powrót; do indeksunastwpna strona

nr 2 (CLXXIV)
marzec 2018

Tu miejsce na labirynt…: Tam i z powrotem, czyli najpierw na Bali, potem do Sztokholmu
Espen Aalberg, Jonas Kullhammar, Torbjörn Zetterberg, Susana Santos Silva ‹Basement Sessions, Vol. 4 (The Bali Tapes)›
Czworo artystów z trzech krajów europejskich, aby nagrać swą kolejną płytę, wybrało się na indonezyjską wyspę Bali. Podróż okazała się – przynajmniej artystycznie – nadzwyczaj udana. „The Bali Tapes”, pod którym to wydawnictwem podpisali się Szwedzi Jonas Kullhammar i Torbjörn Zetterberg, Norweg Espen Aalberg oraz Portugalka Susana Santos Silva, to jeden z najciekawszych albumów z wydawanej od sześciu lat serii „Basement Sessions”.
ZawartoB;k ekstraktu: 80%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Seria „Basement Sessions” jest autorskim pomysłem szwedzkiego saksofonisty i flecisty Jonasa Kullhammara (Fire! Orchestra, Goran Kajfeš Subtropic Arkestra, Svenska Kaputt), który do udziału w nim zaprosił doskonale sobie znanych muzyków: swego rodaka kontrabasistę Torbjörna Zetterberga (Svenska Kaputt) oraz norweskiego bębniarza Espena Aalberga (związanego między innymi z renomowaną Trondheim Jazz Orchestra). Pierwsze dwa albumy – zatytułowane po prostu „Vol. 1” (2012) i „Vol. 2” (2014) – zarejestrowali jako trio w sztokholmskim studiu Moserobie. Kolejne zaczęli nagrywać nie tylko poza Szwecją, ale również w składzie poszerzonym do kwartetu. Na „Vol. 3” (z podtytułem: „The Ljubljana Tapes”), będącym zapisem koncertu w ramach festiwalu jazzowego, jaki miał miejsce w lipcu 2013 roku w stolicy Słowenii, towarzyszył im saksofonista Jørgen Mathisen. Ale jeszcze dalej od Skandynawii muzycy wybrali się, aby nagrać płytę opatrzoną cyferką „cztery”.
„Jeszcze dalej” to znaczy… aż na indonezyjską wyspę Bali. W wyprawie tej postanowiła zaś towarzyszyć im portugalska trębaczka Susana Santos Silva, od lat chętnie współpracująca z jazzmanami skandynawskimi. Usłyszeć można ją między innymi na albumach sygnowanych przez Zetterberga, Christiana Meaasa Svendsena czy też Matsa Gustafssona (vide Fire! Orchestra). Wyjazd do Azji nie wiązał się więc dla niej z żadnym – przynajmniej od strony artystycznej – ryzykiem. Nawet jeśli, a zapewne tak było, opuszczając Stary Kontynent, kwartet nie za bardzo wiedział, jaki będzie ostateczny kształt ich muzycznych peregrynacji. Sesja, która wypełniła płytę „Basement Sessions, Vol. 4 (The Bali Tapes)” – ponownie wydaną przez lizbońską wytwórnię Clean Feed – trwała trzy dni (od 16 do 18 lutego 2016 roku), a odbyła się w miasteczku Ubud na południu wyspy. Założenie było oczywiste od samego początku (w przeciwnym wypadku taka eskapada nie miałaby większego sensu): chodziło o to, aby połączyć współczesny europejski free jazz z tradycyjną muzyką indonezyjską spod znaku gamelan.
Wielbiciele world music mogą trochę narzekać, że azjatyckiego folku na „The Bali Tapes” nie ma za wiele, ale z drugiej strony nie należy zapominać, że Kullhammar, Santos Silva, Zetterberg i Aalberg reprezentują bardzo konkretną opcję artystyczną i trudno od nich wymagać, aby nagle przeistoczyli się w indonezyjską orkiestrę. Co nie zmienia faktu, że jeśli dobrze się wsłuchać, to da się wyłowić inspiracje twórczością ludową z Wysp Sundajskich. Na płytę trafiło pięć kompozycji, wśród których aż cztery trwają dziewięć minut i dłużej. W efekcie otrzymujemy prawie czterdziestoośmiominutową porcję muzyki, która powinna przypaść do gustu wszystkim znającym wcześniejsze produkcje spod znaku „Basement Sessions”. Bo nawet jeśli momentami znacznie się od nich różni, to nie brakuje także istotnych punktów wspólnych, za które odpowiadają Kullhammar jako główny solista oraz sekcja rytmiczna. Jaką zatem rolę pełni tutaj Susana? Prawdą jest, że pozostaje nieco w cieniu Jonasa, mniej gra solówek, ale za to często pojawia się w duecie ze Szwedem, zwłaszcza wtedy, gdy występuje konieczność wzmocnienia przekazu dęciaków.
