Któż z wielbicieli polskiego kina lat 50. i 60. XX wieku nie zna jej pięknej twarzy? Któż nie zachwycał się jej delikatnym uśmiechem w „Ewa chce spać” czy lekko ironicznym w „Jowicie”? Miesiąc po śmierci Barbary Kwiatkowskiej-Lass jej wieloletni partner życiowy, saksofonista jazzowy Leszek Żądło, nagrał dedykowany jej materiał. Po ponad dwóch dekadach ukazał się on na płycie „Miss B.”.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Tytułowa Miss B. to oczywiście ona – Barbara Kwiatkowska-Lass, jedna z najpiękniejszych aktorek w dziejach polskiego kina, która przeszła do historii zwłaszcza trzema rolami: w surrealistycznej komedii Tadeusza Chmielewskiego „Ewa chce spać” (1957), komediodramacie Andrzeja Munka „Zezowate szczęście” (1960) oraz w obyczajowo-melodramatycznej „Jowicie” (1967) Janusza Morgensterna. W latach 60. coraz częściej wyjeżdżała na Zachód, aż w końcu osiedliła się na stałe w Republice Federalnej Niemiec. Przez wiele lat nie układało jej się w życiu osobistym; małżeństwa z Romanem Polańskim i zachodnioniemieckim aktorem Karlheinzem Böhmem zakończyły się rozwodami. Może dlatego nie wyszła za mąż za kolejnego (i ostatniego) wieloletniego partnera – saksofonistę i flecistę jazzowego Leszka Żądło. Zmarła w wyniku udaru mózgu, jakiego doznała podczas koncertu, którego była słuchaczem, 6 marca 1995 roku. Jej ciało przewieziono następnie do Polski i pogrzebano w Alei Zasłużonym na krakowskim Cmentarzu Rakowickim. Miesiąc po śmierci Kwiatkowskiej-Lass (i dzień po jej pogrzebie) Leszek Żądło razem ze swymi przyjaciółmi – kontrabasistą Andrzejem Cudzichem (zmarłym w listopadzie 2003 roku) oraz perkusistą Januszem Stefańskim (który odszedł z tego świata w listopadzie dwa lata temu) – w studiu Stebo w Krakowie zarejestrował materiał poświęcony swojej partnerce. Przez ponad dwie dekady spoczywał on w archiwum, aż wreszcie w październiku tego roku ujrzał światło dzienne nakładem wytwórni ForTune. Tytuł – „Miss B.” – nie pozostawia wątpliwości, kto jest jego głównym bohaterem. Choć wspominając Kwiatkowską-Lass, nie można zapomnieć również o Cudzichu i Stefańskim, legendach rodzimego jazzu, które zyskały rozgłos również poza granicami kraju. Podobnie zresztą jak Żądło, który bez najmniejszych wątpliwości dużo bardziej znany jest w Niemczech i Austrii aniżeli w ojczyźnie. Ten pochodzący z Krakowa muzyk (rocznik 1945) na początku lat 70. wybrał emigrację. Początkowo, jak każdemu, kto zdecydował się na podobny los, nie było mu łatwo (także z uwagi na nazwisko, którego jednak przez kilka dekad nie zmienił), ale szybko przekonał do siebie zachodnioniemieckich jazzmanów i rockmanów. Prowadził własne formacje – takie jak Leszek Żądło Ensemble („Inner Silence”, 1973; „Time Emit”, 1978; „Sting”, 1980), Leszek Żądło Quartett („Thoughts”, 1976) czy Polski Jazz Ensemble („Polski Jazz Ensemble”, 1985; „Der Walzer vom Weltende”, 1986; „Live im Felli”, 1986) – lecz nader chętnie udzielał się również na płytach innych wykonawców, jak chociażby Sunbirds („Zagara”, 1972), Erich Kleinschuster Sextett („Erich Kleinschuster Sextett”, 1972), The Wolfgang Schlüter Combo („Hangover”, 1977) czy Günter Lenz Springtime („Znel”, 1978; „Roaring Plenties”, 1980). Wykładał także na uczelniach muzycznych w Würzburgu i Monachium; w stolicy Bawarii mieszka zresztą do dzisiaj. Wydanie albumu „Miss B.” stało się jednak pretekstem, by po raz kolejny odwiedził rodzinne miasto, by zagrać w nim wspominkowy koncert.