powrót; do indeksunastwpna strona

nr 5 (CXLVII)
lipiec 2015

Najlepsze filmy II kwartału 2015
W tym kwartale nie mieliśmy żadnych wątpliwości. Jeden tytuł zdeklasował pozostałych konkurentów. Ciekawe czy będzie podobnie przy podsumowaniu rocznym?
‹Mad Max: Na drodze gniewu›
‹Mad Max: Na drodze gniewu›
1. Mad Max: Na drodze gniewu
(2015, reż. George Miller)
Nie znajdziecie w tym sezonie w kinach nic lepszego od czwartego „Mad Maxa”. I nie chodzi nawet o fantastyczny scenariusz z rewelacyjnymi, zdawkowymi dialogami. Nie chodzi o Charlize Theron, która wciela się w być może najciekawszą heroinę kina akcji od czasów młodej Ellen Ripley. Nie chodzi wreszcie o fakt, że karkołomny, diabelnie efektowny, niewyobrażalnie skomplikowany pod względem kaskaderskim pościg wypełnia jakieś dwie trzecie filmu.
Chodzi o George′a Millera, który kręci ten film tak, jakbyśmy ciągle mieli koniec lat siedemdziesiątych, jakby reaganomatografia nigdy nie powstała, dyktat PG-13 nigdy nie nadszedł, a zyski się nie liczyły. Mam dziwne wrażenie, że siedemdziesięcioletni dzisiaj Miller, nauczony porażką części trzeciej, zrozumiał, że do hollywoodzkich producentów można podchodzić tylko z naładowaną dwururką, wziął te sto pięćdziesiąt milionów, zakasał rękawy i udał się na szaloną podróż po pustyni. Efektem jest bezwstydnie kampowa i bezczelnie dzika opera gwałtu i przemocy, w której znalazło się jednak sporo miejsca na liryzm. Wspaniały, wspaniały film.
‹Selma›
‹Selma›
2. Selma
(2014, reż. Ava DuVernay)
„Selma” Avy DuVernay to film skrojony pod Oscary: mamy tu wielką historyczną postać, ważki – i wciąż aktualny – temat dyskryminacji rasowej w Stanach Zjednoczonych, solidne rzemiosło i świetne role (rozdając nominacje Akademia niesłusznie pominęła nie tylko Davida Oyelowo odtwarzającego Martina Luthera Kinga, ale też fantastyczną Carmen Ejogo, która odgrywa jego żonę). Film jest czymś więcej niż laurką dla bohatera: warto zauważyć, że reżyserka podjęła się karkołomnego zadania połączenia w „Selmie” portretu intymnego pastora Kinga i opowieści o konkretnych wydarzeniach – marszach aktywistów walczących o zniesienie dyskryminacji rasowej w prawie do głosowania, a także wpisania całości w szerszy kontekst społeczno-polityczny. I choć zapewne o rodzinnych dramatach w domu państwa Kingów dałoby się powiedzieć więcej, a główny bohater mógłby mieć nieco mniej cech współczesnego świętego, Avie DuVernay udało się stworzyć film poruszający i daleki od poprawnej czytanki, zwłaszcza, gdy pokazuje złożony, niejednolity obraz samego ruchu praw obywatelskich, w którym postawy umiarkowane ścierają się z radykalnymi (i – co reżyserka znakomicie zauważa, prowadząc wątek Malcolma X – oba te stanowiska są sobie nawzajem potrzebne). „Selma” to świetny film, który przekonuje, że społeczeństwo nie robi się bardziej tolerancyjne i liberalne z natury – ale czasem trzeba mu w tym pomóc krzykiem, protestem i politycznym działaniem.
