Czy José Mourinho, Carlo Ancelotti i Pep Guardiola powinni zacząć przyjmować wskazówki taktyczne od matematyka? Czy to naprawdę może przynieść trenerom sukcesy? „Piłkomatyka” przynosi nam odpowiedź na te i inne pytania dotyczące powiązań futbolu i królowej nauk.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Nie mogłoby być dwóch bardziej odległych od siebie dziedzin. Piłka nożna to masowa dyscyplina sportowa, którą kochają miliardy ludzi i w którą inwestuje się gigantyczne pieniądze. Matematyka natomiast jest elitarną dziedzina nauki, którą (na wysokim poziomie) rozumieją nieliczni, zaś większość ludzi uważa za trudną i zawiłą. Autor książki znalazł jednak sporo dowodów, że futbolowi z matematyką jest jak najbardziej po drodze i przedstawia w książce bardzo wiele przykładów, które to potwierdzają. David Sumpter jest profesorem matematyki stosowanej, zajmuje się tworzeniem modeli matematycznych, wyjaśniających różne zjawiska i procesy. „Po godzinach” jest trenerem amatorskiej drużyny piłkarskiej dziesięciolatków. Okazuje się, że modelowanie matematyczne może być w piłce nożnej bardzo przydatne. Ta książka zmienia także wizerunek samej matematyki, która w „Piłkomatyce” jawi się jako sposób dostrzegania problemów i wynajdywania praktycznych rozwiązań. David Sumpter w przystępny, poglądowy sposób analizuje różne aspekty gry w piłkę nożną, przedstawiając je jako problemy z różnych dziedzin matematyki oraz wskazując na analogie do innych dziedzin działalności człowieka, także na przykład do zachowań zwierząt. Prawdopodobieństwo strzelenia dwóch bramek w doliczonym czasie gry to zagadnienie z teorii przypadku. Barcelońskie podania w stylu tiki-taka to czysta geometria (budowanie struktur przez zespół). Przyjęcie rozwiązania „trzy punkty za zwycięstwo” dotyczy zagadnień z teorii gier. Autor rozważa także, z zastosowaniem zagadnień z dziedziny statystyki ekstremów, kto jest najlepszym piłkarzem: Messi czy Ronaldo. Ponadto analizuje statystyki podań i bierze pod lupę specyfikę zakładów bukmacherskich – podaje nawet wzory, które mogą być pomocne w obstawianiu! Jak przekonuje David Sumpter: „matematyki można używać, by zrozumieć futbol, a futbol pomaga zrozumieć matematykę”. Autor zauważa, że już są przypadki, kiedy modelowanie matematyczne włącza się do procesu zarządzania zespołem piłkarskim. Lektura książki pozwala lepiej uświadomić sobie, że piłka nożna to coś dużo więcej niż – jak potocznie się mówi – dwudziestu dwóch ludzi biegających (czasami na próżno) za jedną piłką. U Sumptera to nie tylko zawodnicy, ale i zawodniczki: bardzo dobrze, że sięga on także po ciekawe przykłady z kobiecej piłki nożnej. Niestety, niezłą i bardzo rozwijającą zabawę podczas czytania psuje trochę to, „Piłkomatyka” nie jest najlepiej przetłumaczona na język polski. Jest sporo anglicyzmów, polszczyzna przekładu w niejednym miejscu pozostawia wiele do życzenia. Autor omawia nawet takie szczegóły jak gole z przewrotki (pamiętacie wyczyn Zlatana Ibrahimovicia?), nie zapomniał także o „zjawiskach okołofutbolowych” jak analiza matematyczna(!) śpiewów na trybunach oraz meksykańskiej fali. W książce znajduje się dużo różnorodnych szczegółów dotyczących – także nieoczywistych – aspektów obecności matematyki w futbolu, pojawia się wiele nazwisk sławnych piłkarzy, autor wspomina także wiele przełomowych wydarzeń z historii futbolu. Jest jednak luka. Osobiście ubolewam, że ma na przykład omówienia jednego z najbardziej zapierających dech w piersiach momentu meczu: rzutu karnego, z punktu widzenia wykonującego go zawodnika i bramkarza. Lub też serii rzutów karnych, gdy mamy już za sobą dogrywkę. Gdy w ten (bolesny!) sposób przegrałaby nasza drużyna, zawsze można byłoby powiedzieć: „cóż, tak wynikało z matematyki”. Czy doczekamy czasów, że trenerzy piłkarscy będą musieli być absolwentami studiów matematycznych? Wyjaśnić w futbolu od strony nauki da się bardzo wiele, ale jednak, jak zauważa autor, nie wszystko. Stworzenie i zastosowanie modelu matematycznego ma swoje ograniczenia. Nie da się ująć tu łutu szczęścia, magii i emocji, towarzyszącym oglądaniu meczów (czy to w telewizji, czy na żywo). Ale tu tkwi całe piękno piłki nożnej: „po części można wszystko wyjaśnić przy użyciu rozumu i logiki, ale reszta staje się legendą”, jak czytamy w „Piłkomatyce”. Parafrazując motto legendarnego klubu FC Barcelona, że to „więcej niż klub”, można powiedzieć, że piłka nożna to coś „więcej niż piłka”, gdy potrafimy dostrzec w niej ukryte matematyczne problemy.
Tytuł: Piłkomatyka Tytuł oryginalny: Soccermatics Data wydania: 18 kwietnia 2018 ISBN: 978-83-7886-371-7 Format: 320s. 140×215mm; oprawa twarda Cena: 49,90 Ekstrakt: 70% |