Dla Polaków Tadeusz Kościuszko jest symbolem walki z obcą przemocą. Amerykanie widzą w nim dzielnego dowódcę, bezkompromisowego demokratę i nieszczęśliwego kochanka.  | ‹Kościuszko. Książę chłopów›
|
Legendą był już za życia. O przyjaźń, lub choćby tylko uścisk dłoni Naczelnika zabiegli najpotężniejsi statyści, nie wyłączając rosyjskich carów. W Stanach Zjednoczonych więcej pomników postawiono tylko Jerzemu Waszyngtonowi. W Polsce dopiero ostatnio wyprzedził go pod tym względem Jan Paweł II. Storożyński zaczyna swoją opowieść od sceny iście filmowej. Oto gromada zbirów dopada powóz, którym kapitan Kościuszko i córka hetmana Sosnowskiego udają się do kościoła, by wziąć potajemny ślub. Po krótkiej walce dziewczyna zostaje odbita, a niedoszły pan młody zostaje na gościńcu, ściskając w ręku białą chusteczkę ukochanej. Można to wydarzenie uznać za memento, gdyż biografia Naczelnika była niemal nieprzerwanym ciągiem osobistych i politycznych porażek. Duch czasu był jednak po jego stronie. Demokratyczne poglądy oraz idealizm połączony z uporem uczyniły z Kościuszki patrona wszystkich bojowników o wyzwolenie narodowe lub społeczne. „Bohater dwóch światów” nie był jednak takim naiwniakiem, jakim widzą go niektórzy historycy. Politykę europejską uważał za „sztukę lepszego oszukiwania”. Jako jeden z niewielu Polaków poznał się na Napoleonie . Cesarz, nie zdoławszy prośbą ani groźbą skłonić Kościuszki do bezwarunkowego poparcia swojej osoby nazwał go „głupcem”. Storożyński –Polonus i laureat Pulitzera za artykuły o przekrętach w jednym z nowojorskich teatrów - mocno uwspółcześnił postać Naczelnika. Uznał – prawdopodobnie słusznie - że amerykańskiego czytelnika zainteresuje raczej stosunek Kościuszki do kobiet, niewolnictwa Murzynów, poddaństwa chłopów, kwestii indiańskiej i żydowskiej (powstańczy oddział kawalerii Berka Joselewicza był wszak pierwszą żydowską formacją zbrojną od czasów starożytnych) niż polska walka o niepodległość. Pomnik od tego nie ucierpiał. Może nawet trochę urósł, bo jak tu nie lubić faceta, który zamiast żyć w dostatku w Ameryce jako przyjaciel prezydentów, wolał być wyrzutem sumienia dla cynicznej Europy.
Tytuł: Kościuszko. Książę chłopów Tytuł oryginalny: Peasant Prince. Thaddeus Kosciuszko and the Age of Revolution ISBN: 978-83-7414-930-3 Format: 504s. 160×240mm; oprawa twarda, obwoluta Cena: 59,– Data wydania: 20 kwietnia 2011 |