W „Czynniku ludzkim” Graham Greene przyciąga uwagę czytelników nie tylko trzymającą w napięciu opowieścią o próbie wykrycia podwójnego agenta w szeregach brytyjskiego wywiadu, ale również dzięki przekonującemu ukazaniu rozmaitych motywów, które mogą doprowadzić do takiej współpracy z wrogiem.  |  | ‹Czynnik ludzki›
|
Niewątpliwie to w biografii Grahama Greene’a tkwi źródło jego wnikliwego podejścia do tematu rywalizacji służb wywiadowczych z obu stron żelaznej kurtyny. Autor „Czynnika ludzkiego” sam bowiem był współpracownikiem MI6, a jego bliskim znajomym był słynny radziecki „kret” Kim Philby. To zresztą zdemaskowanie działalności tego ostatniego i pozostałych członków tzw. siatki szpiegowskiej z Cambridge spowodowało, że w latach siedemdziesiątych (kiedy toczy się akcja powieści) brytyjskie służby specjalne za wszelką cenę starały się uniknąć kolejnej wpadki. W „Czynniku ludzkim” z zainteresowaniem możemy więc obserwować, jak pod pozorem rutynowej kontroli prowadzone jest dochodzenie w celu wykrycia źródła przecieku tajnych materiałów. Tropy prowadzą do mało znaczącej, zajmującej się Afryką komórki, w której w Londynie pracuje raptem dwóch agentów. Wkrótce okazuje się, że – mimo podjętej obserwacji obu mężczyzn – wskazanie winowajcy wcale nie jest taką prostą sprawą. Graham Greene wprawdzie dość szybko ujawnił czytelnikom tożsamość „kreta”, ale zarazem włożył sporo wysiłku w nakreślenie interesujących portretów psychologicznych podejrzanych o zdradę. Nie da się ukryć, że Maurice Castle i Arthur Davis różnią się od siebie pod wieloma względami, a mimo to całkiem dobrze się dogadują i nawet spotykają towarzysko poza pracą. Pierwszy z nich zbliża się już do emerytury i prowadzi ustabilizowane, rodzinne życie. Jednak w jego przeszłości można natrafić na znacznie bardziej dramatyczne zdarzenia, w szczególności w okresie pobytu na misji w RPA, skąd musiał uciekać wraz ze swoją obecną żoną. Dla odmiany Arthur Davis to zakochany w sekretarce kawaler, który chciałby wreszcie zasmakować pracy w terenie, a póki co szasta pieniędzmi na alkohol i obstawianie zakładów na wyścigach. Obaj mieli więc swoje słabe punkty, a także dostęp do tajnych dokumentów, ale będziemy mogli się przekonać, że tylko jeden miał swoje powody i zarazem możliwości, żeby przekazać te informacje radzieckiemu wywiadowi. Fabuła zaś nabiera jeszcze rozpędu w momencie, kiedy nieuchronnie zbliża się moment dekonspiracji „kreta”, który jednak próbuje wyrwać się z matni. „Czynnik ludzki” to niewątpliwie bardzo wciągająca powieść szpiegowska, w której znajdziemy zarówno emocjonującą intrygę sensacyjną czy dynamicznie toczącą się akcję, jak i znakomicie oddane emocje oraz motywy człowieka, który gotów jest podjąć ryzykowną, podwójną grę. Graham Greene ukazuje ponadto, jak wysoka może być cena, którą będzie musiał zapłacić „kret” w przypadku wpadki. To wszystko sprawia, że nie tylko naprawdę trudno się oderwać od tej lektury, ale również ma ona szansę przypaść do gustu osobom ceniącym wiarygodność psychologiczną literackich bohaterów.
Tytuł: Czynnik ludzki Tytuł oryginalny: The Human Factor Data wydania: 14 sierpnia 2015 ISBN: 978-83-7885-382-4 Format: 320s. 130×200mm; oprawa twarda Cena: 34,90 Gatunek: kryminał / sensacja, obyczajowa Ekstrakt: 80% |