powrót; do indeksunastwpna strona

nr 4 (CLVI)
maj 2016

Non omnis moriar: Fusion pod trzema flagami
Muzyczna archeologia? Jak najbardziej. Ale w pełni uzasadniona. W myśl Horacjańskiej sentencji: „Nie wszystek umrę” chcemy w naszym cyklu przypominać Wam godne ocalenia płyty sprzed lat. Albumy, które dawno już pokrył kurz, a ich autorów pamięć ludzka najczęściej wymazała ze swoich zasobów. Dzisiaj – po raz drugi – (zachodnio)niemiecka (choć tym razem w zasadzie międzynarodowa) grupa Et Cetera Wolfganga Daunera.
ZawartoB;k ekstraktu: 90%
‹Knirsch›
‹Knirsch›
Do tej pory niemiecki pianista i bandleader Wolfgang Dauner słynął z tego, że na swoich kolejnych płytach, obojętnie pod jakim szyldem je wydawał, otaczał się tymi samymi współpracownikami. Tak było w przypadku płyt sygnowanych Wolfgang Dauner Quintet („The Oimels”, 1969), The Wolfgang Dauner Group („Rischka’s Soul”, 1970), Et Cetera („Et Cetera”, 1971), Iris, Inri, Pencil and Psalm („Rischka’s Light Faces”, 1971) oraz własnym nazwiskiem („Output”, 1970). Tym większym zaskoczeniem musiał być fakt, że kiedy pod koniec 1971 roku zabrał się za konstruowanie nowego wcielenia formacji Et Cetera, która – wbrew wcześniejszym oczekiwaniom – nie okazała się jedynie efemerydą, w sporej części przemeblował skład. Ze starych znajomych do studia MPS (to skrót od Musik Produktion Schwarzwald) w Villingen w Badenii-Wirtembergii zaprosił tylko jednego muzyka – amerykańskiego perkusistę Freda Bracefula.
Nowymi twarzami byli: (kontra)basista Günter Lenz, członek wielu jazzowych zespołów, zajmujący także poczesne miejsce w historii polskiej muzyki rozrywkowej dzięki udziałowi w sesji nagraniowej albumu „Astigmatic” (1965) Krzysztofa Komedy, amerykański gitarzysta Larry Coryell, legenda jazz-rocka, współpracujący z takimi grupami, jak The Jazz Rock Syndrome, The Five Spirits czy The Eleventh House, oraz angielski perkusista Jon Hiseman, który w swej długiej karierze zasilał między innymi składy The Graham Bond Organisation, The Keef Hartley Band oraz Colosseum, Colosseum II i Tempest. Co nazwisko, to wielka postać. A trzeba jeszcze pamiętać, kto nimi wszystkimi kierował! Jak więc widać, drugie wcielenie Et Cetera miało prawdziwie międzynarodowe – niemiecko-amerykańsko-angielskie – oblicze. Sesja nagraniowa odbyła się w marcu 1972 roku; parę miesięcy później album zatytułowany „Knirsch” trafił do sprzedaży. Znalazło się na nim pięć kompozycji – cztery wyszły spod ręki Wolfganga Daunera, autorem jednej, stylistycznie najbliższej klasycznej muzyce rockowej, był natomiast Coryell.
I właśnie utwór amerykańskiego gitarzysty otwiera wydawnictwo. „The Really Great Escape” (który to utwór muzyk wykorzystał zresztą rok później na swojej kolejnej płycie solowej) to mieszanka hard rocka z bluesem i domieszką funku. Uwagę przykuwa także „czarny” wokal Coryella, ale to, co przede wszystkim rzuca się w uszy od pierwszej do ostatniej sekundy, to partia gitary – mocna, zadziorna, czadowa. Idealne otwarcie, dla wielbicieli dotychczasowej twórczości Daunera zapewne jednak trochę zaskakujące. A dalej wcale, poza jednym wyjątkiem, nie jest inaczej. W „Sun” co prawda na wstępie rozlegają się dźwięki fortepianu, ale pojawiająca się w tle sekcja rytmiczna gra już wybitnie jazzrockowo – i jest to, dodajmy, fusion na najwyższym światowym poziomie, absolutnie dorównujący temu, co prezentowali w tamtym czasie Mahavishnu Orchestra, Return to Forever, Weather Report i The Tony Williams Lifetime. Z czasem kwintet Daunera nabiera wprawdzie mocy, ale ani przez moment nie rezygnuje z budowania, urzekającego urodą, klimatu.