‹Sekrety morza›
‹Sekrety morza›
3. Sekrety morza
(2014, reż. Tomm Moore)
Rozumiem powszechne zachwyty nad najnowszym filmem Tomma Moore’a, sam podzielam większość z nich – zwłaszcza te dotyczące wizualnej oprawy i muzyki (nie sądzę, bym w tym roku usłyszał piękniejszy soundtrack niż kompozycje Bruna Coulaisa), ale pozwolę sobie dodać łyżkę dziegciu. Ten zupełnie zjawiskowo wyglądający film to jeszcze jedna opowieść o tym, jak dzielny chłopiec, po zrozumieniu swoich błędów i wykazaniu się odwagą, ratuje dziewczynę przed jej przeznaczeniem. Inspirowana celtyckimi legendami, baśniowa rzeczywistość, składa się tu z elementów, które można by pogłębić – tymczasem dla Moore’a stanowią one głównie ornament, są urocze i piękne, ale nigdy nie prowadzą w rejony, które zaskoczyłyby widza.
„Sekrety morza” najbardziej trafiają do mnie jako rzecz o utracie. Ten problem wypada tym bardziej przekonująco, że postacie, nie tylko te pierwszoplanowe, mają tu czasem nawet więcej niż jednego sobowtóra – oglądamy więc różne warianty zmagania się z bólem: rozpacz i wyparcie, bunt, wreszcie przepracowanie. „Sekrety morza” w ładunku empatii dorównują najlepszym produkcjom studia Ghibli: postawę każdego z bohaterów można zrozumieć, nikt tu nie jest zły z natury – co najwyżej bardzo nieszczęśliwy.
‹Dureń›
‹Dureń›
4. Dureń
(2014, reż. Jurij Bykow)
Bykow-scenarzysta ma niezwykły dar, który pozwala mu z codziennych życiowych perypetii swoich bohaterów tkać fabułę na miarę antycznego dramatu. Tak było w debiutanckim „Żyć” i w późniejszym o trzy lata „Majorze”; nie inaczej jest w „Durniu”, który chwyta za serce i za gardło chyba jeszcze mocniej niż wcześniejsze dzieła Rosjanina. Dmitrij Nikitin – człowiek prosty, ale uczciwy – zostaje postawiony przed dylematem natury moralnej, na którym mogliby połamać sobie zęby nawet najwięksi filozofowie czy etycy. Jakąkolwiek decyzję podejmie, spowoduje ona tragiczne konsekwencje – dla niego samego i jego rodziny bądź kilkuset innych, obcych mu ludzi. Sytuacja jest więc bez wyjścia i nie się co łudzić, że reżyser zaserwuje nam choćby namiastkę happy endu w amerykańskiej postaci. Bykowowi znacznie bowiem bliżej jest do tradycji radzieckiej/rosyjskiej „czornuchy”, który to nurt eksplorował przede wszystkim mroczne zakamarki ludzkiej duszy i wyciągał na wierzch wszelkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu społeczeństwu. W nieznanym z imienia prowincjonalnym mieście, które jest tłem wydarzeń opisanych w „Durniu”, nic nie toczy się torem, którym powinno. Szczyty władzy zżera korupcja, a sumienia jej przedstawicieli są czarniejsze od węgla. Życie ludzkie nie ma najmniejszego znaczenia, liczy się jedynie przemożna chęć kontrolowania innych i pomnażania zysków. Straszliwy pech sprawia, że w tryby takiej właśnie machiny dostaje się niczego nieświadomy mały człowieczek – Dima Nikitin, tytułowy dureń.
‹Biały cień›
‹Biały cień›
5. Biały cień
(2013, reż. Noaz Deshe)
Gdzieś we wschodniej Afryce – dopiero z napisów końcowych dowiadujemy się, że poruszany w filmie problem dotyczy głównie Tanzanii – dzieje się zło: albinosi mordowani są dla organów, których rzekome szczególne właściwości mają przynosić zdrowie i powodzenie w biznesie. By uchronić Aliasa (naturszczyk Hamisi Bazili) przed bezwzględnością szamańskiego rynku, matka wysyła go do mieszkającego w mieście wuja. Szybko okazuje się, że nowe miejsce wcale nie należy do bezpieczniejszych, a prawa ulicy dyktowane są przez okrutne podziemie. Łatwo byłoby przyciąć taką fabułę do ram thrillera – i dla pełnej przejrzystości dorzucić jeszcze kilka humanistycznych mądrości o potrzebie porozumienia i akceptacji. Izraelski reżyser Noaz Deshe wybiera jednak inną strategię: „Biały cień” to film poetycki, duszny, dygresyjny, wydobywający brud i brutalność świata i łączący je z elementami wizyjnymi. Kamera z ręki i często stosowana tu pierwszoosobowa perspektywa sugestywnie oddają panikę, poczucie zagrożenia i samotność. Wzbudzając w ten sposób empatię z bohaterem, reżyser nie próbuje jednak znieść wrażenia kulturowego dystansu i obcości.
