Tak jak w Polsce Omega, tak SBB na Węgrzech było jedną z największych rockowych gwiazd pochodzących z tak zwanych demoludów. W drugiej połowie lat 70. ubiegłego wieku grupa kierowana przez Józefa Skrzeka często bywała nad Balatonem. Dowodem na to są, jak dotąd, dwa albumy koncertowe: „Budai Ifjúsági Park – Live ’77” oraz wydany parę dni temu podwójny „Budapest 1978”.  |  | ‹Budapest 1978›
|
Trzeba przyznać, że Józefowi Skrzekowi i jego kompanom udał się podstęp. Gdyby 22 lipca 1978 roku znajdowali się w kraju, zapewne wywarto by na nich presję, aby udziałem w jakimś koncercie państwowym uczcili przypadające tego dnia Święto Odrodzenia Polski (oczywiście tej „ludowej”). A tak trio spędziło ten dzień na Węgrzech. Grając zaś koncert, nie wpisywało się jednocześnie w politykę propagandową komunistycznych władz. Występ odbył się na świeżym powietrzu – w miejscu, które było muzykom doskonale znane z poprzedniego pobytu u „bratanków Madziarów”, zaledwie kilka miesięcy, we wrześniu 1977 roku. Chodzi o legendarny dla węgierskiego rocka Budai Ifjúsági Park – kamienny amfiteatr mieszczący się na terenie Várkert Bazár, czyli w tak zwanej Dzielnicy Zamkowej (Várkerület), po sąsiedzku z najsłynniejszymi zabytkami Budy: Zamkiem Królewskim, Kościołem Macieja czy Basztą Rybacką. Budai Ifjúsági Park (dosłownie oznacza to Budziński Park Młodzieży) – potocznie zwany Ifipark lub w skrócie BIP – powstał w 1961 roku i funkcjonował przez prawie ćwierć wieku. Na usytuowanej tam scenie wystąpiły największe gwiazdy rodzimego beatu i rocka – począwszy od Omegi, Metra i Bergendy, poprzez Illés, Juventus oraz Kati Kovács, aż po Tűzkerék, Mini i Eddę. I właśnie w 1980 roku podczas koncertu tej ostatniej grupy nastąpił początek końca amfiteatru; doszło bowiem do katastrofy budowlanej – zawaliły się kamienne schody prowadzące do wyjścia. Przez następne lata nie podjęto gruntownego remontu tego miejsca i ostatecznie zamknięto je cztery lata później. Pozostały wspomnienia i płyty z licznych występów. W przypadku SBB dwie (w tym jedna podwójna): z września 1977 (wydał ją osiemnaście lat temu Koch International) oraz z 22 lipca 1978 roku. Najnowszy album koncertowy SBB był już wcześniej w obiegu fanowskim jako bootleg. Jak się jednak okazuje, nie obejmował on całości zagranego wówczas materiału. Dopiero teraz Universal sięgnął po pełne półtorej godziny muzyki. I to się bardzo chwali! Zganić natomiast należy wydawcę za – i to niestety po raz kolejny (wcześniej przerabialiśmy to przy tegorocznych reedycjach „ Pop Session 1977” oraz „ Roskilde 1978”) – fatalną formę graficzną. Począwszy od kiepskiej okładki, poprzez brak jakichkolwiek zdjęć, a skończywszy na wybranym kompletnie „od czapy” fragmencie wywiadu z Julianem Matejem (Romualdem Skopowskim), autorem wierszy, które Skrzek tak chętnie transponował na piosenki. Tak zasłużony dla polskiego rocka zespół nie zasłużył sobie na podobne traktowanie – i to na dodatek przez firmę, której, jak można mniemać, zależy na międzynarodowym prestiżu. Materiał, jaki trio wykonało w lipcu 1978 w Budapeszcie, nie kryje w sobie wielkich niespodzianek. W wielu momentach jest tożsamy z tym, co grupa zaprezentowała trzy tygodnie wcześniej podczas festiwalu w Danii. Występ otwiera, co w tamtym okresie stało się normą, porywający „Walkin’ Around the Stormy Bay” (z wciąż jeszcze szykowanego dla zachodnioniemieckiej wytwórni Spiegelei krążka „ Welcome”) – odpowiednio energetyczny, wsparty (w końcowej fazie) wokalizą Skrzeka i nadzwyczaj mocnym akcentem na finał. Po zwalającym z nóg wstępie następuje bardzo dowcipne przywitanie się Józefa z publiką zgromadzoną w Ifiparku. Zdając sobie sprawę z dzielących muzyków i słuchaczy różnic językowych, lider SBB stwierdza, że cokolwiek powie, to i tak nikt go nie zrozumie. Lepiej więc – to już wniosek wypływający z powyższego – grać zamiast gadać. I przez następnych