Najnowsza powieść Jakuba Małeckiego „Saturnin” stanowi próbę zmierzenia się z brzemieniem męskości. Szkoda tylko, że ciekawie zapowiadający się wątek magiczny nie został w pełni wyeksponowany.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Tytułowy bohater, a zarazem narrator, ma nieco ponad trzydzieści lat. Pochodzi z małej miejscowości na północy Polski, ale obecnie mieszka i pracuje w Warszawie. Ma całkiem niezłą pracę, choć do pełni szczęścia brakowałoby mu jeszcze tylko kogoś bliskiego. Kandydatka nawet jest, ale Saturnina zżera chorobliwa nieśmiałość i kompleksy mające swoje źródło w dzieciństwie. Któregoś dnia Saturnin Markiewicz dostaje z domu wiadomość, że zaginął jego 96-letni dziadek Tadeusz. Bierze urlop na żądanie i wraca, by wesprzeć matkę. Rozpoczynają się poszukiwania, sprawa zostaje zgłoszona na policję. Wszystko jednak wskazuje, że zaginięcie dziadka ma związek z jego przeżyciami podczas wojny. Tropy wiodą nad Bzurę… To tylko jeden z wątków tej powieści. Poznajemy także lepiej samego Saturnina i to, co działo się z nim w młodości. W przeszłości trenował trójbój siłowy, choć uprawianie tej dyscypliny kosztowało go wiele zdrowia. Dowiadujemy się także o okolicznościach przyjścia głównego bohatera na świat – tutaj wychodzi na jaw nieudane małżeństwo, nie-małżeństwo jego rodziców. Jeśli przyjrzymy się uważnie przedstawicielom trzech pokoleń mężczyzn z rodziny Saturnina, możemy dostrzec, że każdy z nich na swój sposób mierzy się z męskością. Dla dziadka Tadeusza jej wyznacznikiem była możliwość uczestniczenia w wojnie. Jego dramatem było to, że szybko został ranny i odesłany do domu. Po jakimś czasie wyruszył na front po raz drugi. Po powrocie zmagał się z traumą – nienazwanym wtedy jeszcze syndromem stresu pourazowego. Taka jest cena za bycie mężczyzną. Z kolei sam główny bohater to osoba z wieloma kompleksami na swoim punkcie. Jest taki być może także dlatego, że ojciec Saturnina był rodzicem zupełnie nieprzygotowanym do tej roli; nie potrafił, a także nie chciał w nią wejść. Trzech bohaterów-mężczyzn i trzy różne oblicza kryzysu męskości. W „Saturninie” pojawia się wątek zemsty, ujęty w surrealistyczną wizję węża. Niestety, przez tekst całej powieści przebija się to raczej słabo i nie wybrzmiewa tak, jakby mogło. Uniwersalny motyw węża w prozie jest przecież tak pojemny i często wykorzystywany. Słabo też rozwinięta jest – zapowiadana nawet na okładce i w dodatku prawdziwa – historia błędu na bilecie autobusowym, przez którą młody Saturnin wierzy, że trasa wiedzie przez tajemniczą krainę. W ogólnym rozrachunku niewiele wnosi to do fabuły. Z pewnością można było położyć na tym wątku mocniejszy akcent, z korzyścią dla całej historii. Finał i wyjaśnienie zaginięcia dziadka nie do końca wydaje się jasny, można odnieść wrażenie, że zostaje trochę za bardzo przykryty innymi wątkami i rozmyty. Wiele dobrego możemy natomiast powiedzieć o warsztacie pisarskim Jakuba Małeckiego. To proza pełna inteligencji emocjonalnej, przejrzysta w stylu, sugestywna i bez irytujących manier. Przez to „Saturnina” czyta się z prawdziwą przyjemnością i współczuciem dla postaci. Wiele wyjaśnia posłowie autora – czytamy w nim, że „historia opisana w tej książce wydarzyła się, choć zupełnie na odwrót”. Wiedza o tym dodaje dramatyzmu przedstawionym w powieści wydarzeniom, dzięki temu jeszcze lepiej widać niszczącą grozę wojennych czasów. Oraz ich długi cień – sięgający jeszcze wielu dziesięcioleci po wojnie.
Tytuł: Saturnin Data wydania: 16 września 2020 ISBN: 978-83-8129-662-5 Format: 320s. 150×215mm Cena: 39,99 Ekstrakt: 70% |