‹Avengers: Czas Ultrona›
‹Avengers: Czas Ultrona›
6. Avengers: Czas Ultrona
(2015, reż. Joss Whedon)
Sequela ciężko nie oceniać przez pryzmat pierwszej części i niestety „Czas Ultrona” wypada pod tym względem słabiej, głównie przez swoją wtórność. Znów mamy motyw rozpadającej się drużyny i nastrajania bohaterów przeciw sobie, znów wracamy do prób okiełznania Hulka, znów, mimo wydarzeń z „Zimowego żołnierza”, gdzieś za kulisami stoi Nick Fury… Przez cały film przewija się kilkunastu bohaterów, w finałowej walce po stronie dobra udział bierze ponad dziesięciu – nic dziwnego, że Joss Whedon przez 140 minut zwyczajnie nie ma czasu i miejsca by nakreślić jakieś pogłębione relacje czy ambitniejsze schematy fabularne. Nie ma też najwidoczniej czasu by sklecić fabułę, która – nawet stosując łagodniejsze, „komiksowe” kryteria – będzie się trzymała logiki, bo wiele momentów i zwrotów akcji jest z tym na bakier. Zamiast tego reżyser skupia się na rozrywce i puszczaniu oka do fanów, wprowadzając coraz to nowe, lecz znane z kart komiksów postacie i miejsca. Natomiast jako czysta rozrywka, superbohaterska naparzanka na wielką skalą, „Czas Ultrona” sprawdza się zupełnie dobrze. Owszem jest tu sporo scen przegiętych, zarówno technicznie (sztuczne CGI w otwierającej film walce) jak i koncepcyjnie (przesłodzone do granic możliwości ujęcia pokazujące wspólny atak/obronę przyjaciół z drużyny), ale jako całość ogląda się to całkiem przyjemnie. Niektóre sceny są robią wrażenie rozmachem, tempem akcji lub humorem: Tony Stark w zbroi znanej fanom jako Hulkbuster czy powracający gag z Mjolnirem to jedne z najlepszych momentów w całym filmowym uniwersum Marvela. Tylko jako całość nie robi to już takiego wrażenia jak za pierwszym razem.
‹Strefa nagości›
‹Strefa nagości›
7. Strefa nagości
(2014, reż. Urszula Antoniak)
Erotyczne wibracje przypadkiem spotykających się w saunie dziewcząt – pierwszoplanowych i jedynych postaci filmu – opierają się na niedopowiedzeniu, które znane jest każdemu, kto choć raz dał się uwieść obcej osobie. Odbywająca się w zupełnej ciszy reakcja na obecność drugiego człowieka, sygnały widoczne tylko dla zainteresowanej osoby – wzajemna fascynacja, całe to przyciąganie i odpychanie odbywa się w gestach i spojrzeniach, w unikach i w ledwie widocznych manipulacjach, w oczekiwaniu nierzadko pełnym tłumionej zazdrości. Co więcej, złożone, reprezentujące dwie kulturowe tożsamości (lecz nie będące pretekstem dla doraźnego komentarza społecznego) bohaterki „Strefy nagości”, prowadząc erotyczną grę, jedynie krążą wokół konieczności seksu, nie konsumują relacji, czyniąc ją jeszcze bardziej intrygującą dla widza.
Reżyserka stawia pytania dotyczące uwodzenia. Czy uwodząc, sami przypadkiem nie ryzykujemy bycia uwiedzionymi? Antoniak nie stawia kropki nad i. Pyta o możliwość odkrycia dziewcząt – przed nami i przed nimi nawzajem. Pyta o barierę pożądania i o izolację uczucia. Pozwala swoim bohaterkom drażnić się ze sobą, ulegać wzajemnemu urokowi i raz po raz zrywać nić łączącego ich uczucia. Co pozostaje, jeśli owa nić zostaje zerwana?
