powrót; do indeksunastwpna strona

nr 06 (CXXVIII)
lipiec-sierpień 2013

Dwaj magowie objawią się w Anglii
Susanna Clarke ‹Jonathan Strange i Pan Norrell›
Powstały już setki książek traktujących o czarach, potężnych magach i elfach. Niewielu autorów zdołało jednak napisać powieść tak dobrą jak „Jonathan Strange i Pan Norrell” Susanny Clarke.
ZawartoB;k ekstraktu: 80%
‹Jonathan Strange i Pan Norrell›
‹Jonathan Strange i Pan Norrell›
Akcja „Jonathana Strange i Pana Norrella” osadzona została w Anglii początku XIX wieku – lecz nie Anglii naszego świata. W uniwersum kreowanym przez Clarke historia Wielkiej Brytanii pełna jest magii, która jednak w czasie wojen z Napoleonem odeszła już do przeszłości. Niegdyś angielscy magowie zawierali przymierza z elfami, zamieniali ogromne rzeki w małe potoki, każdego dnia dokonywali cudów. Najpotężniejszy z nich, zwany Królem Kruków, władał trzema królestwami, jednym w piekle, jednym w krainie elfów, drugim w Wielkiej Brytanii. W momencie, w którym rozpoczyna się akcja powieści, nikt już nie rzuca czarów, a „magowie” zajmują się głównie badaniem biografii swoich znamienitych poprzedników. Król Kruków zapowiedział jednak, że pewnego dnia pojawi się dwóch magów, którzy przywrócą magię Anglii. Jak łatwo się domyśleć, są nimi właśnie tytułowi Jonathan Strange i Gilbert Norrell, którym przyjdzie między innymi wspierać rząd w walce z Napoleonem oraz poradzić sobie z intrygami przebiegłego elfa.
Powyższy opis nie obejmuje nawet jednej dziesiątej fabuły powieści Clarke. „Jonathan Strange i Pan Norrell” to bowiem utwór wielowątkowy, w którym nawet drobne epizody często okazują się istotne dla rozwoju akcji. Autorka sprawnie prowadzi wszystkie wątki, nie pozwalając czytelnikom ani na chwilę zgubić się w gąszczu pozornie nie powiązanych ze sobą wydarzeń i licznych postaci. Chociaż mogłoby się wydawać, że pisarka sięga po ograne motywy, przedstawia je w zupełnie nowy sposób i nie raz zaskakuje swoimi pomysłami. Choćby dwaj magowie, którzy mają objawić się w Anglii i przywrócić jej magię, nie przypominają przepowiedzianych wybrańców, z jakimi zwykle mają do czynienia czytelnicy fantastyki. Pan Norrell to egoistyczny, spragniony pochlebstw i zapatrzony w książki starszy mężczyzna, który najchętniej zawłaszczyłby dla siebie całą wiedzę (bynajmniej nie będąc przy tych wszystkich wadach człowiekiem złym). Jonathan Stange z kolei to żonaty dżentelmen, który magią zajął się czystym przypadkiem, w dużej mierze dlatego, że nie był w stanie zainteresować się niczym innym. Bohaterowie to zresztą kolejny mocny punkt powieści. Dotyczy to nie tylko dwóch magów, ale również całego szeregu postaci drugoplanowych i epizodycznych – interesujących i świetnie wykreowanych.
Świat nakreślony przez Clarke jest bogaty i drobiazgowo przemyślany. Na szczególną pochwałę zasługuje sposób, w jaki autorka wpisała w niego magię – widać, że ta kształtowała Anglię od setek lat, odciskając na niej swoje piętno. Wielokrotnie przytaczane są historie o dawnych magach, ich dokonaniach, rzucanych czarach. Ponadto czytelnik zostaje zabrany w różne rejony Anglii, ale także do Europy ogarniętej wojną oraz do faerie, krainy elfów. O każdym z tych miejsc czegoś się dowiadujemy, autorka dba o to, by każde miało swoistą atmosferę (jak budzący grozę Dom Utraconej Nadziei w faerie czy Bruksela, w której przygotowania do balu były ważniejsze niż fakt, że całe miasto nagle znalazło się w Ameryce), a jednocześnie ich opisy nie są nudne.
Styl Susanny Clarke można uznać za dosyć specyficzny, różni się on od tego, jakim pisane są współczesne książki. Niewykluczone, że ten fakt będzie przeszkadzać niektórym czytelnikom, choć sposób narracji moim zdaniem bardzo pasuje do czasu akcji i stanowi jeden z największych uroków powieści. Także po części to dzięki niemu „Jonathan Strange i Pan Norrell” zyskują niepowtarzalny klimat. Tę magiczną, niekiedy ponurą atmosferę budują również drobiazgi – słowa zaklęć, przepowiedni, opowieści ożywionych posągów, historie o Królu Kruków czy nawet wypowiedzi „dżentelmena o włosach jak puch ostu” streszczającego poszukiwania imienia swego przyjaciela lub opowiadającego o ceremonii zrzucania dzieci z wieży. Te wszystkie zalety czynią utwór Clarke godnym uwagi.



Tytuł: Jonathan Strange i Pan Norrell
Tytuł oryginalny: Jonathan Strange & Mr Norrell
Data wydania: 20 lutego 2013
Wydawca: MAG
ISBN: 978-83-7480-277-2
Format: 780s. oprawa twarda
Cena: 59,–
Gatunek: fantastyka
Zobacz w:
Ekstrakt: 80%
powrót; do indeksunastwpna strona

74
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.