prawie dziewięćdziesiąt minut zespół daje z siebie wszystko. Drugim punktem koncertu jest wykonana w całości suita „Going Away” (z wydanego chwilę wcześniej na Zachodzie longplaya „Follow My Dream”). Od nastrojowo-szlachetnego „Freedom with Us” (z ewoluującymi ku coraz większemu rozmachowi syntezatorami), poprzez dynamiczne „3rd Reanimation” (z ostrą rockową gitarą i monumentalnymi klawiszami w końcówce), marszowo-funkowe tytułowe „Going Away” (z pasażami Skrzeka, przed którym powinny klękać narody), aż do niezwykle klimatycznego „(Żywiec) Mountain Melody” (z nieco mniejszą porcją folku niż w wersji studyjnej) i zaimplementowanego do suity niepokojącego „Loneliness – temat” (wyjątku z albumu „Welcome”). W dalszej części muzycy postanowili trochę poimprowizować. Temu służyła między innymi część pierwsza „Wiosennych chimer”, w której znalazł się także nieco przerobiony główny motyw z „Walkin’ Around the Stormy Bay”. Wieńczy natomiast ten fragment solowy popis Jerzego Piotrowskiego. Czy do spółki z Apostolisem Anthimosem na bębnach, nie sposób stwierdzić – opis płyty by to sugerował, ale nawet mocno wytężając słuch, trudno tu znaleźć charakterystyczne cechy słynnego perkusyjnego pojedynku „Kety” z „Lakisem” (tak zwanego „Drums-Battle”). Na drugi kompakt trafiło pięć kompozycji, w tym – na otwarcie – pełna wersja suity „Ze słowem biegnę do ciebie” (nagranej w studiu półtora roku wcześniej). Jest tu to wszystko, co zespół wypracował już wcześniej, włącznie z ekscytującą partią solową Anthimosa na gitarze, z nastrojowym śpiewem Skrzeka, wreszcie z rockowo zaaranżowanymi syntezatorami, które z czasem zostają płynnie zastąpione przez gitarę. Instrumentalne „Królewskie marzenie” robi jedynie wrażenie klimatycznego przerywnika, a może – patrząc z innej perspektywy – łącznika pomiędzy jedną a drugą suitą. Tuż po nim rozbrzmiewa bowiem… „Follow My Dream”.  | |
Ale nie w całości, a jedynie w rozbudowanym fragmencie, zbudowanym na bazie tytułowej części tego w oryginale ponad dwudziestominutowego utworu. Po raz kolejny popis daje tu przede wszystkim Apostolis, który bez najmniejszych wątpliwości powinien być uznany najlepszym gitarzystą w dziejach polskiego rocka. W końcówce trio zaczyna trochę bawić się formą – stąd jeszcze jeden powrót do lejtmotywu z „Walkin’…”, a potem prawdziwa syntezatorowa orgia zafundowana przez Skrzeka (wspomaganego zresztą wydatnie przez Piotrowskiego). Energetyczne „Follow My Dream” przechodzi następnie w drugą część, opartych głównie na klawiszach, „Wiosennych chimer”, które są ostatnim punktem koncertu. A raczej byłyby, gdyby budapesztańska widownia nie domagała się bisu. Grupa postanowiła więc spełnić jej życzenie i na pożegnanie zagrała jeszcze pięciominutowy fragment stworzony ad hoc (stad też jego tytuł – „Improv”). Oparty jest on na naprzemiennych monologach klawiszowca i gitarzysty – i nawet jeżeli w żaden sposób nie wzbogaca ogólnego portretu formacji, to jednak daje pojęcie o jej wielkości i umiejętnościach muzyków. Ciekawe ile jeszcze takich perełek skrywają archiwa zespołu. Pewnie sporo. Można więc przewidywać, że do twórczości SBB będziemy w najbliższych miesiącach i latach powracać niejeden raz. Skład: Józef Skrzek – śpiew, syntezatory, fortepian elektryczny Apostolis Anthimos – gitara elektryczna, perkusja Jerzy Piotrowski – perkusja
Tytuł: Budapest 1978 Wykonawca / Kompozytor: SBBData wydania: 17 października 2019 Nośnik: CD Czas trwania: 92:12 Gatunek: rock EAN: 602508386107 W składzie Utwory CD1 1) Walkin’ Around the Stormy Bay: 07:17 2) Freedom with Us: 07:42 3) 3rd Reanimation: 04:47 4) Going Away: 07:24 5) [Żywiec] Mountain Melody: 02:49 6) Loneliness – temat: 02:08 7) Wiosenne chimery [I]: 10:22 CD2 1) Ze słowem biegnę do ciebie: 23:04 2) Królewskie marzenie: 03:56 3) Follow My Dream: 13:13 4) Wiosenne chimery [II]: 04:03 5) Improv: 05:27 Ekstrakt: 80% |