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Album otwiera utwór „Slow Ostinato”, którego tytuł idealnie pasuje do warstwy instrumentalnej. Zetterberg i Aalberg od początku narzucają bardzo wolny rytm; ten ostatni, oprócz klasycznej perkusji, chętnie sięga także po indonezyjskie perkusjonalia – różnego rodzaju idiofony, które niestety w opisie płyty nie zostały wymienione z „imienia”. Kullhammar i Santos Silva wpisują się w tę narrację, podkreślając zagraną unisono partią saksofonu i trąbki ciężar rytmu. Dopiero w drugiej części Jonas pozwala sobie na freejazzową solówkę, mocno kontrastującą z bliskim stylistyce sludge metalu pochodem perkusji. W zupełnie inny nastrój wprowadza drugi w kolejności „Dewas Dance”. Zgodnie z tytułem kwartet gra tutaj znacznie energiczniej – skocznie, a miejscami wręcz tanecznie (choć pewnie Europejczyk próbujący tańczyć do tej muzyki połamałby sobie nogi). Harcują też sobie dęciaki, zwłaszcza trąbka, którą Portugalka stara się od czasu do czasu „podgryzać” swego szwedzkiego kompana.
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Jeszcze inne oblicze zespół prezentuje w „Ilir Ilir” – sennym, hipnotycznym, któremu ton nadają kontrabas Zetterberga i „dzwonki” Aalberga. Instrumenty dęte przez dłuższy czas pozostają na drugim planie. Dopiero w finale na niepodległość wybija się saksofon, do którego w ostatniej fazie dołącza trąbka. To zdecydowanie najbardziej azjatycki utwór na płycie i jednocześnie najdalszy od tego, co można było usłyszeć na trzech poprzednich wydawnictwach serii. Zaszczyt otwarcia kompozycji numer cztery, czyli „Irama Berat”, przypada Espenowi. I to on, wraz z Torbjörnem, który odzywa się po kilkudziesięciu sekundach, odpowiadają za posępno-mroczny nastrój. Ale gdy tylko unisono rozbrzmiewają dęciaki, a chwilę później solówkę rozpoczyna Kullhammar – sekcja rytmiczna natychmiast daje sygnał do freejazzowych improwizacji, z miejsca też robi się trochę „jaśniej”.
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
I chociaż Zetterberg i Aalberg nie forsują tempa, to na tle kilku wcześniejszych minut i tak wydaje się, jakbyśmy mieli do czynienia z rozpędzonym walcem. „Vol. 4” wieńczy jedenastominutowy „Suling”. I jest to zakończenie z gatunku niepokojąco-sentymentalnych. Przestrzenny, głęboki kontrabas i tak samo brzmiące bębny sprawiają, że można popaść w hipnozę. Na przeszkodzie czego nie stają także ani Jonas, ani Susana.
Materiał ten nie powstał w takiej formie za jednym zamachem. Miesiąc po sesji w Ubud Espen dograł jeszcze w Sztokholmie partie perkusjonaliów, co przydało kompozycjom smaczku i podbiło stopień egzotyki. Swoją drogą ciekawe, dokąd i z kim Kullhammar, Zetterberg i Aalberg wybiorą się, aby nagrać kolejny album. A może rozważają opcję powrotu do Szwecji? Jedyną rzeczą, jakiej można być pewnym w tym przypadku jest chyba tylko to, że płytę wyda Clean Feed.
Skład:
Jonas Kullhammar – saksofon, flet
Susana Santos Silva – trąbka
Torbjörn Zetterberg – kontrabas
Espen Aalberg – perkusja, instrumenty perkusyjne



Tytuł: Basement Sessions, Vol. 4 (The Bali Tapes)
Data wydania: 10 listopada 2017
Wydawca: Clean Feed
Nośnik: CD
Czas trwania: 47:44
Gatunek: jazz
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:
W składzie
Utwory
CD1
1) Slow Ostinato: 10:38
2) Dewas Dance: 06:41
3) Ilir Ilir: 10:17
4) Irama Berat: 09:08
5) Suling: 11:00
Ekstrakt: 80%
powrót; do indeksunastwpna strona

116
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.