powrót; do indeksunastwpna strona

nr 08 (CXXX)
październik 2013

Czuły pisarz
Bohumil Hrabal ‹Czuły barbarzyńca›, Bohumil Hrabal ‹Perełka na dnie›
Wydane oraz wznowione w ostatnim czasie dwa tytuły sygnowane nazwiskiem Bohumila Hrabala to przykłady pisania dziś już może niezbyt popularnego, ale wciąż potrafiącego uwieść prostotą opowieści oraz ciepłem wyczuwalnym od pierwszych fraz.
‹Czuły barbarzyńca›
‹Czuły barbarzyńca›
W „Czułym barbarzyńcy” znajdziemy nietypowy – bo utkany właściwie wyłącznie z anegdot – portret Vladimira Boudnika, malarza i grafika, twórcy ruchu eksplozjonistycznego (założenie: sztuka powinna wyzwalać w odbiorcy reakcję na miarę detonacji). Co można powiedzieć o Boudniku? Można na przykład poszukać w nim podobieństw do Hrabala, jak zresztą czyni w posłowiu tłumacz książki, Aleksander Kaczorowski. Można zauważyć, że obaj artyści byli przez długi okres nie tyle nawet niedoceniani, co ograniczeni aktualną sytuacją polityczną, co zmieniło się dopiero po „odwilży”. I o ile jeden z nich doczekał jeszcze lepszych czasów, o tyle dla drugiego skończyło się to wszystko na miarę faktycznie potężnej eksplozji.
Co robili razem Hrabal i Boudnik? Szukali inspiracji temu pierwszemu. Włócząc się po knajpach, słuchając najróżniejszych historii. Większość z nich miała naturalnie wymiar humorystyczny, zwłaszcza, gdy dołączał ten trzeci – Egon Bondy, poeta na dorobku, w kółko powtarzający swoje „kurwa fiks!”. Komizm jest tu czysto sytuacyjny, nie wynika z żadnych zabiegów formalnych autora, ale z tego, co jest solą Hrabalowego pisarstwa: kolejnych historii, wprost nieprawdopodobnego kolorytu postaci w nich uczestniczących. Są tu też momenty wzruszające – jak wówczas, gdy Boudnik dokonuje samookaleczeń, by – jak sam tłumaczy – wziąć na siebie choć część z opowiedzianego mu zła.
W tym sensie tytuł dobrał pisarz znakomicie – barbarzyńskość niektórych anegdot miesza się z czułością, a całość mogłaby z powodzeniem znaleźć się jako nieco dłuższe opowiadanie w zbiorze „Perełka na dnie”. „Zasada działania” jest tu podobna – wszystko to historie, jakie mogliby sobie opowiedzieć (i zapewne opowiadali) przyjaciele przy piwie. Jedyną różnicę stanowi tu ich forma, każda jest wyraźnie oddzielona, a sposób narracji bardziej klasyczny. A jakiej tematyki dotyka Hrabal?
‹Perełka na dnie›
‹Perełka na dnie›
Przeróżnej. Jest tu znakomite opowiadanie o problemach z wprowadzaniem nowego systemu ubezpieczeń społecznych – w próbach wytłumaczenia tak zwanemu prostemu chłopowi dlaczego musi płacić składki na przyszłą emeryturę zawarła się chyba cała dostępna na świecie urzędnicza maestria, a obserwowanie tego szczególnego pojedynku na linii przyszły emeryt – dyrektor Zakładu Ubezpieczeń okazuje się przezabawne. Jest też opowieść o kierowcach wyścigowych – smutna, choć podlana pewną dozą ironii. Jest wreszcie sympatyczna historia notorycznego kłamcy, w którego ustach rzeczywistość zmienia się co chwila o 180 stopni. Ale to nie tematyka stanowi przecież największą zaletę tego pisarstwa.
A jest nią to, o czym wspomniałem na wstępie – rzadko spotykana uwodzicielskość, narracja Hrabala z miejsca otula czytelnika i przenosi go w świat najlepszych wspomnień, co może wydawać się porównaniem banalnym i nieco naiwnym, ale w tym przypadku jak najbardziej trafionym. Oczywiście, że nie są to szczytowe osiągnięcia autora, spod którego ręki wyszły choćby „Postrzyżyny”, ale też bez podobnych aspiracji zostały napisane. To po prostu kolejne fragmenty bardzo dobrej prozy, jakie może odkryć czytelnik. Jeśli tylko będzie miał ochotę zobaczyć, co otrzymamy, gdy połączymy czułość z barbarzyństwem.



Tytuł: Czuły barbarzyńca
Tytuł oryginalny: Něžný barbar
Data wydania: 12 stycznia 2012
ISBN: 978-83-62676-07-1
Format: 144s. 120×180mm
Cena: 21,–
Gatunek: obyczajowa
Zobacz w:

Tytuł: Perełka na dnie
Tytuł oryginalny: Perlička na dně
Data wydania: 13 kwietnia 2012
ISBN: 978-83-62676-09-5
Format: 216s. 120×180mm
Cena: 24,–
Gatunek: obyczajowa
Wyszukaj w: Esensjomania.pl
Zobacz w:
powrót; do indeksunastwpna strona

35
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.