powrót; do indeksunastwpna strona

nr 9 (CCXXI)
listopad 2022

Niczym skalpelem
Javier Cercas ‹Terra Alta›
„Terra Alta” jest twórczym przekształceniem formy powieści kryminalnej. Sensacyjna akcja i dochodzenie w sprawie morderstwa to pretekst, aby poruszyć szereg ważnych tematów.
ZawartoB;k ekstraktu: 70%
‹Terra Alta›
‹Terra Alta›
Javier Cercas (ur. w 1962 roku) należy do moich ulubionych pisarzy hiszpańskich. Cenię go bardzo za precyzję i przenikliwość pisania oraz ciekawą, innowacyjną formę powieści, łączącą w sobie fikcję, literaturę faktu i autobiografię. Do najlepszych zaliczam: „Anatomię chwili” i „Oszusta”. Powieść, którą obecnie dostajemy, została wyróżniona w 2019 roku prestiżową nagrodą Premio Planeta, przyznawaną za powieść hiszpańskojęzyczną.
„Terra Alta” ma inną formę niż poprzednie utwory tego autora. To w najbardziej powierzchownej warstwie powieść kryminalna. Jej głównym bohaterem jest śledczy Melchior Marín, pracujący w rejonie Terra Alta. Nic szczególnego się tam nie dzieje, aż do chwili, gdy dochodzi do potrójnego, okrutnego morderstwa. Opisy postępów w dochodzeniu przenikają się z opowieścią o przeszłości Melchiora. Jego wcześniejsze życie było dalekie od ideału, ale mężczyzna przeszedł wielką przemianę pod wpływem lektury „Nędzników” Victora Hugo.
Schemat kryminału jest dosyć typowy, ale został on twórczo przekształcony przez autora i niesie ze sobą coś znacznie więcej. Zbiegają się tutaj ze sobą najbardziej aktualne wątki związane ze współczesną Hiszpanią. Są tu nawiązania do trudnej przeszłości Hiszpanii; Terra Alta to kataloński powiat, w pobliżu którego przepływa rzeka Ebro, nad którą stoczono największą bitwę podczas hiszpańskiej wojny domowej. Jest aluzja do zamachów terrorystycznych przeprowadzonych przez islamistów, jak i refleksje dotyczące animozji między Katalonią a Hiszpanią. Efekt w postaci powieści został, jak napisałam wcześniej, doceniony przez kapitułę nagrody literackiej. Jednak może się zdarzyć, że nie wszystkie tropy zostaną w pełni rozpoznane i będą zrozumiałe dla polskich odbiorców bez gruntowniejszej znajomości realiów i hiszpańskich „bolączek”.
O wiele bardziej czytelny jest – najogólniej rzecz ujmując – humanistyczny wydźwięk powieści „Terra Alta”. Cercas zastanawia się tutaj nad wartością prawa, sensem sprawiedliwości i zemsty. Dyskutuje na temat (widocznych i niewidocznych) powiązań między władzą a bogactwem, wspominając także o społecznych nierównościach i działaniach na granicy legalności. Tragiczna w swoim wydźwięku jest refleksja dotycząca ceny, jaką – ostatecznie osamotniona - jednostka płaci za służbę krajowi.
Powieść Cercasa jest też dla mnie manifestem o sile literatury – niezbitym dowodem, że utwory napisane dziesiątki lat temu mogą nadal pozytywnie wpływać na czyjeś życie i pomóc mu w znalezieniu swojego miejsca. Tak właśnie stało się z Melchiorem, któremu za sprawą „Nędzników” dane było przeżyć miłość życia. „Terra Alta” przenika się niemal od początku do końca z tym arcydziełem francuskiej literatury – i to też jest ciekawy trop, na wypadek gdyby ktokolwiek chciał się zająć interpretacją utworu jako literaturoznawca.
Jak wspomniałam wcześniej, zmieniła się u Cercasa forma powieści, ale literacki poziom autora z Hiszpanii pozostaje taki sam – jak zawsze wysoki i godny podziwu. Pisze on przejrzyście, logicznie i nad wyraz sugestywnie. Niczym skalpelem preparuje i odsłania przed nami ciekawe szczegóły rzeczywistości. Sprawia, że sceny i postacie „żyją”, pozwalając czytelnikom i czytelniczkom na emocjonalny odbiór jego prozy.



Tytuł: Terra Alta
Tytuł oryginalny: Terra Alta
Data wydania: 17 sierpnia 2022
Przekład: Adam Elbanowski
ISBN: 978-83-7392-780-3
Format: 360s. 145×235mm
Cena: 36,–
Gatunek: kryminał / sensacja / thriller, obyczajowa
Zobacz w:
Ekstrakt: 70%
powrót; do indeksunastwpna strona

5
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.