powrót; do indeksunastwpna strona

nr 07 (CCIX)
wrzesień 2021

Gdy Wars umiera, Sawa odchodzi
Agata Włodarczyk
Tomasz (Asu) Pastuszka, Ernesto Gonzales, Grzegorz Janusz, Marika, Rafał Skarżycki ‹Nim wstanie dzień #1›
Opowiadanie o wojnie niesienie ze sobą pewne ryzyko: zbyt łatwo popaść w patos i jej gloryfikację. Wojna to dla wielu czas cierpień, niepotrzebnych śmierci i okrucieństwa.
ZawartoB;k ekstraktu: 80%
‹Nim wstanie dzień #1›
‹Nim wstanie dzień #1›
„Nim wstanie dzień” to antologia, która ma na celu odczarowanie opowieści nie tyle o samej wojnie, co konkretnie o powstaniu warszawskim. W tym niewielkim właściwie albumie – liczącym zaledwie 84 strony – znajdziemy osiem historii, których scenariusze wyszły spod piór czwórki autorów: Grzegorza Janusza, Mariki, Tomasza Pastuszka oraz Rafała Skarżyńskiego. Każdy z nich podszedł do zagadnienia inaczej, korzystając z różnych środków stylistycznych – od klasycznych komiksowych shortów po zarzucenie dialogów na rzecz mniej lub bardziej metaforycznych form. Wszystkie te opowieści zilustrował związany z Muzeum Powstania Warszawskiego Ernesto Gonzales.
Cóż takiego jednak znajdziemy w „Nim wstanie dzień"? Duchy, bazyliszka, broniącą swojego miasta syrenkę, krótką podróż w czasie, czarnego kota i jego ludową czarną magię, ale również chwilę nieprzystającej do wojennej sytuacji dziecięcej radości przerwaną brutalnie pojawieniem się żołnierzy. Autorzy scenariuszy unikali dosłowności: właściwie w żadnym przypadku nie pada konkretna nazwa obserwowanych wydarzeń. Zostajemy wrzuceni do przekształconego w pole bitwy miasta i nie tyle musimy zorientować się, gdzie jesteśmy, co spróbować przyjąć perspektywę cywili uwikłanych w realizację chorych fantazji o wielkości kilku ludzi u władzy. Całość wieńczy wiersz Anny Świrszczyńskiej, poetki i prozaiczki, która jako sanitariuszka brała udział w Powstaniu.
Generalnie rzecz ujmując dużą zaletą „Nim wstanie dzień” jest trafne docieranie do emocji czytelników, z pominięciem zarzucania ich informacjami historycznymi czy nadmiernego objaśniania poszczególnych decyzji. Z jednej strony może nam się to wydawać dziwne, biorąc pod uwagę grupę docelową komiksu: młodzież niekoniecznie zna w końcu przebieg drugiej wojny światowej, może więc czuć się zagubiona. Z drugiej, w tym albumie naprawdę nie chodzi o fakty historyczne, a o bardziej uniwersalną wartość, jaką jest wolność od wojny. Nie oznacza to, że nie znajdziemy w „Nim wstanie dzień” elementów związanych z samą wojną – po prostu służą one innym celom.
To komiks, który może fantastycznie posłużyć jako punkt wyjścia do rozmów z młodzieżą tak o powstaniu, jak o drugiej wojnie światowej czy generalnie o (bez)sensie działań wojennych. Acz należy pamiętać, że niekoniecznie nada się dla wszystkich młodych czytelników – nie wszystkie zawarte w nim historie operują niedopowiedzeniem, niektóre wprost ukazują śmierć z rąk uzbrojonych żołnierzy.
Omawiany tu album pod względem graficznym jest dość jednorodny – ma w końcu jednego ilustratora – ale nie w pełni. Gonzales zdecydował się zastosować nieco inne projekty postaci w poszczególnych rozdziałach, aby podkreślić, że zostały napisane przez inne osoby; zapewne również po to, by dopasować obraz do ogólnego wydźwięku historii. Inaczej więc wyglądają bohaterowie w „Legendach” Tomasza Pastuszki, a inaczej w „Śniegu” Rafała Skarżyckiego, mimo że w obu znajdziemy żołnierzy oraz sceny walk. W tym pierwszym są wyraźniejsze, bardziej brutalne, w drugim – mniej dosłowne, gdyż opowiadane są z perspektywy dzieci. „Idziemy w noc” Mariki również się wybija, nawiązując wyglądem do teledysku scenarzystki i jednocześnie wokalistki wykonywanej wraz z Maleo Reggae Rockers o tym samym tytule.
„Nim wstanie dzień” to komiks o tematyce w Polsce podejmowanej bardzo często, ale ujmujący ją z zupełnie innej perspektywy. Zamiast gloryfikacji powstania, poświęcenia i bohaterstwa, dostajemy opowieść o cierpieniu i bezsensownym okrucieństwie. Zaskakująco przejmująca lektura.
Plusy:
  • nieoczywista tematyka (brak gloryfikacji wojny i zabijania)
  • metafory i niedopowiedzenia
  • świetny materiał na scenariusz lekcji albo rozmowy ze swoimi dziećmi
  • zróżnicowana kreska, dopasowana do opowiadania
Minusy:
  • może wydawać się za mało konkretny
  • pozbawiony kontekstu historycznego może być niezrozumiały



Tytuł: Nim wstanie dzień #1
Data wydania: 3 czerwca 2020
Wydawca: Egmont
ISBN: 9788328198753
Format: 84s. 167x255mm
Cena: 34,99
Gatunek: historyczny
Zobacz w:
Ekstrakt: 80%
powrót; do indeksunastwpna strona

80
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.