powrót; do indeksunastwpna strona

nr 5 (CXCVII)
czerwiec 2020

Tu miejsce na labirynt…: Plus jeden – i na dwa kontrabasy!
Frode Gjerstad Trio +1 ‹Forgotten City›
Free jazz kojarzy nam się przede wszystkim z nieskrępowanymi, pełnymi emocji i energii improwizacjami. Ale nie zawsze ma takie właśnie oblicze, co postanowiło udowodnić norweskie trio Frodego Gjerstada, do którego tym razem dołączył – obok Jona Runego Strøma i Paala Nilssen-Love’a – drugi kontrabasista: Øyvind Storesund. Co wyszło z ich kooperacji, można usłyszeć na wydanym na początku maja albumie „Forgotten City”.
ZawartoB;k ekstraktu: 70%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Kontrabasista Øyvind Storesund nie jest jednak, wbrew pozorom, zupełnie nową postacią w zespole. Gdy dwie dekady temu saksofonista, flecista i klarnecista Frode Gjerstad (niegdyś w grupie Detail) formował swoje Trio, stworzył niejako dwie jego wersje: europejską (ściślej: skandynawską) i eksportową, czyli amerykańską: z kontrabasistą Williamem Parkerem i perkusistą Hamidem Drakiem w składzie. W tej pierwszej natomiast od samego początku na bębnach grał, wtedy dopiero wkraczający na muzyczne salony, Paal Nilssen-Love, a pomocy w sekcji rytmicznej udzielał mu właśnie Storesund. Øyvind pojawił się wówczas na sześciu płytach Tria: „The Blessing Light: For John Stevens” (2001), „Last First” (2002), „Sharp Knives Cut Deeper” (2003), „St. Louis” (2003), „Mothers & Fathers &” (2006) oraz „Nothing is Forever” (2007). A potem jego miejsce zajął Jon Rune Strøm, który do dzisiaj pozostaje podporą grupy.
Ze Strømem w składzie Trio zarejestrowało i wydało w ostatnich latach między innymi takie albumy, jak „Russian Standard” (2014), „At Constellation” (2015), „Steam in the Casa” (2016) oraz „Bop Stop” (2018). Niekiedy pojawiali się na nich (i tych opublikowanych wcześniej) goście specjalni, dzięki którym Trio rozszerzało się, nie zmieniając przy tym nazwy, do kwartetu (vide niemiecki saksofonista Peter Brötzmann czy amerykański puzonista Steve Swell), ale zawsze byli to instrumentaliście grający na dęciakach. Tym razem natomiast do składu dołączono drugiego kontrabasistę, co w pewnym sensie można było uznać za wskazówkę, w którą stronę zespół podąży muzycznie.
Kwartet – a raczej, jak zapisano na okładce, Trio +1 – spotkał się w znanym sobie już dobrze studiu Paradiso w Oslo. Sesja zamknęła się w dwóch dniach (22 i 23 sierpnia 2018), ale by poznać jej efekty, musieliśmy czekać prawie dwa lata – do maja tego roku. Nad leżącymi na półce taśmami zlitował się w końcu Paal Nilssen-Love, który opublikował nagrania pod szyldem własnej wytwórni – PNL Records. Nie należy jednak wyciągać z tego wniosku, że z ich wydaniem zwlekano tak długo, ponieważ nie spełniały kryteriów artystycznych. Po prostu Gjerstad, Strøm i Nilssen-Love są tak zapracowanymi muzykami, zaangażowanymi w wiele projektów, wydającymi mnóstwo płyt, koncertującymi – przynajmniej do czasu wybuchu pandemii koronawirusa – na wszystkich kontynentach, że mogli zwyczajnie nie mieć wcześniej czasu, aby „ogarnąć temat”. Poza tym po co robić konkurencję sobie samym. Trzeba więc było odczekać, znaleźć w miarę wolny termin – i wtedy fruuu… „Forgotten City” poszybowało w stronę sklepowych półek.
