Książka „Niewiarygodne” powstała na podstawie artykułu, którego autorzy zostali wyróżnieni w 2016 roku nagrodą Pulitzera w kategorii dziennikarstwa śledczego. Na zawartych tu faktach oparty został też serial Netflixa.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Dwóch dziennikarzy, początkowo pracujących niezależnie, zamiast rywalizować, postanowiło połączyć siły i opisać sprawę serii kilku gwałtów, mających miejsce w latach 2008-2011. Szczegóły wskazywały na to, że musiał dokonać ich ten sam sprawca, w dodatku świetnie orientujący się, jak zacierać ślady, by policja nie mogła go zidentyfikować po materiale genetycznym. Jedna z ofiar (Marie) za sprawą swoistej presji psychicznej ze strony policji została skłoniona do wycofania zeznań, w wyniku czego została oskarżona o złożenie fałszywego zawiadomienia o przestępstwie. Autorzy próbują sportretować rozmiar jej traumy, przytaczając też najnowszą wiedzę psychologiczną: nie ma jednego określonego profilu zachowania ofiary, za to częstym objawem stresu pourazowego jest chaos i niespójność wspomnień, dlatego na tej podstawie nie wolno wnioskować, że ofiara kłamie. Zaakcentowany na czwartej stronie okładki temat Marie i droga jej dochodzenia do prawdy i sprawiedliwości jest tu jednak tylko jednym z wielu. Gdy przebrniemy przez gąszcz nie zawsze potrzebnych szczegółów oraz retrospekcji (zwłaszcza z początku), dostrzeżemy także szerszy kontekst gwałtu: społeczny i kulturowy, polegający na przekonaniu, że składające zeznania ofiary nie są wiarygodne. I to jeszcze przy uwzględnieniu, że tylko jedna osoba na pięć decyduje się w ogóle sprawę zgłosić organom ścigania. Takie traktowanie ofiar gwałtu ma niechlubną bogatą tradycję historyczną (również tu wspomnianą), ale też autorzy przytaczają przykłady, że w tej kwestii niejedno zmienia się już na lepsze. Imponujący jest opis działań śledczych oraz ich aparatu logistycznego i technologicznego służącego wykrywaniu sprawców przestępstw. „Niewiarygodne” stawia też trudne pytanie o granicę normalności ludzkiej psychiki, wiele jest w niej mrocznych miejsc i niewiadomych, ale tym bardziej należy działać, by poszkodowanych było jak najmniej. Pierwszym krokiem jest zawsze, aby nigdy z góry nie podawać w wątpliwość tego, co zgłaszają ofiary gwałtu. To wydaje mi się najważniejszą tezą książki. Z lektury publikacji „Niewiarygodne” wynika, że nieraz jest to krok o wiele trudniejszy niż wdrażanie standardowych procedur dotyczących postępowania z osobami zgłaszającymi tego typu przestępstwa.
Tytuł: Niewiarygodne Tytuł oryginalny: A False Report Data wydania: 18 września 2019 ISBN: 978-83-8015-649-4 Format: 328s. Cena: 39,99 Gatunek: kryminał / sensacja / thriller, non-fiction, podróżnicza / reportaż Ekstrakt: 80% |