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Muzyka zawarta na „Miss B.” ma podwójny walor: raz, że to znakomity jazz współczesny rodem z lat 60. i 70. XX wieku; dwa, że na tyle ilustracyjny, by niemal przez cały czas mieć przed oczyma wspaniałą aktorkę, od której śmierci minęły już ponad dwadzieścia trzy lata. Otwiera ten album kompozycja lidera o dość przewrotnym, nieco ironicznym – i dlatego bardzo pasującym do Kwiatkowskiej-Lass – tytule „Song of a Nice Death”. To jeden z tych utworów, które znakomicie sprawdziłyby się jako ścieżka dźwiękowa do filmu. Piękny motyw przewodni, zagrany na saksofonie, pojawia się tu dwukrotnie (rozdzielony solówką kontrabasu) – i jak to często bywa, w przypadku repryzy robi jeszcze większe wrażenie niż za pierwszym razem. Żądło gra niezwykle przejmująco (chciałoby się napisać: całym sercem), co zresztą nietrudno zrozumieć, biorąc pod uwagę okoliczności tej sesji. Nie mniej emocji towarzyszy też kolejnemu utworowi – tytułowemu „Miss B.”, którego elegijny charakter z biegiem czasu ustępuje miejsca coraz bardziej energicznemu freejazzowi, by w finale skręcić w stronę balladowej kołysanki. Trochę jak w życiu, które niekiedy bywa sielanką, by innym znów razem okazać się wzburzonym morzem.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Kolejne dwie kompozycje – „Gasp” oraz „Substitute” – również wyszły spod ręki Żądły. I ponownie przenoszą słuchaczy w lata 60., kiedy królował post-bop, a improwizacje miały nadzwyczaj szlachetny charakter. Takie też są oba utwory – dystyngowane, zagrane z rozmachem, niestroniące od popisów solowych (włącznie z kontrabasistą i bębniarzem). Dwa ostatnie numery są z kolei przeróbkami standardów ze złotej ery jazzu. „Theme for Ernie” to kompozycja amerykańskiego gitarzysty Freda Laceya, którą rozsławił John Coltrane na płycie „Soultrane” (1958). To typowa hardbopowa ballada z leniwie snującą się sekcją rytmiczną i urokliwą partią saksofonu. Znacznie więcej energii niesie natomiast ze sobą „Blues in Orbit” pianisty George’a Russella (z longplaya „The Stratus Seekers” z 1962 roku),  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
w którym całe trio stawia przede wszystkim na skondensowaną rytmikę, z której w drugiej części wyłania się wspólna – zagrana unisono – improwizacja dęciaka i kontrabasu. Trochę szkoda, że ta płyta jest tak krótka. Szkoda, że tak niewiele albumów Leszka Żądły ukazało się w naszym kraju. Ale może „Miss B.” stanie się zapowiedzią lepszych czasów dla tego muzyka. Wytwórnia ForTune lubi przecież wracać do „swoich” artystów, może więc sięgnie po inne materiały z – zapewne – przepastnego archiwum nieco zapomnianego nad Wisłą saksofonisty (i flecisty). To mu się na pewno należy! Skład: Leszek Żądło – saksofon sopranowy, saksofon tenorowy Andrzej Cudzich – kontrabas Janusz Stefański – perkusja
Tytuł: Miss B. Data wydania: 5 października 2018 Nośnik: CD Czas trwania: 50:42 Gatunek: jazz W składzie Utwory CD1 1) Song of a Nice Death: 08:09 2) Miss B.: 08:47 3) Gasp: 10:57 4) Substitute: 08:31 5) Theme for Ernie: 09:22 6) Blues in Orbit: 04:56 Ekstrakt: 80% |