powrót; do indeksunastwpna strona

nr 10 (CXCII)
grudzień 2019

Tu miejsce na labirynt…: Ostatnia kompozycja, ale czy ostatnie słowo?
Jerzy Milian ‹Ostatnia kompozycja›
Pamięć o zmarłym w marcu 2018 roku wybitnym polskim kompozytorze jazzowym Jerzym Milianie nie zaginie – tego możemy być pewni. Od lat dbają o to wydawnictwo GAD Records oraz Stowarzyszenie Jazz Poznań, któremu szefuje trębacz Maciej Fortuna. Właśnie opublikowało ono kolejny album z muzyką nieżyjącego wibrafonisty, zatytułowany – adekwatnie do zawartości – „Jerzy Milian. Ostatnia kompozycja”.
ZawartoB;k ekstraktu: 80%
‹Ostatnia kompozycja›
‹Ostatnia kompozycja›
W kwietniu 2015 roku Jerzy Milian – urodzony w Poznaniu, ale od lat mieszkający w Katowicach – obchodził osiemdziesiąte urodziny. Od dawna nie był czynnym muzykiem; wydawało się już nawet, że jego gwiazda nieco przybladła. Tak jednak mogli myśleć tylko ci, dla których był on przede wszystkim dyrektorem rozwiązanej na początku lat 90. ubiegłego wieku Orkiestry Rozrywkowej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, szczególnie popularnej w epoce Gierkowskiej. Dla miłośników jazzu współczesnego i muzyki tak zwanego „trzeciego nurtu” Milian pozostał postacią legendarną – dawnym kompanem Krzysztofa Komedy i liderem własnego tria, z którym w 1969 roku wydał jeden z najważniejszych dla polskiej muzyki rozrywkowej longplay „Bazaar”. Co ciekawe, mimo że nagrywał bardzo dużo, jego dyskografia wcale nie była bogata. Do czasu! Przed sześcioma laty wydawnictwo GAD Records uruchomiło serię „Jerzy Milian Tapes”, w której publikuje nieznane wcześniej – przynajmniej z płyt – kompozycje wibrafonisty. Do tej pory ukazało się osiem krążków, a kolejne są przygotowywane.
Trochę inną drogą, niż Michał Wilczyński z GAD-a, podążyli natomiast poznański trębacz Maciej Fortuna oraz kierowane przez niego Stowarzyszenie Jazz Poznań, którzy od kilku lat również dbają o przybliżanie słuchaczom spuścizny Miliana. Tyle że w zupełnie nowych wersjach. W nowych aranżacjach. I z udziałem młodych, początkujących, ale zawsze nadzwyczaj utalentowanych muzyków. Pierwszy album w cyklu, „Jerzy Milian. Music for Mr. Fortuna”, ujrzał światło dzienne w połowie grudnia 2016 roku; drugi, zbierający wczesne kompozycje wibrafonisty (jeszcze z jego okresu wielkopolskiego) – zatytułowany „Big Club Band” (i nagrany z odnowioną Poznańską Piętnastką) trafił do sprzedaży rok temu. Teraz przyszła kolej na trzecie wydawnictwo, któremu Maciej Fortuna nadał jakże wymowny szyld: „Jerzy Milian. Ostatnia kompozycja”.
I nie ma w tym żadnej przesady!
Dziesięć lat temu Fortuna postanowił przywrócić Miliana Poznaniowi. Nawiązał z sędziwym już muzykiem współpracę, która zaowocowała kilkoma nowymi kompozycjami Mistrza. W 2012 roku stworzył on dedykowane saksofoniście Maciejowi Kocińskiemu „Dylematy dla pięciu” (chociaż przeznaczone do grania w sekstecie) oraz podarowane Fortunie „Music for Mr. Fortuna”. Drugi z utworów zaliczył swój płytowy debiut na wspomnianym już kompakcie sprzed trzech lat. W styczniu 2017 roku Milian dorzucił do swego dorobku jeszcze jedno dzieło – „Konsylium z żyrafą”. I to właśnie ono okazało się tytułową „ostatnią kompozycją”. Trębacz z Poznania postanowił zadbać o to, aby wszystkie trzy ujrzały światło dzienne na jednym nośniku; dwa – po raz pierwszy, jedno – po raz drugi, ale za to w innej wersji i przede wszystkim nagrane z innymi (no, prawie!) artystami.
Wszystko odbyło się w ekspresowym tempie! Sesja nagraniowa zaczęła się 5, a zakończyła 13 listopada; płyta była natomiast gotowa… dwa tygodnie później. Choć jej oficjalna premiera będzie mieć miejsce w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu dopiero 8 grudnia. Skorzystano z usług dwóch studiów: trójmiejskiego (a w zasadzie mieszczącego się w Koleczkowie na Kaszubach) AudioPlanet, gdzie pod dyrekcją Grzegorza Stasiuka dograno partie orkiestrowe do archiwalnych wibrafonowych solówek Jerzego Miliana (który tym samym występuje na płycie również jako muzyk), oraz warszawskiego 7 Piętra, w którym na tydzień zamknął się sekstet Fortuny. Poza liderem znaleźli się w nim jeszcze: saksofonista Maciej Kociński, puzonista Piotr Banyś, pianista Kuba Stankiewicz, kontrabasista Jakub Mielcarek oraz – najmłodszy w całym gronie – perkusista Stanisław Aleksandrowicz (student poznańskiej Akademii Muzycznej). W ich wykonaniu można usłyszeć wspomniane wcześniej trzy kompozycje Mistrza.
