„Podróż życia sióstr Shergill” to powieść o sile i przekleństwie tradycji.  |  | ‹Podróż życia sióstr Shergill›
|
To druga już u nas książka australijskiej autorki Balli Kaur Jaswar. Jakiś czas temu ukazały się u nas „ Pikantne historie dla pendżabskich wdów”, dotykające tematu obecności kobiet w przestrzeni publicznej – co stanowi jedną z najpoważniejszych różnic w modelu społeczeństw Zachodu i Wschodu. Pisarka ponownie zgłębia środowisko imigrantów – sikhijskiej mniejszości zamieszkałej w Londynie. Jej głównymi bohaterkami są trzy urodzone już w Wielkiej Brytanii siostry: Shirina, Jezmeen i Rajni. Młode kobiety rodzinny Pendżab rodziców znają już tylko z ich opowiadań. Tylko najstarsza Rajni odwiedziła Indie jako nastolatka. Wszystkie identyfikują się z sikhijską kulturą tylko częściowo, to Wielka Brytania jest dla nich krajem ojczystym. Trzy siostry nie są sobie szczególnie bliskie, niespecjalnie za sobą przepadają, poza tym każda z nich ma swoje własne problemy. Rajni ma kłopoty z dorastającym synem. Jezmeen jest aspirującą aktorką, choć ostatnio nieszczęśliwe zbiegi okoliczności sprawiły, że jej kariera – wszystko na to wskazuje – bezpowrotnie została zrujnowana. Shirina mieszka w Australii, dokąd wyjechała, by wziąć ślub: sporym zaskoczeniem dla wszystkich było to, że zdecydowała się zawrzeć aranżowane małżeństwo. Rajni, Jezmeen i Shirina muszą jednak spełnić ostatnią wolę ich zmarłej matki: wybrać się wszystkie razem w podróż do Indii, odbyć opisane w ostatnim liście rytuały i rozsypać jej prochy we wskazanym miejscu. Wyprawa ma ściśle określony przez ich mamę program, chodzi o odwiedzenie miejsc ważnych dla ich tradycji i kultury. Obrazy Indii są sugestywne, ciekawe i opisane nie bez poczucia humoru. Powieść ma zabarwienie komediowe, jest tu więc wiele opisów śmiesznych nieporozumień, bo w wielu sytuacjach widać, że Rajni, Jezmeen i Shirina, choć znają lokalny język, nie do końca potrafią odpowiednio się zachować. Jednakże te sceny nie do końca wyraźnie wybrzmiewają, autorka nie podkreśla w szczególny sposób kulturowych gaf ani różnic. Akcentuje raczej sytuacje pomiędzy siostrami: cicha rywalizacja, narzucanie własnego zdania, ale też i próby łagodzenia napięcia. Jednym z bohaterów drugoplanowych, ale w pewnym momencie kluczowych dla rozwoju akcji, jest Tom Hanks… Wszystko to jest na swój sposób interesujące, ale nie do końca spełnia oczekiwania czytelnika, jest powtarzalne i po jakimś czasie, zbliżając się do końca, zaczynamy sobie zadawać pytanie: czy to już wszystko? W rozproszonych scenach pokazane są ostatnie dramatyczne chwile matki trzech kobiet, umierającej na raka, co dodaje powieści głębi, ale nadal budzi niedosyt. Trochę więc szkoda, że w rzeczywistości książka nabiera pełni wyrazu dopiero niemal pod koniec. Tam, gdzie zaczynają się retrospekcje z wcześniejszego życia oraz z podróży nastoletniej Rajni z mamą do Pendżabu. Oraz w momencie, gdy dowiemy się, po co tak naprawdę jedna z sióstr pojechała do Indii. Zrozumiemy, że tradycja i świadomość własnych korzeni może dawać wielką siłę, ale może też być wielkim przekleństwem. Może stać się pułapką i czymś fatalnym szczególnie dla kobiet – ta perspektywa w „Podróży życia sióstr Shergill” wybrzmiewa mocno i wyraźnie. I nie chodzi tylko o to, jak trudno jest funkcjonować kobiecie na co dzień bez męskiej „opieki”, ale też jak wielu rzeczy nie może ona zrobić z obawy o to, „co ludzie powiedzą”. Przede wszystkim kobieta już od urodzenia jest kimś gorszym… Przedstawiony w powieści dramat jednej z trzech głównych bohaterek – celowo pomijam nazwanie go po imieniu, aby nie zdradzać zbyt wiele z fabuły – należy do ważniejszych problemów społecznych w Indiach. Jeszcze bardziej wstrząsające jest to, że zostaje on przeniesiony i jest powielany wśród kolejnych pokoleń ludzi z tłem migracyjnym, nawet tych już urodzonych w krajach z zachodnią kulturą (jak Wielka Brytania czy Australia). Balli Kaur Jaswar daje głos kobietom zamkniętym w okowach tradycji „społeczeństwa równoległego”, funkcjonującego w kraju zamieszkania tylko fizycznie, ale nieprzyjmującego jego wartości i szczelnie się od nich odgradzającego. Dobrą stroną „Podróży sióstr Shergill” jest to, że nie ma tutaj suchej, niestrawnej publicystyki – wszystko pokazane jest przez pryzmat dramatów konkretnych osób. Jednak humor i zabawne sytuacje to tylko otoczka, w której kryje się to, co najsmutniejsze.
Tytuł: Podróż życia sióstr Shergill Tytuł oryginalny: The Unlikely Adventures of the Shergill Sisters Data wydania: 12 sierpnia 2020 ISBN: 978-83-8143-198-9 Format: 440s. 135×215mm Cena: 39,99 Gatunek: obyczajowa Ekstrakt: 70% |