powrót; do indeksunastwpna strona

nr 7 (CCXIX)
wrzesień 2022

Długa powieść o zabijaniu
Javier Marías ‹Tomás Nevinson›
Najnowsza powieść wybitnego hiszpańskiego pisarza „Tomás Nevinson” to erudycyjny traktat moralny, komentujący ostatnie lata XX wieku w Europie, które upłynęły w cieniu terroryzmu.
ZawartoB;k ekstraktu: 70%
‹Tomás Nevinson›
‹Tomás Nevinson›
Jak pisze autor w „Uwagach i podziękowaniach” zamieszczonych na końcu książki, „Tomás Nevinson” jest może nie tyle kontynuacją „Berty Isli”, ile razem obie książki tworzą „coś w rodzaju pary”. Mimo to dobrze jest przystępować do lektury ze znajomością tego, co rozegrało się w poprzednim utworze. Będzie nam łatwiej, jako że autor dodaje do wcześniejszej prozy kolejne warstwy, odsłaniając przed nami nowe wymiary działań głównego bohatera, ale zachowuje też chronologię wydarzeń.
Na zakończenie „Berty Isli” Tomás (jako człowiek zwerbowany za młodu do służby „Koronie”) przeszedł w stan spoczynku i po dłuższej przerwie wrócił do poprzedniego życia. Tutaj otrzymuje od swojego protektora nowe zadanie: zlecenie wyśledzenia i zabicia kobiety, która brała udział w zamachach terrorystycznych organizowanych przez baskijską ETA i irlandzką IRA. Chodzi o wyrównanie rachunków i o to, aby nigdy więcej nie podejmowała już tego rodzaju działalności.
Mężczyzna musi najpierw mieć całkowitą pewność, że wytypuje właściwą osobę. Tymczasem są aż trzy kandydatki: Inés, Celia oraz María. Musi minąć dużo czasu, zanim znikną jakiekolwiek wątpliwości. Agent osiedla się w prowincjonalnym hiszpańskim miasteczku i zaczyna prowadzić życie niebudzące podejrzeń. Zatrudnia się w szkole jako nauczyciel języka angielskiego.
Akcja powieści rozwija się niespiesznie, ale konsekwentnie, tymczasem to, co najważniejsze u Maríasa, znajdziemy między wierszami. Punktem wyjścia dla rozważań autora jest możliwość śmierci w kontekście jej nieodwracalności; jaki będzie bilans dla świata, gdy pozbawimy życia jedną osobę? Jak się okazuje, w momencie dokonywania tego czynu nigdy nie poznamy na to pytanie odpowiedzi. Za sprawą swojej prozy autor penetruje mnóstwo nieoczekiwanych i nieoczywistych obszarów, przez co książka jest nie tylko powieścią szpiegowską (to najbardziej powierzchowna warstwa), ale staje się głębokim utworem psychologicznym, jak i filozoficzną, egzystencjalną przypowieścią.
Nie ulega wątpliwości, że „Tomás Nevinson” jest również wyrazistym, erudycyjnym moralnym traktatem. Autor snuje przemyślenia wokół przykazania „Nie zabijaj!”, dając także okazję czytelnikowi, aby zajrzał w głąb swoich myśli. Czym jest tak zwane mniejsze zło? Gdzie jest granica możliwości człowieka, jeśli chodzi o rozróżnianie dobra i zła? Czy zadanie komuś śmierci jest równoznaczne z wymierzeniem sprawiedliwości?
Powieść jest również przenikliwym komentarzem do ostatnich lat XX wieku w Europie, które upłynęły w cieniu terroryzmu. Postać Tomása, pół Hiszpana i pół Anglika jest do tego znakomitym pretekstem. Hiszpania była przez lata paraliżowana zamachami baskijskiej organizacji ETA, w Wielkiej Brytanii aktów terroru dokonywali zamachowcy IRA. Grozę budzi to, że z jednej strony śmierć innych ludzi z rąk terrorystów jest starannie zaplanowana, a z drugiej – całkowicie przypadkowa.
Proza Maríasa zadowoli tych, którzy szukają ambitnej lektury z najwyższej półki. Jej język jest precyzyjny, wysmakowany, z całym bogactwem niuansów. Jest tutaj również bardzo dużo odniesień do utworów klasycznej literatury: to znak firmowy hiszpańskiego pisarza. Możemy podczas lektury samodzielnie próbować je wytropić, ale na końcu książki tłumacz zestawił najważniejsze źródła, które zainspirowały autora.
Javier Marías do końca trzyma w napięciu swoich czytelników, którzy nie przestają się zastanawiać, jak zakończy się misja głównego bohatera. Trochę szkoda, że w porównaniu z "Bertą Islą" brakuje tutaj bardziej wyrafinowanej fabularnej konstrukcji. Nie będę, rzecz jasna, zdradzać zakończenia, pozwolę sobie tylko na spostrzeżenie, że autor nie jest pozbawiony wiary w człowieka. „Tomás Nevinson” jest ważnym przypomnieniem, że wartości humanistyczne nadal liczą się w naszym świecie, choć czasami się wydaje, że są one spychane na margines.



Tytuł: Tomás Nevinson
Tytuł oryginalny: Tomás Nevinson
Data wydania: 18 maja 2022
Przekład: Tomasz Pindel
Wydawca: Sonia Draga
ISBN: 978-83-66661-84-4
Format: 696s. 143×205mm; oprawa zintegrowana
Cena: 59,90
Gatunek: kryminał / sensacja / thriller, obyczajowa
Zobacz w:
Ekstrakt: 70%
powrót; do indeksunastwpna strona

10
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.