‹Magical Girl›
‹Magical Girl›
8. Magical Girl
(2014, reż. Carlos Vermut)
Mała Alicia (Lucía Pollán) jest bardzo chora – ma białaczkę. Marzy o tym, żeby na wzór bohaterek anime dysponować magicznymi mocami i o sukience Magical Girl Yukiko ze swojej ulubionej kreskówki. Choć jest ona bardzo droga, bezrobotny ojciec dziewczynki Luis (Luis Bermejo), postanawia zrobić wszystko, by ją dostała, nawet jeśli oznacza to złamanie prawa. „Magical Girl” to mroczny, atmosferyczny, dobrze zrobiony film i jak na stosunkowo niski budżet wygląda jakby kosztował co najmniej dwa razy więcej. Nie wszystko się jednak Vermutowi udało – rozczarowujące zakończenie filmu wydaje się pośpiesznie złożone w całość, a kilka wątków, na przykład przerysowany czarny charakter grany przez Miguela Insua wydaje się pochodzić z zupełnie innego filmu. „Magical Girl” ma jednak sporo zalet i pozostaje mieć nadzieję, że w przeciwieństwie do zeszłorocznego zwycięzcy Złotej muszli, „Pelo Male”, którego pofestiwalowe życie ograniczyło się… do innych festiwali, zobaczy go więcej widzów.
‹Dziewczyna warta grzechu›
‹Dziewczyna warta grzechu›
9. Dziewczyna warta grzechu
(2014, reż. Peter Bogdanovich)
Dzięki takim filmom jak „Ostatni seans filmowy” i „Papierowy księżyc” Peter Bogdanovich szybko stał się jedną z najważniejszych twarzy Nowego Hollywood lat 70-tych. Nie na długo – po przeżyciu osobistej tragedii jego kolejne filmy rozczarowywały, a on zaczął być utożsamiany głównie z drugoplanową rólką w serialu „Rodzina Soprano”. Nakręcona po 13 latach przerwy komedia „Dziewczyna warta grzechu” stanowi dowód na to, że Bogdanovich wciąż nie powiedział jeszcze ostatniego słowa – jest lekka, przyjemna, miejscami nawet dowcipna. Jedyny problem polega na tym, że do złudzenia przypomina jednak dzieła innego nowojorskiego intelektualisty noszącego okulary.
‹Feniks›
‹Feniks›
10. Feniks
(2014, reż. Christian Petzold)
Christian Petzold główny nacisk kładzie na relacje pomiędzy bohaterami. Bardzo umiejętnie przy tym buduje napięcie. Do tego stopnia, że mimo powolnej, dalekiej od fajerwerków narracji widz przez cały czas siedzi przykuty do fotela i głowi się, jaki będzie koniec tej historii. Przy okazji zadaje sobie też, wraz z Nelly, kilka innych, niezwykle istotnych pytań; nie znając odpowiedzi na nie, kobieta nie będzie w stanie zbudować swej nowej egzystencji – wbrew tytułowi, nie odrodzi się jak mityczny ptak. Niemiecki reżyser chętnie korzysta z nagłych cięć i niedopowiedzeń; zamiast wykładać kawę na ławę, woli zmusić do myślenia odbiorcę. Drobnymi kroczkami przesuwa granicę naszej wiedzy, by w pełnym aluzji, subtelnym finale – rozegranym w takt pięknej ballady Kurta Weilla i Ogdena Nasha „Speak Low” (z powstałego w czasie wojny musicalu „One Touch of Venus”) – doprowadzić do prawdziwego trzęsienia ziemi. I niemal natychmiast spuścić kurtynę! Dzieło Petzolda pokazywane było podczas kilkudziesięciu festiwali filmowych, zgarnęło też kilka nagród. Żałować tylko należy, że tego momentu chwały nie dożył Harun Farocki. Scenarzysta zmarł 30 lipca ubiegłego roku, na nieco ponad miesiąc przed oficjalną premierą „Feniksa”. Choć można też spojrzeć na to tragiczne wydarzenie z innej, metafizycznej strony – odszedł, by chwilę później odrodzić się w filmie swego przyjaciela.



