Zapraszamy do lektury artykułu, przybliżającego sylwetkę rosyjskiego pisarza Leonida Andriejewa, którego opowiadanie pt. „Łazarz”, przetłumaczone przez pana Przemysława Musiałowskiego, publikujemy dziś na łamach Esensji.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma | Leonid Andriejew lubił to, co olbrzymie. W olbrzymim gabinecie, na jego olbrzymim biurku stał olbrzymi kałamarz. Kominek w gabinecie był szeroki jak wrota, a sam gabinet – niczym plac miejski. Willa Andriejewa we wsi Wammelsuu górowała nad wszystkimi domami: każda belka ważyła sto pudów, fundament zbudowany był z olbrzymich głazów granitu. Podobne zamiłowanie do tego, co olbrzymie, imponujące, wspaniałe zdradzał na każdym kroku. Hiperboliczny styl jego książek był zgodny z hiperbolicznym stylem jego życia. Nie na darmo Riepin nazywał go „Książę Lorenzo”. Tak jak główny bohater jego sztuki, powinien był mieszkać w złoconym zamku, spacerować po puszystych dywanach, w towarzystwie olśniewającej świty. Było mu z tym do twarzy, jak gdyby się po to urodził. – K. Czukowski „Wspomnienia o pisarzach”, tłumaczenie Jadwiga Dmochowska W niniejszym tekście m.in. będziecie mogli zapoznać się z krótką notką, dotyczącą biografii nieznanego Wam prawdopodobnie rosyjskiego prozaika Leonida Andriejewa (1871-1919), twórczość którego, po latach tułaczki w zawierusze historii, na powrót upowszechniły w latach 50 i 70 wydawnictwa Czytelnik oraz Państwowy Instytut Wydawniczy. Przekłady te warto przeczytać ze względu na ich wysoką jakość, same wydania są już jednak niestety dosyć wiekowe, a książeczki nie prezentują się zbyt okazale dla oka. Ponadto, jest to zaledwie drobny wycinek twórczości, która na pełną rehabilitację musiała czekać aż do tak zwanej „Odwilży” Chruszczowa pod koniec lat 50, gdyż po nagłej śmierci pisarza w 1919 r. nieomal całkowicie zaprzestano druku jego dzieł z powodów politycznych i ideologicznych. Od tego czasu Leonid Andriejew nieśmiało, lecz uporczywie stuka w drzwi Wieczności, by nie zapomniano o jego osobie. Prezentowane opowiadanie „Łazarz” (1906) w moim przekładzie może być interesujące z kilku powodów: zarówno ze względu na jego monumentalność i piękno języka, jak i filozoficzną tematykę, m.in. wyraźne nuty egzystencjalizmu, który jako ruch stał się popularny dopiero znacznie później, za sprawą pisarzy takich jak Albert Camus, Jean-Paul Sartre czy Antoine de Saint-Exupery. Opowieść warto doczytać do końca, ponieważ wydaje się, że pojedynek Życia (Boski August) ze Śmiercią (Łazarz) robi spore wrażenie nawet dziś, wyobraźnia i językowe możliwości pisarza zachwycają nawet po ponad stu latach.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Leonid Andriejew, za życia jeden z najpoczytniejszych i najpopularniejszych rosyjskich pisarzy, około 1907 r. uważany za czołowego literata Rosji, uznawany jest za twórcę ekspresjonizmu w literaturze rosyjskiej i jednego z prekursorów literackiego egzystencjalizmu. Pisarz porównywany był m.in. do Dostojewskiego, z uwagi na przenikliwą psychologiczną intuicję, oraz do Edgara Allana Poego ze względu na niesamowitość i mistycyzm niektórych opowiadań. Można też w pewnym sensie uważać go za mrocznego duchowego następcę Antoniego Czechowa ze względu na kunszt krótkich form literackich, a zarazem ustawiczne zabarwianie swych dzieł głębokim, bezbrzeżnym pesymizmem. Będąc człowiekiem żywo zafascynowanym wszelkimi nowinkami technicznymi (udało się na przykład zarejestrować głos pisarza), był Andriejew także jednym z pierwszych artystów fotografów na świecie – około 1910 r. wykonał serię kolorowych fotografii techniką autochromu. Dzięki owej pasji, jednej z licznych, wszystkiemu bowiem za co się zabierał, poświęcał się z absolutnym oddaniem i brakiem umiaru, można dziś podziwiać fotografie uwieczniające wybitnych rosyjskich pisarzy i artystów, jak również przepiękne krajobrazy fińskie sprzed 1917 r. Andriejew, choć zmarł młodo, był twórcą niezwykle płodnym: na jego dzieła składają się dwie powieści, liczne nowele, opowiadania i sztuki teatralne. I wszystko to bardzo rosyjskie, przesiąknięte słowiańską duszą – albowiem Andriejew e necessitate był dziecięciem swoich czasów i ziemi – a jednocześnie posiadające swój niepowtarzalny urok i charakter. |