powrót; do indeksunastwpna strona

nr 2 (CLXXXIV)
marzec 2019

Właściwie dlaczego pan pisze?
Janusz Głowacki ‹Jak być kochanym›
Wznowienie tomu felietonów „Jak być kochanym” z całą mocą przekonuje, że Janusz Głowacki jest mistrzem tego literackiego gatunku. Upływ czasu tekstom wcale nie szkodzi – wręcz przeciwnie.
ZawartoB;k ekstraktu: 90%
‹Jak być kochanym›
‹Jak być kochanym›
Dostajemy poszerzoną wersję tomu felietonów Janusza Głowackiego, który pierwotnie ukazał się ponad dziesięć lat temu. Wyboru tekstów dokonała Olena Leonenko-Głowacka, która w nocie edytorskiej podkreśla, że obecne wydanie jest najpełniejsze i zawiera wszystkie felietony, które udało się odnaleźć i zgromadzić do tej pory. To pokaźny dorobek, bo teksty powstawały na przestrzeni pięćdziesięciu lat (od lat sześćdziesiątych do dwutysięcznych). Janusz Głowacki pisał do warszawskiej „Kultury” oraz „New York Timesa”. W obecnym wydaniu znajdziemy także pięć niepublikowanych wcześniej tekstów, co dla zainteresowanych twórczością „Głowy” (jak nazywali go przyjaciele) jest miłą niespodzianką.
Pamiętamy zmarłego w 2017 roku Janusza Głowackiego jako scenarzystę wielu lubianych do dzisiaj filmów, między innymi kultowego „Rejsu” oraz współscenarzystę „Zimnej wojny”, obrazu, który odnosi obecnie światowe sukcesy. Warto też pamiętać, że Głowacki odniósł niesłychany sukces jako dramatopisarz, najpierw w Nowym Jorku (co obcokrajowcom w zasadzie się nie zdarza), a później na całym świecie, co w naszym kraju jakoś umyka uwadze. Ukazująca się obecnie książka „Jak być kochanym” przypomina, że Janusz Głowacki był oprócz tego wybitnym felietonistą.
Potwierdza to we wstępie Eustachy Rylski, zwracając uwagę na barwny język, trafne metafory, celne puenty i wyjątkową swobodę, z jaką Głowacki poruszał się po literackich gatunkach. Ja dodałabym jeszcze ogromną erudycję autora, dzięki czemu lektura felietonów staje się wyjątkowym przeżyciem. Analogie do odległych czasów (n.p. historii starożytnego Rzymu), przywoływane nazwiska, przytaczane fakty i anegdoty składają się na – nieliniowo i nietypowo pisaną – historię polskiej kultury, która nadal inspiruje i może być punktem odniesienia. Teksty nadal „żyją”, prowokują i kłują, wybijają nas ze strefy komfortu, każąc przyglądać się rzeczywistości od innej strony. To zdecydowanie nie jest lektura „na raz”, ale książka, do której od czasu do czau dobrze powrócić.
Te literacko znakomite felietony pisane były z „szyfrem”, z głęboko ukrytą w nich zagadką do analizowania i odkrywania w niej sensu. Kryje się za tym tajemnica prowadzonej gry z cenzurą – gdy pisać wprost nie było można, a cała rzecz polegała na tym, aby cenzorów wywieść w pole i zmylić tropy. Głowacki świetnie sobie z tym radził, wplatając pomiędzy swoje słowa ironię, pastisz, groteskę. Bezlitośnie obnażał słabości dawnego systemu, a w czasach, gdy mieszkał w USA – tropił absurdy skomercjalizowanej kultury masowej. Dobrze, że cenzury już nie ma, ale w tak zniuansowany sposób już się nie pisze w obecnych czasach, gdy wszędzie króluje „beka” jako jedyna forma obśmiania rzeczywistości… Śmiech u Janusza Głowackiego jest śmiechem przez łzy, przechodzącym w głęboką refleksję dotyczącą rzeczywistości. Ironia to najlepszy sposób pisania o rzeczach dramatycznych.
Bardzo wiele napisano na temat specyficznego podejścia Janusza Głowackiego do życia i do pisania. Nie chciałabym się powtarzać. Zwrócę tylko uwagę na dystans autora wobec życia i samego siebie, tę szczególnego rodzaju autoironię, którą Głowacki posługiwał się jak nikt inny. Zapytał go kiedyś oficer Służby Bezpieczeństwa: „Właściwie dlaczego pan pisze? Inteligentny człowiek nie pisze, inteligentny człowiek nie zostawia za sobą żadnego śladu” („Z Warszawy na Off-Broadway”). Jakie mamy szczęście, że Janusz Głowacki był tak mało inteligentny…



Tytuł: Jak być kochanym
Data wydania: 30 stycznia 2019
Wydawca: Wielka Litera
ISBN: 978-83-80323-16-2
Format: 384s. 135×205mm; oprawa twarda
Cena: 39,90
Gatunek: non-fiction
Wyszukaj w: MadBooks.pl
Wyszukaj w
:
Zobacz w:
Ekstrakt: 90%
powrót; do indeksunastwpna strona

12
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.