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Płyty freejazzowe zazwyczaj są bardzo emocjonalne i energetyczne; ich dynamika niekiedy zwala z nóg, a szaleńcze improwizacje przyprawiają mniej odpornych o ból głowy. Tyle że na „Forgotten City” tego nie uświadczymy. Jak na wspomniany gatunek jazzu, wydawnictwo to zawiera muzykę zaskakująco delikatną i stonowaną; w dużo mniejszym stopniu, niż zazwyczaj w przypadku produkcji Tria, podporządkowaną instrumentom dętym, na których gra lider (tutaj są to aż trzy różne: saksofon altowy, klarnet basowy oraz flet altowy). Znacznie więcej do powiedzenia mają natomiast kontrabasiści, którzy nierzadko prowadzą ze sobą dialogi bądź zdobywają się na popisy solowe. Ale to akurat zrozumiałe, skoro jest ich aż dwóch. Poza tym nie po to zaproszono do studia Øyvinda Storesunda, aby, jak paprotka, stał gdzieś w kącie pokoju i ładnie wyglądał. Na program płyty składają się cztery – będące w stu procentach zespołowymi improwizacjami – kompozycje. Już niektóre tytuły sugerują wyciszenie, aczkolwiek w przypadku free jazzu szyldy, pod jakimi utwory pojawiają się na albumach, zazwyczaj ma drugorzędne znaczenie.
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Ale nie tym razem. „Dead Trees in the Park” zaczyna się bardzo delikatnie, od pojedynczych dźwięków saksofonu, do którego z czasem dołączają kolejne instrumenty. I chociaż po kilkudziesięciu sekundach zaczyna robić się intensywniej, to jednak zespół nie przekracza pewnej – zapewne wytyczonej podczas konsultacji odbywających się przed nagraniami – granicy. Gjerstad bardzo się pilnuje, aby nie zdominować przekazu; emocje tonują też zresztą obaj kontrabasiści, a gdy zachodzi taka potrzeba, to i bębniarz bierze na swoje barki taką odpowiedzialność. Na subtelniejszą formę wpływ mają również instrumenty wybrane przez Frodego, a więc – poza saksofonem – klarnet (który pojawia się w „Cracked Sidewalks”) oraz flet (słyszalny w „Cars Up on Blocks”). Za ich sprawą kwartet zyskuje na zwiewności i eteryczności, które nie są przyrodzonymi cechami jazzu improwizowanego. Jedynie w pierwszych czterech minutach utworu zamykającego płytę, to jest „Cheaply Built Bungalows”, muzycy podkręcają tempo i przydają mocy, ale później wracają do punktu wyjścia i łagodnieją.
To, co trafiło na „Forgotten City”, można uznać za rozwinięcie idei, jakie trzy lata wcześniej zaczęły kiełkować na nagranym jedynie w duecie przez Gjerstada i Nilssen-Love’a krążku „Nearby Faraway”. Tam też dominowały nastroje nostalgiczne i kontemplacyjne. Jak widać, free jazz potrafi mieć i takie oblicze.
Skład:
Frode Gjerstad – saksofon altowy, klarnet basowy, flet altowy
Jon Rune Strøm – kontrabas
Paal Nilssen-Love – perkusja
Øyvind Storesund – kontrabas



Tytuł: Forgotten City
Wykonawca / Kompozytor: Frode Gjerstad Trio +1
Data wydania: 5 maja 2020
Wydawca: PNL Records
Nośnik: CD
Czas trwania: 51:01
Gatunek: jazz
Zobacz w:
W składzie
Utwory
CD1
1) Dead Trees in the Park: 09:28
2) Cracked Sidewalks: 16:57
3) Cars Up on Blocks: 08:46
4) Cheaply Built Bungalows: 15:50
Ekstrakt: 70%
powrót; do indeksunastwpna strona

140
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.