Od 13 września 2012 roku do 13 stycznia 2013 roku w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie odbędzie się wystawa pt. „Za-mieszkanie 2012. Miasto ogrodów. Miasto ogrodzeń”. Od 13 września 2012 r. Instytut Architektury i Muzeum Narodowe w Krakowie zapraszają na wystawę poświęconą konfrontacji wizji miasta-ogrodu ze współczesnym miastem ogrodzeń. „Za-mieszkanie 2012. Miasto ogrodów – miasto ogrodzeń” to projekt poświęcony zmianom, jakie zaszły w ciągu ostatnich dwóch dekad w architekturze mieszkalnej i ich związkom z tożsamością mieszkańców i przestrzenią miasta. Projekt obejmuje badania socjologiczne oraz przygotowanie ekspozycji. „Za-mieszkanie 2012” nawiązuje do „Wystawy architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowem”, która odbyła się w Krakowie w 1912 r. w sąsiedztwie nieistniejącego wtedy Gmachu Głównego Muzeum Narodowego, na terenach przylegających do Błoń i Parku Jordana. Pokazano wówczas wykonane w skali 1:1 modele domów rodziny rzemieślniczej, robotniczej i rodziny rolnika oraz dworek podmiejski. Opracowano wystrój ich wnętrz i wygląd otoczenia. Jednym z głównych celów ekspozycji było stworzenie i prezentacja typologii budynków mieszkalnych o charakterze modelowym – możliwych do wielokrotnego powielania. Odwołując się do idei miasta-ogrodu brytyjskiego urbanisty Ebenezera Howarda, skupiono się na domach indywidualnych.  | Miasto ogrodzeń - zdjęcie Jarosława Matli
|
W stulecie tamtego wydarzenia, które w znacznym stopniu ukształtowało architektoniczny obraz drugiej Rzeczypospolitej, wystawa stawia pytanie o obecny stan architektury mieszkalnej w Polsce w kontekście przemian zachodzących w miastach, zwłaszcza po 1989 r. Jako przedmiot analizy wybrano Kraków i jego okolice. Wystawie towarzyszy instalacja ogrodowa, pt. „Ogródek przydomowy”, usytuowana na placu przed Gmachem Głównym Muzeum, czyli „Muzeum Forum”. „Naszą misją jest jak najszersze otwarcie na działania w społeczeństwie, w przestrzeni miejskiej, a zarazem przeciwdziałanie wszelkim podziałom. Ta idea znajduje odbicie w pełnym goryczy podtytule wystawy: „Miasto ogrodów – miasto ogrodzeń”. Autorzy proponują, abyśmy się zastanowili, kto odgradza się od kogo i dlaczego niszczymy wspólną przestrzeń? Kraków – miasto, w którym żyjemy, obecnie objęte jest planem zagospodarowania zaledwie w 25 procentach. Resztę niszczy pazerność, chciwość, prywata i brak wyobraźni, a nasze Muzeum – podobnie jak twórcy wystawy – czuje obowiązek stałego uświadamiania ludziom, że otoczenie jest dobrem wspólnym i należy o nie dbać z myślą o jakości życia także przyszłych pokoleń” – zauważa Zofia Gołubiew, Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.  | Józef Czajkowski plakat „Wystawa architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowym', 1912. Ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie
|
Współczesne problemy społeczno-przestrzenne (gentryfikacje, grodzenie, rozlewanie się przedmieść) połączono na potrzeby wystawy z typowymi dla nich miejscami zamieszkania: kamienicą w centrum miasta, zamkniętym osiedlem, blokowiskiem, mieszkaniem socjalnym, domem na przedmieściu oraz podmiejską rezydencją. Zaprojektowana instalacja stwarza efekt autentycznego wejścia w przestrzeń architektoniczną, dzięki czemu nawiązuje do złudzenia naturalizmu zastosowanego w historycznej ekspozycji. Makiety domów w skali 1:25 pokazane zostały w kontekście analizy sposobów zamieszkiwania w Krakowie oraz wyobrażeń, jakie w stosunku do swojego domu (mieszkania) mają współcześni mieszkańcy miasta. Analizę przeprowadzono na podstawie badań terenowych, wykonanych dla celów wystawy (wywiady z ekspertami, wywiady z mieszkańcami wybranych lokalizacji, fotograficzny reportaż dotyczący zagospodarowania otoczenia i widoków z okien). |