powrót; do indeksunastwpna strona

nr 07 (CXCIX)
wrzesień 2020

Broń masowego rażenia
Brittany Kaiser ‹Dyktatura danych›
„Dyktatura danych” to historia niesławnej Cambridge Analytica opowiedziana przez osobę, która przez lata była jedną z twarzy tej firmy.
ZawartoB;k ekstraktu: 80%
‹Dyktatura danych›
‹Dyktatura danych›
Gwoli uściślenia: tytuł i okładka mogą sugerować, że jest to teoretyczne i syntetyczne ujęcie stosunkowo nowego i narastającego zjawiska, jakim jest nadużywanie zbieranych w Internecie danych i manipulowanie nimi. Dopiero na stronie tytułowej pojawia się informacja, że książka opisuje jeden szczególny przypadek: kulisy i mechanizmy działania firmy Cambridge Analytica, która jako firma konsultingowa i ekspercka ingerowała w takie wydarzenia, jak głosowanie na temat Brexitu czy ostatnie wybory prezydenckie w USA.
Autorka, Amerykanka Brtitany Kaiser wyznaje, że zawsze miała poglądy i polityczne sympatie zbliżone do partii Demokratów. Jako wolontariuszka udzielała się przy okazji kampanii wyborczych, z których najbardziej ceniła sobie współpracę z Barackiem Obamą, starającym się jeszcze wtedy o mandat senatora. Kaiser podjęła jednak pracę dla Cambridge Analytica, która zajmowała się działaniami na rzecz szeroko pojętych środowisk prawicowych. W USA byli to Republikanie, w Wielkiej Brytanii – zwolennicy wyjścia z unii Europejskiej.
Przez całą niemal książkę przewija się więc wątek jej dyskomfortu psychicznego, gdy autorka musiała angażować się w działania, z którymi się nie identyfikowała. Tłumaczenie, dlaczego podjęła taką, a nie inną pracę, jest bardzo przewidywalne: nigdzie indziej nie zarobiłaby tak szybko wielkich pieniędzy, a jej skomplikowana sytuacja rodzinna jeszcze bardziej uniemożliwiała jej pole manewru.
Dla tych, którzy śledzą na co dzień wiadomości ze świata, historia Cambridge Analytica jest w miarę znana. Firma została oskarżona o nielegalne pozyskiwanie z Internetu (między innymi z serwisu społecznościowego Facebook) danych milionów ludzi z całego świata oraz manipulowanie nimi w taki sposób, by wypaczać i wpływać na wyniki demokratycznych procedur, jakimi są na przykład wybory. Innymi słowy, CA ma swój wkład w rujnowanie systemu demokracji – co ostatecznie odkryto i zmuszono firmę do zamknięcia. Szczegółowy opis biegu wydarzeń przytoczony przez Kaiser budzi niedowierzanie (że coś takiego mogło mieć miejsce), ale także fascynację (że coś takiego jest w ogóle możliwe).
Brittany opowiada o swoich pierwszych chwilach w firmie, gdy obserwowano jej ewentualną przydatność do pracy. Z czasem negocjowała coraz ważniejsze kontrakty, stała się stosunkowo szybko „jedną z nich”. Książka zawiera wiele spostrzeżeń dotyczących innych pracowników oraz relacji między nimi – ze szczególnym uwzględnieniem Alexandra Nixa ówczesnego szefa Cambridge Analytica. Wniosek nasuwa się sam, do pracy w takim miejscu jak CA potrzebne są specyficzne cechy osobowości. Pojawia się też w książce Julian Assange, z którym Brittany Kaiser spotkała się w ambasadzie Ekwadoru w Londynie. Autorka gościła także na słynnym forum w Davos.
Znajdziemy w „Dyktaturze danych” wyjaśnienie, co to takiego „big data” – chodzi o ogromne zbiory danych, których przetwarzanie za pomocą konwencjonalnych metod jest trudne lub wręcz niemożliwe. Na takich danych pracuje się między innymi metodą psychografii i mikrotargetowania ustalając wzorce i podgrupy osobowości ludzi i później dostosowując do nich reklamowy (perswazyjny) przekaz. Taka maksymalnie zindywidualizowana forma komunikacji behawioralnej wpływa na zachowanie adresata przekazu – na przykład zniechęca go do zagłosowania na jakiegoś kandydata w wyborach lub zachęca do złożenia głosu na kogoś innego.
Z pozoru brzmi to nowocześnie, optymistycznie i całkowicie niewinnie, ale pracując w ten sposób, przełamując dotychczasowe stereotypy i wzorce rządzące tradycyjnym przekazem reklamowym, Cambridge Analytica odegrała fundamentalną rolę w największym w historii nowoczesnej technologii wycieku danych, co stało się jednym z najgłośniejszych skandali naszych czasów. Z danych uczyniono broń – nie będzie przesadą określenie, że jest to broń masowego rażenia. Stawką są procesy demokratyczne zachodzące w poszczególnych krajach, a Cambridge Analytica była aktywna w wielu miejscach.
Niemniej ciekawy jest wątek osobisty, gdy Brittany Kaiser dochodzi w książce do punktu krytycznego i uświadamia sobie, że nie jest już w stanie dłużej pracować dla Cambridge Analytica. Autorka nie szczędzi nam wyjaśnień, choć można odnieść wrażenie, że oczy otworzyły się jej chyba za późno. Końcowe fragmenty książki są z kolei studium jej otrzeźwienia i wychodzenia ze struktur firmy – wszystko zostało opisane w rozdziale o znamiennym tytule: „Droga do odkupienia win”. Jedną z nich jest między innymi napisanie tej książki.
Koniec jest przeważnie nowym początkiem – autorka pozostawia czytelników z informacją, że oto zapoczątkowała inicjatywę pod nazwą #Ownyourdata (bądź właścicielem swoich danych), kampanii na rzecz budzenia świadomości, aby nie dzielić się lekkomyślnie swoimi danymi i być świadomym możliwych nadużyć z tym związanych. To nie tylko walka o dane, jak przekonuje Brittany Kaiser, to także walka o naprawę naszej demokracji, zanim zostanie nieodwracalnie zniszczona. Nigdy nie można mieć gwarancji, że na miejsce Cambridge Analytica nie pojawi się inna firma, jeszcze bardziej agresywnie wnikająca w procesy psychiczne rządzące podejmowaniem przez nas rozmaitych decyzji.



Tytuł: Dyktatura danych
Tytuł oryginalny: Targeted
Data wydania: 4 maja 2020
Przekład: Piotr Cieślak
ISBN: 978-83-276-4788-7
Format: 448s. 145×215mm
Cena: 39,99
Gatunek: biograficzna / wywiad / wspomnienia, non-fiction
Zobacz w:
Ekstrakt: 80%
powrót; do indeksunastwpna strona

41
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.