Stronę A czarnego krążka zamyka trzynastominutowy utwór „Yan”, najbliższy tego, co lider grupy prezentował na niektórych ze swoich wcześniejszych wydawnictw (w tym również na debiucie Et Cetera i płycie tego samego składu, ale wydanej jako Iris, Inri, Pencil and Psalm). Dominują tu efekty elektroniczne, za które odpowiadają Dauner i jedyny zaproszony do studia gość, czyli Richard Ketterer. Momentami mamy wręcz do czynienia z minimalistyczną awangardą, podkreślaną przez szalone, schizofreniczne dźwięki. Odrobinę normalności wnoszą natomiast perkusjonalia Freda Bracefula, dzięki któremu pojawia się świeży, bliski stylistyce world music, powiew. Po przełożeniu albumu na drugą stronę zespół serwuje słuchaczom nie mniej zachwycającą od „Sun” kompozycję „Tuning Spread”. To jedenaście minut bardzo różnorodnego jazz-rocka, który i dzisiaj może (czy wręcz musi) budzić podziw i zachwyt. To jakby nowe Et Cetera w pigułce. Znajduje się tu bowiem miejsce i na zachwycającą solówkę gitary Coryella, i na motoryczny, psychodeliczny pochód sekcji rytmicznej Lenz-Hiseman, i na rozbudowane partie syntezatorów i fortepianu Daunera.
Ba! swoje „pięć minut” mają nawet obaj „pałkerzy”, którzy grają solówkę rozpisaną na dwa zestawy perkusyjne. I tu pojawia się pytanie: Może znane z repertuaru SBB słynne „Drums-Battle” panowie Jerzy Piotrowski i Apostolis Anthimos „podpatrzyli” właśnie u Et Cetera? „Knirsch” wieńczy dopełnienie wcześniejszego „Yan”, a więc… „Yin”. Co ciekawe, obie kompozycje znacząco się różnią. W tej zdecydowanie mniej jest awangardowych eksperymentów, nieco więcej za to orientalizmów (słyszalnych w partiach gitary i instrumentów perkusyjnych). Lecz ton całości i tak nadają przede wszystkim kosmiczne syntezatory. Nie schodzą one na plan dalszy nawet wtedy, gdy Coryell postanawia zagrać kolejną partię solową, a w finale rywalizują o prym z efektami elektronicznymi, notabene również generowanymi przez Daunera. Biorąc pod uwagę międzynarodowy skład zespołu, trudno było wróżyć mu nadzwyczaj długie życie. Mimo to kwintet ruszył w trasę koncertową, pojawiając się głównie na wielkich festiwalach jazzowych i rockowych. Wydał też jeszcze jeden album – „Live” (1973), aby po paru latach w pewnym sensie odrodzić się w supergrupie The United Jazz+Rock Ensemble.
Skład:
Wolfgang Dauner – fortepian, syntezatory, efekty elektroniczne
Larry Coryell – gitara elektryczna, śpiew (1)
Günter Lenz – gitara basowa
Jon Hiseman – perkusja
Fred Braceful – perkusja, instrumenty perkusyjne
gościnnie:
Richard Ketterer – głos, efekty elektroniczne (3)



Tytuł: Knirsch
Wykonawca / Kompozytor: Et Cetera
Data wydania: 1972
Nośnik: Winyl
Czas trwania: 44:41
Gatunek: jazz, rock
Wyszukaj w: Matras.pl
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:
Utwory
Winyl1
1) The Really Great Escape: 04:10
2) Sun: 06:36
3) Yan: 12:59
4) Tuning Spread: 11:07
5) Yin: 09:51
Ekstrakt: 90%
powrót; do indeksunastwpna strona

136
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.