Dzisiaj proponujemy kolejny dwupak płytowy, którego bohaterem jest norweski perkusista freejazzowy Paal Nilssen-Love. Prezentowane albumy wydane zostały w lutym tego roku nakładem należącej do artysty wytwórni PNL Records. Oba prezentują bardziej awangardowe oblicze pracowitego Skandynawa. Pierwszy, „Nearby Faraway”, nagrany został w duecie z Frodem Gjerstadem, drugi – pod szyldem Pan-Scan Ensemble.  |  | ‹Nearby Faraway›
|
Saksofonista i klarnecista Frode Gjerstad to – obok Niemca Petera Brötzmanna („ Krakow Nights”, „ Live in Copenhagen”) oraz Amerykanina Kena Vandermarka („ Lightning Over Water”, „ The Lions Have Eaten One of the Guards”) – główny towarzysz muzycznych eksploracji prowadzonych przez czterdziestodwuletniego bębniarza rodem z Molde. Paal Nilssen-Love współpracuje z Gjerstadem od wielu już lat, nie tylko współtworząc jego trio („ Russian Standard”, „ At Constellation”, „ Steam in the Casa”), lecz także występując w duecie. Najczęściej jednak, grając w składzie dwuosobowym, pozostawiają po sobie płyty koncertowe; tym razem uczynili wyjątek. Najnowsze wydawnictwo Norwegów, album „Nearby Faraway”, powstał w znajdującym się w Stavanger studiu Gandsvein. Nagrano go w ciągu zaledwie jednego dnia – 12 września 2016 roku, a dedykowany został zmarłemu pięć lat temu norweskiemu akordeoniście i pianiście Eivinowi Onemu Pedersenowi. „Nearby Faraway” jest dziełem zaskakującym z jeszcze jednego powodu. Jeśli przyjrzeć się wcześniejszym płytom Nilssen-Love’a i Gjerstada – nieważne, nagranym w duecie czy triu – zawsze wypełniają je rozbudowane, w stu procentach improwizowane kompozycje. Tym razem jest inaczej. Owszem, muzycy wciąż nie rezygnują z improwizacji – one nadal są motorem napędowym ich twórczości – ale tym razem zostały ujęte w znacznie krótsze formy. Dość powiedzieć, że choć najdłuższy utwór trwa wprawdzie dziewięć minut, to jednak normą są numery do pięciu minut. Inna sprawa, że równie dobrze wydawnictwo to można postrzegać jako rodzaj – podzielonej na dziewięć części – suity. I wcale nie byłoby to przesadą. Zawarta na „Nearby Faraway” muzyka jest bowiem bardzo zwarta stylistycznie; jedynie dwie kompozycje – „Flying Circus” i „The Ghost” – odróżniają się od reszty, przypominając to, co Frode i Paal nagrywali wcześniej.  | |
Czego na płycie nie ma? Przede wszystkim – poza dwoma wymienionymi już fragmentami – brakuje klasycznych, szaleńczych improwizacji freejazzowych, w których artyści z północy kontynentu przekraczają wszelkie granice, nierzadko demolując wrażliwość słuchacza. „Nearby Faraway” wypełnia muzyka dużo bardziej stonowana, delikatniejsza, nastrojowa i kontemplacyjna, wypełniona empatycznymi partiami saksofonu („Dreams”, „Close By”, „Funny Talks”), którym nierzadko towarzyszy zadziwiająco łagodna perkusja. Paal chętnie wybija rytm, korzystając z kotłów czy talerzy, uderza w obręcze bębnów, robiąc to z dużym na dodatek umiarem („Houdini’s Float”, wspomniane już „Funny Talks”). Głównym odpowiedzialnym za budowanie klimatu jest jednak Gjerstad; to jego dęciaki najmocniej oddziałują na emocje słuchacza, zmuszając do refleksji bądź – tak, nawet to – pogrążając go w smutku („Mosquito Nest”). Nie jest to łatwa muzyka. Nawet dla wielbicieli jazzu improwizowanego może momentami okazać się zbyt minimalistyczna i awangardowa. Ale tym bardziej warto się z nią zmierzyć.  |  | ‹Air and Light and Time and Space›
|
