W swojej trwającej czterdzieści lat karierze muzycznej Czesław Niemen występował w kilku zespołach. Nagrywał z Niebiesko-Czarnymi, Akwarelami, Grupą Niemen, Niemen Aerolit i solo. Wydał płyty, które znalazły się w kanonie polskiego rocka, ale i takie, które popadły w zapomnienie. Niektóre niesłusznie. Jak chociażby wydany w 1975 roku jedyny studyjny (oficjalny) krążek zespołu Niemen Aerolit, który tak też został zatytułowany.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
„Piotr był wspaniałym człowiekiem, dobrym, bezinteresownym i rzetelnym. (…) Łączyła nas fascynacja podobnymi rzeczami w muzyce. Zawsze byłem zadowolony ze wspólnego grania i wierzyłem, że praca nasza przyniesie dobre rezultaty” – takimi słowami Czesław Niemen opisał Piotra Dziemskiego, kiedy został poproszony o jego krótką charakterystykę. Niestety, miało to miejsce już po śmierci młodego perkusisty, którego wcześniej uczynił jednym z członków założonego przez siebie we wrześniu 1973 roku zespołu Niemen Aerolit. Stało się to krótko po rozpadzie poprzedniej kapeli Wydrzyckiego – Grupy Niemen, której trzon, poza liderem, tworzyli Józef Skrzek, Antymos Apostolis oraz Jerzy Piotrowski (wszyscy wcześniej i później grali w SBB). Wspólnie skład ten nagrał cztery albumy – dwa w Polsce i dwa na Zachodzie – i wydawało się, że ich współpraca, przynosząca znakomite (choć nie dla wszystkich w pełni strawne) efekty, może trwać jeszcze bardzo długo. Problem tkwił jednak w osobowościach artystycznych Niemena i Skrzeka, którym coraz trudniej było się porozumieć. W takiej sytuacji Wydrzycki postanowił zachować się jak Aleksander Wielki, znalazłszy się w świątyni Zeusa w mieście Gordion – rozwiązał kapelę i natychmiast zaczął rozglądać się za nowymi muzykami. Znalazł ich na Śląsku w mającej wówczas jeszcze status amatorski grupie Krzak, a byli nimi: skrzypek Jan Błędowski, gitarzysta Maciej Radziejewski, basista Jacek Gazda oraz perkusista Piotr Dziemski. Po paru miesiącach odszedł na jakiś czas Radziejewski, którego zastąpił Sławomir Piwowar (wcześniej występujący w zespołach Paradox i Bemibek). W tym zestawieniu grupa zagrała masę koncertów, spośród których trzy zostały po wielu latach upamiętnione dwiema płytami: legalną (dokumentującą występ z warszawskiej „Riviery-Remont” 9 maja 1974 roku) – „ 41 potencjometrów pana Jana (2007) oraz bootlegiem „Aerolit Live – Sopot / Warszawa”, na którym znalazły się nagrania z Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie (dokonane 22 sierpnia 1974) oraz z warszawskiego klubu „Stodoła” (z 26 października 1974 roku). Podczas ostatnich koncertów nie było już w składzie Błędowskiego, którego Niemen po ostrej kłótni zastąpił klawiszowcem Andrzejem Nowakiem. Miesiąc po występie w „Stodole” muzycy weszli do studia i nagrali materiał na płytę zatytułowaną po prostu „Niemen Aerolit”. Znalazło się na niej pięć utworów skomponowanych przez lidera do tekstów polskich poetów – zarówno tych klasycznych (Cyprian Kamil Norwid, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska), jak i współczesnych (Zbigniew Herbert, Jonasz Kofta). Całość otwierają „Cztery strony świata” (do tekstu Kofty), w których Wydrzycki gra na mellotronie oraz wykonuje bardzo typową dla siebie, kojarzącą się z wcześniejszymi dokonaniami artysty, improwizowaną solówkę na moogu; uwagę zwraca również perfekcyjna gra sekcji rytmicznej, a przede wszystkim lekkość, z jaką przez skomplikowane struktury utworu przedziera się Dziemski. W zupełnie innej konwencji, mocno orientalizującej, utrzymany jest Norwidowski „Pielgrzym”, najbardziej chyba przypominający to, co Czesław jeszcze nie tak dawno tworzył z Grupą Niemen. „Kamyk” – do słów Herberta – to w warstwie instrumentalnej porcja awangardowego jazz rocka; jeśli dokładniej się przysłuchać temu utworowi, można nawet wyłowić dźwięki… skrzypiec. Nie jest to jednak Błędowski, ale syntezator obsługiwany przez lidera zespołu. „Daj mi wstążkę błękitną” (ponownie Norwid!) trwa najkrócej, nieco ponad cztery minuty, i równie dobrze mógłby znaleźć się na albumie „ Enigmatic” (1969), obok „Jednego serca” czy „Mów do mnie jeszcze”. Krążek zamyka napisany przez Pawlikowską-Jasnorzewską wiersz „Smutny Ktoś i biedny Nikt” – najbardziej proghardrockowy w całym zestawie. Na plan pierwszy ponownie wybija się perkusja i moog, nie daje o sobie zapomnieć również ekspresyjny wokal Niemena. Takiego Czesława także słyszeliśmy już wcześniej – na nagranym w 1971 roku albumie „ Niemen”. Jest to też najbardziej zróżnicowany muzycznie kawałek na płycie, zawierający całą masę odniesień i wątków… Patrząc z perspektywy czasu, można chyba uznać „Niemen Aerolit” za najbardziej niedoceniony longplay w dyskografii artysty, tym bardziej że w przeciwieństwie do innych, niekiedy znacznie wyżej ocenianych, nie ma na nim słabych punktów. To muzyka, która zyskuje z każdym kolejnym przesłuchaniem! Niestety, zanim płyta trafiła do sklepów, zespół już nie istniał; został rozwiązany przez Wydrzyckiego w lutym 1975 roku. Do dalszej współpracy Niemen chciał zaprosić już tylko Piotra Dziemskiego; planował nagranie z nim concept-albumu opartego na fragmentach „Pana Cogito” Zbigniewa Herberta. Nie doszło do tego, ponieważ w końcu marca zdolny perkusista zmarł po nieudanej operacji wycięcia wyrostka robaczkowego. Co ciekawe, niebawem w odrodzonym Niemen Aerolit, które wydało podwójny longplay „Idee Fixe” (1978), jako jeden z muzyków znalazł się basista Jerzy Dziemski, starszy brat perkusisty, który na przełomie lat 60. i 70. grał z Piotrem i Tadeuszem (kolejnym z braci) w kilku białostockich kapelach (między innymi Scholastykach i Brothers). Piotra natomiast Wydrzycki uhonorował dedykowanym mu, a nagranym w pojedynkę, eksperymentalnym albumem „Katharsis”, który ujrzał światło dzienne rok po „Niemen Aerolit”. Skład:- Czesław Niemen – śpiew, mellotron, moog, syntezator
- Sławomir Piwowar – gitara, gitara akustyczna
- Jacek Gazda – gitara basowa
- Andrzej Nowak – instrumenty klawiszowe
- Piotr Dziemski – perkusja
Tytuł: Niemen Aerolit Nośnik: CD Data wydania: 1975 Czas trwania: 38:35 Gatunek: rock Utwory CD1 1) Cztery ściany świata: 10:24 2) Pielgrzym: 9:22 3) Kamyk: 7:16 4) Daj mi wstążkę błękitną: 4:14 5) Smutny Ktoś, biedny Nikt: 7:19 Ekstrakt: 80% |