Kiedy kończyłem czytać „Rozgwiazdę”, której „Wir” stanowi kontynuację, przeszło mi przez myśl, że zarysowana w końcówce wizja jest na tyle imponująca, by przy pisaniu kolejnej części cyklu Peter Watts miał cholernie trudne zadanie. Obawa okazała się słuszna – środkowy tom „Ryfterów” rozczarowuje.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
„Rozgwiazda”, przypomnę, kończyła się w momencie, gdy cała planeta znajdowała się w stanie zagrożenia. „Wir” skupia się na reakcji, próbie obrony przed pradawnymi mikrobami, mogącymi potencjalnie zniszczyć całkowicie rodzaj ludzki. I to największe plusy tej książki – pokazanie, w jaki sposób rozprzestrzenia się zaraza oraz to, do jakich środków sięgają włodarze naszego świata, by zażegnać niebezpieczeństwo. W sytuacji kryzysowej prym wiodą prawołamacze, czyli jednostki tak zmodyfikowane przez genetykę i chemię, że będące w stanie (bez wyrzutów sumienia), dajmy na to, podjąć decyzję o zabiciu kilku osób po to, by uratować kilkanaście. Ten nowy wątek, przemycający przy okazji nieco rozważań z zakresu moralności, a także przenikania się dobra ze złem, przedstawia się ciekawie i szkoda, że nie został wykorzystany nieco bardziej. Niestety to koniec pozytywnych zaskoczeń. Wygląda na to, że Watts zdążył wypstrykać się z pomysłów w pierwszej części i „Wir” jest już tylko odbiciem koncepcji z „Rozgwiazdy”, niespecjalnie rozwijanych czy zaskakujących sposobem wykorzystania. Powieści nie przysłużyła się też zmiana otoczenia. Można zażartować, że akcja przeniosła się z wody do sieci, tyle, że komputerowej. W tytułowym „Wirze” rozgrywają się wprawdzie jedynie niewielkie fragmenty książki, ale za to należą one do najbardziej interesujących. Całość zbudowana jest na motywie ucieczki Lennie Clark, która może okazać się dla świata tym, czym paczka zapałek dla składu fajerwerków. Tyle, że Watts owych fajerwerków nie odpala. Trochę lepiej jest z postaciami. Ich psychologia skupia się na dwójce znanych już ryfterów, co po pierwsze – daje na prezentację bohaterów więcej miejsca, po drugie – pozwala dobudowywać nowe konteksty do tego, co już znamy z pierwszej części. Wypada to wszystko całkiem nieźle, zwłaszcza w końcówce. A raczej: oczywiście w końcówce. „Wir” jest bowiem skonstruowany, przynajmniej pod względem rozłożenia emocji, podobnie do „Rozgwiazdy”. Przez kilkaset stron mamy trochę zajmujących wstawek teoretyzujących, trochę dłużyzn, natomiast w finale akcja przyspiesza i Watts zarysowuje coraz szerszy obraz, przygotowując się do przeskoczenia w kolejną część cyklu. Niby ciężko się czepiać, że napięcie rośnie w ostatnich rozdziałach, ale jednak chciałoby się, żeby wcześniej temperatura była nieco wyższa niż letnia. W polskim internecie pojawiło się już kilka recenzji drugiej części „Ryfterów” i jestem mocno zdziwiony ich przesadnie pozytywnym wydźwiękiem. O ile zgadzam się, że Watts to pisarz pomysłowy, garściami czerpiący z osiągnięć nauki, psychologii, dorzucający do tego sprawny styl i humor, o tyle akurat w tym wypadku żadne z powyższych nie osiąga odpowiednio dużego rozmachu i jest znakomitym przykładem książki będącej środkiem cyklu, bardziej wypełniaczem niż dziełem aspirującym do miana wybitnego. Mnie ten „Wir” nie wciągnął, a maksymalne oceny wolę zostawić dla tytułów pokroju „Ślepowidzenia”.
Tytuł: Wir Tytuł oryginalny: Maelstrom ISBN: 978-83-932319-2-8 Format: 380s. 125×195mm Cena: 37,80 Data wydania: 16 listopada 2011 Ekstrakt: 60% |