powrót; do indeksunastwpna strona

nr 03 (CV)
kwiecień 2011

Imperium przed zmierzchem
Doris Lessing ‹Drugie opowieści afrykańskie›
Nie tylko powieści Doris Lessing, ale i jej opowiadania zasługują na uwagę. Te literackie perełki, pełne egzotycznych obrazów, dźwięków i zapachów – przenoszą nas w świat, którego dzisiaj już nie ma. Świat bogatej natury południowej Afryki, zderzający się z brytyjską cywilizacją i jej wiktoriańską obyczajowością. Świat imperium przed zmierzchem.
ZawartoB;k ekstraktu: 90%
‹Drugie opowieści afrykańskie›
‹Drugie opowieści afrykańskie›
Doris Lessing miała 31 lat, gdy wyjechała na stałe z Rodezji do Wielkiej Brytanii. „Drugie opowieści afrykańskie” są wyborem jej opowiadań pochodzących ze zbiorów opublikowanych w latach 1957-1972, gdy autorka była już uznaną pisarką. Do nowego kraju przywiozła ze sobą wiele wspomnień z przeszłości, które zainspirowały jej wczesną literacką twórczość. Afrykańskim motywom zawartym w jej opowiadaniach towarzyszy zatem wiele wątków zaczerpniętych z życia pisarki.
Opowiadania są w założeniu literackimi miniaturami, ale pióro Doris Lessing czyni je nad wyraz pojemnymi – są pełne epickiego rozmachu, barwnych opisów afrykańskiego krajobrazu i wyrazistych portretów postaci. Wszyscy bohaterowie opowiadań to mieszkający w południowej Afryce Brytyjczycy. Każdy z nich przyjechał tutaj pełen nadziei na założenie dobrze prosperującej farmy i dorobienie się majątku. Wydawałoby się, że nie ma nic prostszego przy tak żyznej ziemi i pełnej bogactw naturze. Nie było jednak łatwo radzić sobie na prowincji, w obcym klimacie, gdy mieszka się w prymitywnych warunkach, w izolacji od innych, dosłownie „na końcu świata”. Rodzi się tęsknota za rodzinnymi stronami (przejmująco opisana w opowiadaniu „Smaki wygnania”), gorycz z powodu zmarnowanej młodości („Lucy Grange”) i frustrujące poczucie, że życie przecieka miedzy palcami, nie przynosząc nadziei na odmianę losu („Zmiana klimatu”, „Ten nowy”). Szczególnego znaczenia nabierają wtedy pełne emocji relacje pomiędzy starszym a młodszym pokoleniem (wzruszający „Lot”). Tymczasem młodym, urodzonym już w Afryce wcale nie jest łatwiej. Doznają poczucia zagubienia, gdy próbują pogodzić wyniesione z domu surowe prawa wiktoriańskiej moralności z poczuciem wolności, które daje im ich własna młodość i rodzima afrykańska obyczajowość (opowiadania: „Co powiedział” i „Droga do wielkiego miasta”). Nie brakowało zresztą wtedy w Afryce ludzi wyjętych spod prawa, ale niepozbawionych dobrych manier, o czym świadczy historia „Mężczyzny, który się nie żenił”. W opowiadaniach pojawiają się także wątki znane z powieściowej twórczości Doris Lessing: opowiadanie „Szpiedzy, których znałam” wydaje się być postscriptum do cyklu „Dzieci przemocy”, zaś „Rośliny i dziewczęta” o nierozumianym przez nikogo, (upośledzonym?) Fredericku i jego inności można odczytać jako swego rodzaju zapowiedź dużo późniejszej książki „Piąte dziecko”.
Warto zwrócić uwagę na frapujące opisy afrykańskiej przyrody obecne niemal w każdym opowiadaniu. Doris Lessing zamienia obrazy w prozę z dbałością o szczegóły. Obserwuje otaczający świat uważnie i z fotograficzną precyzją, o czym można się przekonać czytając dwie historie, których bohaterami są zwierzęta („Sylwetki na tle słońca” i „Opowieść o dwóch psach”). Zaś „Mały atak szarańczy” szokuje tempem zmieniających się obrazów i opisem bezpowrotnych zniszczeń. To opowiadanie może być także kluczem do wyjaśnienia, jak to się stało, że nie wszyscy Europejczycy przybywający do Afryki, dorobili się majątku i doczekali dostatniego życia. Z pozoru przyjazna natura nader często okazywała się być okrutna, za co osadnicy płacili wysoką cenę.
„Drugie opowieści afrykańskie” to znakomity epicki portret życia Brytyjczyków mieszkających przed stu laty w południowej Afryce. Ich życie codzienne wypełniała praca na farmie i życie towarzyskie, usilnie naginane do reguł obowiązujących w wyższych sferach w ich rodzimym kraju. Spod pióra Doris Lessing wyłania się obraz ludzi samotnych, często słabych, zmagających się z przerastającymi ich problemami, a nierzadko przegranych („List z domu”). Chciano widzieć w nich triumfujących kolonizatorów i zdobywców nowych terytoriów na chwałę swojego imperium. „Drugie opowieści afrykańskie” Doris Lessing stanowią swoiste świadectwo początku jego zmierzchu.



Tytuł: Drugie opowieści afrykańskie
Tytuł oryginalny: The Sun Between Their Feet: Collection of African Stories, vol. 2
Przekład: Magdalena Słysz
Wydawca: Albatros – Andrzej Kuryłowicz
ISBN: 978-83-7659-333-3
Format: 304s. 148×210mm
Cena: 30,–
Data wydania: 25 lutego 2011
Wyszukaj w
:
Wyszukaj w
:
Ekstrakt: 90%
powrót; do indeksunastwpna strona

88
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.