-1939. Czas przyszły dokonany” to prawie 3-miesięczny projekt, łączący w sobie ekspozycję, serię wykładów i projekcji na temat społecznego i filozoficznego wymiaru modernizacji w dwudziestoleciu międzywojennym oraz rozbudowany program edukacyjny. W muzeum zaprezentowane zostanie ponad 300 obiektów: obrazy, rysunki, grafika, plakaty, fotografie, fotomontaże, rzeźby, ale też filmy reklamowe i… buty. Obiekty architektoniczne pokazane zostaną w postaci zdjęć archiwalnych i modeli. Eksponaty na wystawę pochodzić będą z muzeów i kolekcji prywatnych w Estonii, Łotwie, Litwie, Polsce, Czechach, Węgrzech, Słowenii, Chorwacji i Serbii; większość z nich nie była dotąd pokazywana polskiej publiczności. Wystawie towarzyszyć będzie publikacja naukowa dr Andrzeja Szczerskiego – „Modernizacje. Sztuka i architektura w nowych państwach Europy Środkowo-Wschodniej 1918-1939”. Architektura pamięci. Bałka, Bartana, Narkevicius, Odenbach ms, Więckowskiego 36 WERNISAŻ: 16.03.10, g. 18 Przed wernisażem spotkanie z artystami o g.17 w ms cafe Wystawa trwa do 23.05.10 Kurator: Maria Morzuch  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Czy pamięć historyczna jest stała? Każde kolejne obchody rocznic wybuchu II wojny światowej są gorącym testem współczesności, z powracającymi wciąż kwestiami obecności, unikania i uznawania win. Architektura jest szczególnym nośnikiem historii, tworzącym struktury przestrzeni, władzy i pamięci. „Architektura pamięci” to projekt sztuki video, w którym czterej artyści – Mirosław Bałka, Yael Bartana (Izrael), Deimantas Narkevicius (Litwa) i Marcel Odenbach (Niemcy) – odnoszą się do problemu miejsc naznaczonych historią – budynków, pomników i innych milczących świadków dramatycznych wydarzeń ostatnich 70 lat. Spotkanie czterech artystycznych indywidualności z czterech krajów, których historia została szczególnie naznaczona piętnem tragedii XX wieku, zainicjował Marcel Odenbach wraz z Instytutem Goethego w Warszawie. Punktem wyjścia dla pracy niemieckiego artysty „Krążąc wkoło” („Im Kreisen drehen”) stał się pomnik na Majdanku, zaprojektowany przez Wiktora Tołkina w 25. rocznicę wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Lublinie. Ogromna czasza z prochami, niczym ze szkiców francuskiego XVIII-wiecznego architekta Etienne-Louis Boullée, góruje nad obozem koncentracyjnym. Kamera wnika w zaułki pomnika, przyprawiając widza o nudności i przypominając, jak niewygodnym doświadczeniem jest odwiedzanie tego typu miejsc. Jednocześnie z ust dwóch chłopców, przypadkowych bohaterów filmy, pada proste pytanie: czy gdy znikną prochy zniknie również i pamięć? Mirosław Bałka korzysta z zapisów kamer przemysłowych, które zarejestrować miały wizytę kardynała Josepha Ratzingera w Auschwitz. Wydarzenie to miało mieć miejsce przed objęciem pontyfikatu papieskiego przez Benedykta XVI. Nie jest to jednak jednoznaczne – tajemnicza osobistość jadąca czarnym audi HBE F144, otoczonym chmarą ochroniarzy, ani na moment nie opuszcza samochodu. Bałka bez żadnego komentarza pozostawia widza z refleksjami na temat przeszłości Benedykta XVI, tak bardzo różnej od – stawiającego opór nazistowskiego reżimowi – Janowi Pawłowi II.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Yael Bartana filmem „Mur i wieża” („Wall and Tower”) kontynuuje swoją opowieść o relacjach polsko-żydowskich. Symboliczne wezwanie do powrotu do Polski Żydów wymordowanych w czasie II wojnie światowej, tych, którzy wyemigrowali po wojnie do Izraela i tych zmuszonych do wyjazdu w 1968 roku, jest zobrazowane realnym przedsięwzięciem budowy kibucu na Muranowie w Warszawie (vis-à-vis Pomnika Bohaterów getta Warszawskiego). Scenografia polityczna akcji osiedleń, w ramach warszawskiej instalacji architektonicznej, ma współcześnie dramatyczne odniesienie do izraelsko-arabskiego konfliktu. Z drugiej strony godło polskie i izraelskie zostaje złożone w „Murze i wieży” w całość – w pojednawczym geście. Film „W nieznane” („Into the Unknown”) Deimantas Narkevicius to kolaż propagandowych nagrań wytwórni DEFA, pokazujących życie po wschodniej stronie muru berlińskiego. Artysta w dowolny sposób tnie sceny i miesza ścieżki dźwiękowe, tworząc całość, która ma przywrócić „egzystencjonalną wagę” tym zbanalizowanym przedstawieniom. Wystawa była prezentowana już w CAC (Wilno, Litwa), a po pobycie w Łodzi zostanie pokazana w Hartware MedienKunstVerein (Dortmund, Niemcy). W drugiej połowie roku planowane jest wydanie publikacji naukowej związanej z tematem wystawy. Wszystkie filmy zostały stworzone specjalnie na potrzeby wystawy. Przed wernisażem, o godzinie 17.00, planowane jest spotkanie i dyskusja z artystami. Muzeum Sztuki w Łodzigmach główny: ul. Więckowskiego 36, 90-734 Łódź, Pałac Herbsta: ul. Przędzalniana 72, 90-338 Łódź tel. +48 42 633 97 90 fax +48 42 632 99 41 Czynne: Gmach główny: nieczynny (remont), Pałac Herbsta: wtorek 10.00-17.00, środa i piątek 12.00-17.00, czwartek 12.00-19.00, sobota-niedziela 11.00-16.00 Wstęp: Muzeum lub Pałac Herbsta: norm. 7 zł, ulg. 4,5 zł, rodzinny 13 zł; wystawy czasowe: norm. 4 zł, ulg. 3 zł; Muzeum i pałac: norm. 10 zł, ulg. 6 zł
|