Paal Nilssen-Love jest jednym z fundamentów prowadzonej przez szwedzkiego saksofonistę Matsa Gustafssona orkiestry NU Ensemble („ Hidros6 – Knockin’”). Bigbandowe granie w pewnym momencie tak bardzo spodobało się Norwegowi, że sam postanowił założyć zespół, który mógłby konkurować z takimi formacjami, jak wspomniana powyżej czy też Angles 9 Martina Küchena („ Injuries”, „ Disappeared Behind the Sun”), względnie Subtropic Arkestra Gorana Kajfeša („ The Reason Why, Vol. 2”). Tym sposobem przed czterema laty doszło do narodzin grupy Large Unit, której dyskografia obejmuje dzisiaj już dwie EP-ki („ First Blow” i „ Rio Fun”) oraz cztery wydawnictwa pełnowymiarowe („Erta Ale”, „2015”, „ Ana” i „Selected Tracks 2013-2017”). Piąte („Fluku”) jest już zresztą zapowiedziane. Ale zanim ucieszy ono wielbicieli Paala, mogą oni uraczyć się zupełnie innym, choć również bigbandowym (z pewnym jednak zastrzeżeniem), daniem – debiutem płytowym zespołu Pan-Scan Ensemble. Działa on od ubiegłego roku i w dużym stopniu bazuje na doświadczeniach Large Unit. Pojawili się w nim bowiem artyści grający z Nilssen-Love’em także w tamtej orkiestrze: saksofonistka i flecistka Julie Kjær oraz trębacz Thomas Johansson („ Revolution Before Lunch”). Poza tym Paal zaprosił go współpracy między innymi jeszcze trębacza Gorana Kajfeša oraz pianistę Stena Sandella („ Jacana”). Jeśli jednak pomyślicie, że Pan-Scan Ensemble to po prostu inna wersja Large Unit – będziecie w błędzie. W wielkim błędzie. Oba big bandy dzieli tak wiele, że aż trudno uwierzyć, iż stoi za nimi ten sam człowiek. Materiał zawarty na albumie „Air and Light and Time and Space” zarejestrowany został podczas występu na żywo, który miał miejsce 20 grudnia ubiegłego roku w doskonale znanym Paalowi klubie Blow Out w Oslo. Jego właściciele dysponują niewielkim pomieszczeniem, w efekcie zespół z trudem mieścił się na scenie. Na szczęście twórczość Pan-Scan Ensemble charakteryzują zupełnie inne parametry niż to, co proponuje Large Unit – efekt był taki, że nawet na tak małej przestrzeni artyści sobie nie przeszkadzali.  | |
Na płytę trafiły dwie improwizowane kompozycje: krótsza „Air and Light” (nieco ponad dwunastominutowa) oraz dłuższa „Time and Space” (ponad półgodzinna) – zbitka obu tytułów dała z kolei nazwę albumowi. Nie liczcie jednak na granie orkiestrowe. Fakt, że w składzie Pan-Scan Ensemble znalazło się dziewięcioro artystów (w tym sześcioosobowa sekcja dęta) – nie ma najmniejszego znaczenia. Tym razem Nilssen-Love postanowił poprowadzić swoich współpracowników zupełnie inną drogą – w kierunku minimalizmu i awangardy. Dość powiedzieć, że tylko w paru momentach słyszymy wszystkich muzyków grających razem – i są to momenty, które przyprawiają o zawrót głowy (tym bardziej też żal, że jest ich tak mało). Ale poza tym „Air and Light and Time and Space” to zbiór oderwanych od siebie fragmentów, w których big band dzieli się na duety, tria czy kwartety. Dominują pojedyncze, stonowane dźwięki, które tyle samo zawdzięczają tradycji free jazzu, co klasycznej awangardzie spod znaku Karlheinza Stockhausena bądź Johna Cage’a. Tu nie ma miejsca na porywające solówki czy karkołomne podziały rytmiczne (choć, zamiast kontrabasu, jest drugi zestaw perkusyjny); istotną rolę odgrywa również traktowana niemal jak kolejny instrumentalista… cisza. Skład: Frode Gjerstad – saksofon altowy, saksofon basowy, klarnet basowy, klarnet kontrabasowy Paal Nilssen-Love – perkusja Skład: Lotte Anker – saksofon sopranowy, saksofon altowy, saksofon tenorowy Anna Högberg – saksofon altowy Julie Kjær – saksofon altowy, flet Goran Kajfeš – trąbka Thomas Johansson – trąbka Emir Strandberg – trąbka Sten Sandell – fortepian Paal Nilssen-Love – perkusja, instrumenty perkusyjne Ståle Liavik Solberg – perkusja, instrumenty perkusyjne
Tytuł: Nearby Faraway Data wydania: 3 lutego 2017 Nośnik: CD Czas trwania: 42:45 Gatunek: jazz Utwory CD1 1) Dreams: 05:07 2) Close By: 06:07 3) Flying Circus: 09:02 4) Blue Flame: 02:37 5) Mosquito Nest: 04:03 6) Slap and Curse: 02:46 7) Houdini’s Float: 03:24 8) Funny Talks: 03:52 9) The Ghost: 04:47 Ekstrakt: 70%
Tytuł: Air and Light and Time and Space Data wydania: 24 lutego 2017 Nośnik: CD Czas trwania: 45:55 Gatunek: jazz Utwory CD1 1) Air and Light: 12:28 2) Time and Space: 33:27 Ekstrakt: 70% |