„Kim pan jest w tym ogromnym multiwersum, panie Strange?”, filozoficznie zagaduje głównego bohatera sama Starożytna grana przez Tildę Swinton. I jest to bardzo dobre pytanie.  |  | ‹Doktor Strange›
|
Od Sherlocka Holmesa do Alana Turinga – Benedict Cumberbatch zdaje się stworzony do ról geniuszy z przerośniętym ego. Jednak jego Stephen Strange, wybitny neurochirurg, playboy i miłośnik gadżetów przedłużających męskość, stopniem arogancji, próżniactwa i cynizmu grubo przewyższa tamte postaci – to w zasadzie antybohater na styku Tony’ego Starka i doktora House’a. I jak w każdej bajce z morałem, a filmy Marvela do takowych predestynują, bohatera spotyka surowa kara za samouwielbienie tudzież drwiący stosunek wobec bliźnich. Luksusowe auto na pełnej prędkości wypada z drogi i dachuje, gruchocząc bezcenne dłonie chirurga. Zdesperowany Strange wyprzedaje majątek, chwytając się każdej deski ratunku. Nie pomagają osiągnięcia nowoczesnej medycyny, to czemu by nie spróbować szarlatanerii na Dalekim Wschodzie. Co prawda i tu nasz egocentryk nie uzyskuje pożądanego panaceum, ale czymże jest nieuleczenie dłoni przy uzdrowieniu duszy! Fabuła powielająca schematy „Thora” i „Iron Mana”, zdjęcia Bena Davisa („Strażnicy Galaktyki”, „Avengers: Czas Ultrona”), kostiumy Alexandry Byrne („Avengers”, „Thor”), scenografia Charlesa Wooda („Thor: Mroczny świat”), obowiązkowe sceny po napisach końcowych – „Doktor Strange” ani przez chwilę nie pozwala nam zapomnieć, że jesteśmy w uniwersum Marvela. Zarazem jednak wyłamuje się z rutyny – tak jak wcześniej „Ant-Man” okazywał się i filmem superbohaterskim, i sztandarową komedią z repertuaru Paula Rudda, a serialowy „Luke Cage” – miksem konwencji superhero/blaxploitation, tak „Strange” łączy w sobie kolejny odcinek marvelowskiej sagi z regularnym fantasy o czarodziejach w pelerynach. Dotychczasowi Avengersi, Strażnicy Galaktyki czy mityczni bogowie z Asgardu posiadali oczywiście ponadnaturalne zdolności, niemniej walczyli głównie fizycznie. Bohaterowie „Strange’a” wykorzystują mistycyzm i wiedzę tajemną z prastarych ksiąg, rzucają zaklęcia, zaginają czasoprzestrzeń, nagminnie – nie tylko jednorazowo, jak herosi w finale drugiego „Thora” – skaczą między portalami. Jest to wszystko na swój sposób odświeżające dla MCU, nawet jeśli twórcy jedynie sprytnie przetwarzają popkulturowe tropy. Wizualnie i retorycznie film czerpie bowiem nie tylko ze wcześniejszych odcinków multiwersum i surrealistycznych kadrów z klasycznych komiksów Steve’a Ditko. Manipulacja architekturą odsyła do „Incepcji”, trening w nepalskim klasztorze – do „Batmana: Początku”, relacja mistrz-uczeń – do „Gwiezdnych wojen”, alternatywne światy – do „Matrixa”, astralne wrota – do „Odysei kosmicznej”. W olśniewającej walce finałowej, gdzie w ruch nie idą pięści, lecz magia przy wydatnym udziale mózgu, pojawia się nawet pomysłowa trawestacja mitu o Syzyfie. Z kolei motyw żywej peleryny dowcipnie nawiązuje do latającego dywanu z perskich baśni. Humor w ogóle jest mocną stroną filmu, przy czym nie wydaje się wymuszony, co było bolączką kilku innych produkcji Marvela. Przednio wypadają żarty z użyciem „Single Ladies” Beyoncé w świecie mnichów i z pomyleniem zaklęcia z hasłem do Wi-Fi. Cumberbatch zaś z właściwą dla siebie swadą i ujmującą dezynwolturą wciela się w faceta sypiącego sarkastycznymi one-linerami, które śmieszą wyłącznie jego. Obsada to kolejny atut. Niby gwiazdy z pierwszej ligi to w MCU standard, ale brytyjski tercet w składzie Cumberbatch, Tilda Swinton i Chiwetel Ejiofor (Mordo) zdecydowanie podnosi poprzeczkę prestiżu. Castingowi towarzyszyły poniekąd zasadne zarzuty o whitewashing, ale efekt rozwiewa wątpliwości. Androgyniczna, niepokojąca tak, jak tylko ona potrafi – Swinton w roli Starożytnej to strzał w dziesiątkę. Ponadto Azjatów godnie reprezentuje Benedict Wong jako bibliotekarz, postać teoretycznie mniejszej wagi, a bardziej zapadająca w pamięć niż niewykorzystana, niestety, Rachel McAdams w roli stereotypowej dziewczyny/powiernicy bohatera (patrz: Pepper Potts, Jane Foster). Największy zgrzyt to jednak czarny charakter Madsa Mikkelsena, rola tak nijaka na poziomie fabularnym, że zapamiętuje się po niej głównie fantazyjnie demoniczny makijaż. Kudy Kaeciliusowi do Lokiego. Owe defekty nie zmieniają skądinąd faktu, że Marvel znów dostarczył spektakularnej, a przy tym niegłupiej rozrywki. Niby w duchu inżyniera Mamonia, a jednak jakimś cudem stanowiącej odrębną jakość. Magia.
Tytuł: Doktor Strange Tytuł oryginalny: Doktor Strange Data premiery: 26 października 2016 Rok produkcji: 2016 Kraj produkcji: USA Gatunek: akcja, fantasy, przygodowy Ekstrakt: 80% |