Tytuł: Mad Max: Na drodze gniewu
Tytuł oryginalny: Mad Max: Fury Road
Dystrybutor: Warner Bros
Data premiery: 22 maja 2015
Reżyseria: George Miller
Zdjęcia: John Seale
Muzyka: Junkie XL
Rok produkcji: 2015
Kraj produkcji: Australia, USA
Cykl: Mad Max
Gatunek: akcja, przygodowy, thriller
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Selma
Dystrybutor: Kino Świat
Data premiery: 10 kwietnia 2015
Reżyseria: Ava DuVernay
Zdjęcia: Bradford Young
Scenariusz: Paul Webb
Rok produkcji: 2014
Kraj produkcji: USA, Wielka Brytania
Czas trwania: 128 min
Gatunek: biograficzny, dramat, historyczny
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Sekrety morza
Tytuł oryginalny: Song of the Sea
Data premiery: 8 maja 2015
Reżyseria: Tomm Moore
Rok produkcji: 2014
Kraj produkcji: Belgia, Dania, Francja, Irlandia, Luksemburg
Czas trwania: 93 min
Gatunek: animacja, familijny, fantasy
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Dureń
Tytuł oryginalny: Дурак
Dystrybutor: Art House
Data premiery: 22 maja 2015
Reżyseria: Jurij Bykow
Scenariusz: Jurij Bykow
Muzyka: Jurij Bykow
Rok produkcji: 2014
Kraj produkcji: Rosja
Czas trwania: 116 min
Gatunek: dramat, psychologiczny, sensacja
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Biały cień
Tytuł oryginalny: White Shadow
Dystrybutor: Nowe Horyzonty
Data premiery: 24 kwietnia 2015
Reżyseria: Noaz Deshe
Rok produkcji: 2013
Kraj produkcji: Niemcy, Tanzania, Włochy
Czas trwania: 117 min
Gatunek: dramat
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Avengers: Czas Ultrona
Tytuł oryginalny: Avengers: Age of Ultron
Dystrybutor: Disney
Data premiery: 7 maja 2015
Reżyseria: Joss Whedon
Zdjęcia: Ben Davis
Scenariusz: Joss Whedon
Muzyka: Brian Tyler
Rok produkcji: 2015
Kraj produkcji: USA
Czas trwania: 150 min
Gatunek: akcja, fantasy, przygodowy
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Strefa nagości
Tytuł oryginalny: Nude Area
Dystrybutor: Spectator
Data premiery: 12 czerwca 2015
Reżyseria: Urszula Antoniak
Scenariusz: Urszula Antoniak
Rok produkcji: 2014
Kraj produkcji: Holandia, Polska
Czas trwania: 73 min
Gatunek: dramat
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Magical Girl
Dystrybutor: Gutek Film
Data premiery: 12 czerwca 2015
Reżyseria: Carlos Vermut
Zdjęcia: Santiago Racaj
Scenariusz: Carlos Vermut
Rok produkcji: 2014
Kraj produkcji: Hiszpania
Czas trwania: 127 min
Gatunek: dramat, thriller
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Dziewczyna warta grzechu
Tytuł oryginalny: She’s Funny That Way
Dystrybutor: Monolith
Data premiery: 19 czerwca 2015
Reżyseria: Peter Bogdanovich
Zdjęcia: Yaron Orbach
Rok produkcji: 2014
Kraj produkcji: USA
Czas trwania: 93 min
Gatunek: komedia, obyczajowy
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:

Tytuł: Feniks
Tytuł oryginalny: Phoenix
Dystrybutor: Aurora Films
Data premiery: 26 czerwca 2015
Reżyseria: Christian Petzold
Zdjęcia: Hans Fromm
Muzyka: Stefan Will
Rok produkcji: 2014
Kraj produkcji: Niemcy
Czas trwania: 98 min
Gatunek: dramat
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:
powrót; do indeksunastwpna strona

117
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.