powrót; do indeksunastwpna strona

nr 4 (CXVI)
maj 2012

Dom wariatów w Białymstoku
Przedpremierowa wystawa najnowszej pracy Alexandre Perigot; oficjalna premiera dzieła odbędzie na inauguracji Europejskiej Stolicy Kultury w Marsylii w styczniu 2013.
Cité Radieuse
Cité Radieuse
La Maison du Fada czerpie inspiracje bezpośrednio z architektury budynku ’Cité Radieuse’ Le Corbusiera w Marsylii. Tytuł pracy został zaczerpnięty z potocznej nazwy, jaką budynkowi nadali mieszkańcy Marsylii (w wolnym tłumaczeniu znaczy ona „Dom Wariatów”). Projekt w tym wypadku zakłada stworzenie modelu budynku w skali 1:15 – 9 metrów długości, 1,6 metra szerokości i 3,7 metra wysokości – zbudowanego w formie matrycy architektonicznej. Korzystając z oprogramowania Archicad, artysta skonstruował szkielet budynku będący fizyczną kopią modelu wygenerowanego w przestrzeni wirtualnej. Powyższa metoda została użyta w poprzednim projekcie La Maison d’Elvis zrealizowanym w  ’La Friche La belle de Mai’ w Marsylii. W międzyczasie La Maison du Fada będzie spełniała funkcję podobną do jednego z ostatnich projektów Perigot, Funkypipe: serii rurowych asamblaży, których ruch generowany przez silniki elektryczne wywołują złudzenie optyczne. La Maison du Fada zachowa formę kinetycznej, rurowej struktury, w której każdy poziom przypomina ogromną, długą półkę. Równocześnie falujący ruch ma za zadanie wywołać u widza wrażenie, iż konstrukcja tańczy.
La Maison du Fada – Czy współczesna architektura może doprowadzić kogoś do szaleństwa?
W trakcie powstawania projektu, jak również podczas prac konstrukcyjnych przy kompleksie ’Cité Radieuse’  w Marsylii, krytycy prac le Corbusiera zlecili przeprowadzenie testów psychologicznych, które miały udowodnić, że przyszli mieszkańcy budynku w końcu by oszaleli.
Nazwa La Maison du Fada została zaczerpnięta z tych badań. ’Fada’ to osoba, która rzekomo została ’opętana przez złośliwe duszki’, a w  rzeczywistości cierpiąca na zaburzenia psychiczne, takie jak zespół Aspergera, schizofrenię, paranoję, zaburzenia narcystyczne itp.
Ostatnimi czasy postać ’fada’ przeniknęła do telewizji. Zgodnie tradycją wywodzącą się bezpośrednio z  przemysłu filmowego, wydaje się, że fabuła nowych seriali telewizyjnych nie może obejść się bez ’fada’. Dzięki wielu możliwym i zróżnicowanym symptomom bohaterowie mogą cierpieć na różnorodne schorzenia: od zaburzeń behawioralnych do psychopatycznej kulminacji; od socjopatii do schizofrenii; od halucynacji do kleptomanii; od zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych do dwubiegunowych; depresję, różnorodne formy uzależnień  i anoreksję. Bohaterowie współczesnych seriali telewizyjnych są coraz bardziej podatni i coraz częściej cierpią na schorzenia psychologiczne.
O ile z pewnością nie można powiedzieć, że tego typu bohaterowie nie byli obecni w serialach telewizyjnych w poprzednich dekadach, o tyle pojawienie się fali antybohaterów w początkach XXI wieku jest niezaprzeczalne. Rosnąca skłonność scenarzystów do tworzenia bohaterów o ambiwalentnej naturze jeszcze bardziej wzmacnia ten trend. Obecnie bohaterowie seriali coraz bardziej przypominają postacie dotknięte przypadłościami ’fada’.
Praca La Maison du Fada składa się z dwóch części. Pierwszą z nich jest kinetyczna reprezentacja  ’Cité Radieuse’ w skali 1:15. Metalowa struktura o konstrukcji rurowej znajduje swoje dalsze rozwinięcie w ciągłym, wzrastającym ruchu. Ruch konstrukcji jest zespojony z drugą częścią pracy: projekcji wideo składającej się z portretów postaci ’fada’ znanych z kina i telewizji. Projekcja wideo to pokaz slajdów, na który składa się ponad 100 portretów aktorów grających „szalonych” bohaterów. Projekcja ta będzie znajdować się na pierwszym poziomie konstrukcji i będzie z niej wyświetlana na ścianach przestrzeni wystawowej.
Kilka spostrzeżeń dotyczących przemysłu filmowego: psychopaci, socjopaci i osobowości aspołeczne w serialach telewizyjnych
Granica oddzielająca psychopatów od socjopatów jest w najlepszym przypadku nieostra, a w najgorszym niemalże niemożliwa do określenia. Oba schorzenia mają kilka cech wspólnych – na przykład niezdolność do funkcjonowania zgodnie z przyjętymi normami społecznymi i brak poczucia winy podczas przekraczania ich granic. Emocjonalna pustka, którą przejawia tytułowy bohater serialu „Dexter” – przynajmniej w początkach serialu – jest podobna do socjopatycznych skłonności Tony’ego Soprano, głównego bohatera serialu o włosko-amerykańskich gangsterach o tym samym tytule.
Tara Gregson
Tara Gregson