Mimo że utwory te wyszły spod ręki Miliana siedemdziesięciosiedmio- (w 2012) i osiemdziesięciodwuletniego (w 2017 roku), wcale nie trącą naftaliną. Kompozytor przydał im bardzo nowoczesnego charakteru, nie stroniąc od wstawek awangardowych, „trzecionurtowych”, a miejscami wręcz freejazzowych (choć należy brać pod uwagę także fakt, że to ostatnie mogło być wkładem własnym sekstetu). Trwające dwanaście i pół minuty „Dylematy dla pięciu” składają się z czterech części. Pierwsza – minimalistyczna, oparta jest na szumach i trzaskach, przez które dopiero pod koniec przebija się delikatny fortepian Stankiewicza. Druga – dla kontrastu – zaczyna się od dynamicznego wejścia grających unisono dęciaków. Dużo tu improwizacji, zarówno w warstwie rytmicznej (Mielcarek i Aleksandrowicz pozwalają sobie na spore „łamańce”), jak i solowej (vide fortepian i saksofon Kocińskiego). Całość koją ćwierkające ptaszki, które perfekcyjnie wprowadzają do części trzeciej, bliskiej klasycznej pianistyce – w romantycznym, Chopinowskim wydaniu. To wrażenie poetyczności pogłębia jeszcze nastrojowa solówka Fortuny.
Ostatni fragment „Dylematów…” łączy część drugą z trzecią: z jednej strony mamy więc dynamicznie grający zespół, z drugiej – refleksyjną partię trąbki, do której dołączają później puzon i saksofon (a w tle pojawia się fortepian). To najkrótszy, bo zaledwie minutowy wyimek całości, będący bardzo precyzyjnym podsumowaniem całości, swoistą „kropką nad i”. „Music for Mr. Fortuna” w tej wersji trwa osiem minut i składa się z trzech bardzo odmiennych części: zahaczającej o stylistykę free „Inside Chords”, przypominającej filmowe kompozycje polskich jazzmanów z lat 60. XX wieku „Ballady” (z wyeksponowaną partią trąbką) oraz skocznej, zaskakująco optymistycznej, implementującej elementy etnicznej muzyki dalekowschodniej „Flying to Beijing” (słyszalne nawet w duecie kontrabasowo-perkusyjnym). A czego można spodziewać się po „Konsylium z żyrafą”? To najkrótszy z trzech podstawowych utworów, na który składają się trzy fragmenty: pierwszy to perkusyjne preludium Aleksandrowicza, w drugim improwizująca sekcja rytmiczna zostaje wsparta przez trębacza, w trzecim natomiast mamy do czynienia najpierw z nawiązaniem do dawnego polskiego jazzu, później z dynamicznym modern jazzem, wreszcie – z nastrojowym aneksem Fortuny.
To jakby podsumowanie całej twórczości Miliana w pigułce: od początków kariery, naznaczonych jeszcze przez przedwojennych mistrzów, poprzez pełne wrażeń i emocji lata 60. i 70. XX wieku, aż po stateczną i refleksyjną jesień życia. Muzykom młodszym od kompozytora o dwa czy nawet trzy pokolenia udało się bezbłędnie odczytać jego intencje i oddać towarzyszący mu w ostatnich latach nastrój. Czy to jednak powinno dziwić? Przecież dobra muzyka broni się sama. Z kronikarskiego obowiązku należy dodać, że pomiędzy wspomnianymi utworami znalazły się dodatkowo dwa „Interludia”, czyli krótkie solowe popisy Miliana wzbogacone o orkiestrowe instrumentacje Stasiuka. Owszem, to jedynie ciekawostka, ale udanie dopełniająca album. Poza tym możliwość posłuchania Mistrza grającego na wibrafonie – zawsze jest bezcenna. Czy to ostatnie słowo Macieja Fortuny w temacie Jerzego Miliana? Aż wierzyć się nie chce, że tak mogłoby być.
Skład:
Maciej Fortuna – trąbka
Maciej Kociński – saksofon
Piotr Banyś – puzon
Kuba Stankiewicz – fortepian
Jakub Mielcarek – kontrabas
Stanisław Aleksandrowicz – perkusja

oraz
Jerzy Milian – kompozycje (1-5), wibrafon (2,4)
Orkiestra symfoniczna pod dyrekcją Grzegorza Stasiuka (2,4)



Tytuł: Ostatnia kompozycja
Wykonawca / Kompozytor: Jerzy Milian
Data wydania: 30 listopada 2019
Nośnik: CD
Czas trwania: 31:59
Gatunek: jazz
Zobacz w:
W składzie
Utwory
CD1
1) Dylematy dla pięciu [Parts 1-4]: 12:29
2) Interludium I: 01:26
3) Music for Mr. Fortuna [Parts 1-3]: 08:01
4) Interludium II: 02:59
5) Konsylium z żyrafą: 07:02
Ekstrakt: 80%
powrót; do indeksunastwpna strona

137
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.