powrót; do indeksunastwpna strona

nr 01 (CXXIII)
styczeń-luty 2013

Tylko dla wytrwałych
Terry Eagleton ‹Po co nam kultura?›
Terry Eagleton, teoretyk kultury i literaturoznawca usiłuje przybliżyć nam to złożone i niełatwe pojęcie, jakim jest kultura. Odpowiada na pytanie, jakie są definicje kultury, jej znaczenie we współczesnym świecie i najważniejsze konteksty.
ZawartoB;k ekstraktu: 60%
‹Po co nam kultura?›
‹Po co nam kultura?›
Czytelnicy nastawieni na lekturę ambitną i poszerzającą horyzonty będą z pewnością wiązać z tą książką wielkie nadzieje. Refleksja o kulturze i jej miejscu w naszym życiu należy do najistotniejszych pytań współczesności. Są tacy humaniści, którzy stoją na stanowisku, że przyszłość zjednoczonej Europy, przeżywającej obecnie problemy ze swoją tożsamością, zależy właśnie od kondycji kultury na naszym kontynencie.
Książka ta powstała, gdyż autor nie był usatysfakcjonowany żadną proponowaną dotychczas w świecie nauki definicją ani koncepcją kultury. Jak sam wskazuje, obecnie to pojęcie charakteryzuje mętność i doszło do jego fragmentaryzacji. Niestety, obawiam się, że książka Eagletona nie przybliża nas do lepszego zrozumienia jej fenomenu, choć może pomóc nam lepiej orientować się wśród wielu często sprzecznych ze sobą teorii i idei kultury.
Ponieważ nie jest to recenzja naukowa, nie będę tutaj polemizować z myślą autora i analizować mocnych i słabych stron zajmowanego przez niego stanowiska. Ograniczę się jedynie do oceny czy książka może być przydatna dla czytelnika, który nie jest naukowcem, ale dla którego tytułowe pytanie: „Po co nam kultura?” jest istotne. Rozprawa Eagletona może nie sprawdzić się jako czytana dla intelektualnej przyjemności, bo nawet dla zawodowców zajmujących się naukami humanistycznymi jest pozycją bardzo wymagającą. Trzeba być bardzo dobrze obeznanym z teoriami kultury i wieloma wątkami humanistyki, aby móc podążać za tokiem myśli autora.
Niezbyt fortunny wydaje mi się polski tytuł: „Po co nam kultura?”, bo odpowiedź na to pytanie nie jest zamierzeniem autora. Jego rozprawa jest raczej teoretycznym zarysem idei kultury oraz jej współczesnych kontekstów. Ich zasięg imponuje: Eagleton analizuje funkcjonowanie w kontekście filozofii, socjologii, polityki, ekonomii, psychoanalizy. Wskazuje na relacje kultury z naturą oraz cywilizacją, a nawet – kultury z cielesnością. Wątków i koncepcji z kręgu teorii kultury jest tutaj wiele, autor podejmuje też polemikę z takimi przedstawicielami humanistyki jak: Richard Rorty, Raymond Williams, T. S. Eliot, Matthew Arnold. Mało jest jednak ciekawych przykładów odnoszących się do naszych bezpośrednich doświadczeń, mogących stanowić przystępny „pomost” wprowadzający do prezentowanych tu złożonych rozważań teoretycznych.
Lektury książki – delikatnie mówiąc – zdecydowanie nie ułatwia nam zawiły, hermetyczny styl. Autor, choć nie można mu odmówić wielkiej erudycji, sprawia wrażenie, jak gdyby chciał powiedzieć o wszystkim na raz. Bardzo przydałyby się śródtytuły, porządkujące tok wywodu autora. Jest tu stanowczo zbyt dużo nadmiernie długich i złożonych zdań, naukowego slangu i rozbudowanej retoryki. Pozwolę sobie przytoczyć tu kilka przykładów: „to co wykracza poza pospolite partykularne [w opozycji do uniwersalnego], możemy odkryć w samej quidditas obiektu, w szczególnych właściwościach jego budowy czy smaku” (s. 81). Autor pisze o wyobraźni, że „jest raczej wiedzą o wszystkich tożsamościach niż jakąkolwiek tożsamością konkretną, a więc czymś więcej, choć zarazem i czymś mniej” (s. 68). Eagleton zwraca uwagę, że „kultura jako sublimacja nie może rywalizować z kulturą jako gratyfikacją libidinalną” (s. 103). Na to wszystko nakładają się jeszcze raczej niepotrzebne „złote myśli” w rodzaju: „Każda chmurka paryskich perfum wypuszczona w Tokio rodzi młodego neonazistowskiego zbira lub filozofa komunitarystycznego w średnim wieku” (s. 91). Podsumowując, lekturę tej ksiązki można polecać tylko naprawdę zainteresowanym i wytrwałym czytelnikom.



Tytuł: Po co nam kultura?
Data wydania: 10 października 2012
Wydawca: Muza
ISBN: 978-83-7758-258-9
Format: 192 s. 125 x 190 mm
Gatunek: non-fiction, popularnonaukowa
Wyszukaj w: Matras.pl
Wyszukaj w
:
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:
Ekstrakt: 60%
powrót; do indeksunastwpna strona

57
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.