Standardowy przewodnik po zaburzeniach behawioralnych i chorobach psychicznych,  Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik Zaburzeń Psychicznych (DSM-IV), stwierdza, że socjopatia, inaczej znana jako antyspołeczne zaburzenie osobowości, może zostać zdiagnozowana na podstawie poniższych kryteriów:
  • Niezdolność do dopasowania się do norm społecznych lub zachowań praworządnych, często skutkująca długa historia konfliktów z prawem;
  • Impulsywność i niezdolność osób trzecich do przewidzenia przyszłych zachowań socjopaty;
  • Drażliwość i agresywność, określana przez częstotliwość i stopień objawów przemocy fizycznej;
  • Chroniczna nieodpowiedzialność, określana przez niezdolność do dotrzymywania długotrwałych zobowiązań i wywiązywania się ze zobowiązań finansowych;
  • Brak poczucia winy i wyrzutów sumienia, przejawiane jako obojętność, lub wręcz przeciwnie, jako systematyczne poszukiwanie usprawiedliwień dla wyrządzonych krzywd, znęcania się, oszustw i kradzieży. 
Perwersja narcystyczna
Termin „narcyz” – który obecnie cieszy się ogromnym powodzeniem wśród ogółu społeczeństwa – został stworzony przez psychoanalityka Paul-Claude’a Racaimera w jego książce „Pomiędzy psychiczną agonią, psychotycznym zaprzeczeniem a narcystyczną perwersją” opublikowanej w 1986 roku.
Nurse Jackie
Nurse Jackie
Perwersja narcystyczna nie jest uznawana za osobne schorzenie i jeśli chodzi o jej kliniczną diagnozę nie przejawia cech odmiennych od innych perwersji. U bohaterki serialu „Sopranos” , Livii Soprano (matki Tony’ego) ta przypadłość zostaje szybko zdiagnozowana przez przez terapeutę, doktora Melfiego, który stwierdza u niej „narcystyczne zaburzenie osobowości”.
Według DSM-IV perwersja narcystyczna może zostać zdiagnozowana na podstawie następujących kryteriów:
  • Pacjent przejawia podwyższone poczucie własnej wartości – na przykład przesadnie podkreśla swoje osiągnięcia i umiejętności,  oczekuje, że będzie traktowany jako lepszy bez osiągnięcia niezbędnych do tego podstaw;
  • Pacjent jest pochłonięty fantazjami o bezgranicznym sukcesie,  błyskotliwości, pięknie, perfekcji, idealnej miłości;
  • Pacjent uważa siebie za osobę wyjątkową i niepowtarzalną, a w konsekwencji akceptowaną i rozumianą jedynie przez instytucje wyższego szczebla i osoby na wysokich stanowiskach;
  • Pacjent przejawia nadmierną potrzebę podziwu jego osoby;
  • Pacjent uważa, że wszystko się mu należy: spodziewa się, że bez konkretnego powodu będzie traktowany w sposób szczególny i wszystkie jego zachcianki będą automatycznie zaspokajane;
  • Pacjent używa innych ludzi w relacjach międzyludzkich do osiągnięcia własnych celów (poprzez kłamstwa, szantaż, ataki słowne itp.);
  • Pacjent często zazdrości innym i uważa, że inni zazdroszczą mu;
  • Pacjent przejawia wyniosłą i arogancką postawę i zachowania;
Dr House
Dr House
Postać matki Tony’ego Soprano jest przedstawiona jako prawdziwy potwór: osoba niezdolna do miłości, wiecznie niezadowolona, którą stale targają impulsy dzieciobójcze. Livia Soprano jest pomnikiem okrucieństwa, specjalistką w sztuce manipulacji – cechy te później w pełni wykorzysta planując z wujem Tony’ego, Juniorem,  morderstwo swojego własnego syna.
Autyzm wysokofunkcjonujący i zespół Aspergera
Ciężko odróżnić autyzm wysokofunkcjonujący – określany jako każda forma autyzmu, przy której osoba nie jest całkowite odcięta od otoczenia – od tak zwanego zespołu Aspergera.
DSM-IV pozwala rozróżnić te dwa schorzenia na podstawie ograniczonej liczby kryteriów, takich jak:
  • Zaburzenia interakcji społecznych;
  • Niepowodzenia w tworzeniu związków rówieśniczych odpowiednich do własnego poziomu rozwoju;
  • Nieumiejętność spontanicznego poszukiwania grupowych przyjemności, zainteresowań i osiągnięć wspólnie z innymi ludźmi;
  • Brak społecznej i emocjonalnej wzajemności;
  • Ograniczone, powtarzalne i stereotypowe zachowania, zainteresowania i czynności;
  • Klinicznie znaczące upośledzenia społeczne, zawodowe lub w innych znaczących sferach.
Sheldon Cooper
Sheldon Cooper
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i fobie
Osoby cierpiące na ZOK – które są bardzo atrakcyjne na ekranie i dostarczają scenarzystom niezliczonej ilości możliwych gagów – są bardzo popularnymi bohaterami seriali telewizyjnych. Jednym z przykładów może być Sheldon Cooper z serialu „Big Bang Theory” (Teoria Wielkiego Podrywu), który ma obsesje na punkcie porządku i kontroli. Ma fobię na punkcie zarazków i zakażenia bakteriami, która przejawia się między innymi tym, że wybrał dla siebie restaurację na każdy dzień tygodnia i konkretne  miejsce w danej restauracji, które według niego jest „bezpieczne”.
ciąg dalszy na następnej stronie
powrót; do indeksunastwpna strona

154
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.