„Zatrute pióro” Agathy Christie jest moim pierwszym spotkaniem z panną Jane Marple. Nie wiem więc, na ile próbka ta jest reprezentatywna dla całej serii kryminałów, w których owa starsza pani wystąpiła.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Młody pilot Jerry Burton ulega wypadkowi, z którego wychodzi mocno potłuczony. Lekarz zaleca mu wyjazd z miasta na wieś w celu rekonwalescencji, spokoju, odpoczynku. Wraz ze swą siostrą Joanną wynajmują więc Jałowcowy Dworek w mieścinie Lymstock. Mieszkańcy wydają się sympatyczni, przyjaźnie nastawieni do przybyszów. Jakimż jest więc zaskoczeniem, gdy wkrótce potem Joanna otrzymuje wulgarny anonim, złożony z liter wyciętych z jakiejś książki, w kopercie zaadresowanej na maszynie do pisania. Sprawa jest dziwna, ale świrów przecież na świecie nie brakuje. Niestety, okazuje się, że nie jest to odosobniony przypadek: podobne anonimy dostaje więcej kobiet. Czy wszystkie? Nie wiadomo, bo z uwagi na ich język i bezczelne insynuacje większość adresatek nie tylko je od razu niszczy, ale nawet nie chce się przyznawać do ich otrzymywania. Sytuacja się jednak komplikuje, gdy jedna z nich nie wytrzymuje nerwowo i popełnia samobójstwo. Do akcji wkracza policja, wzywając do pomocy specjalistę od anonimów z Londynu. Jerry chętnie pomaga w dochodzeniu, dzieląc się swymi spostrzeżeniami – co jest o tyle cenne, że jako osoba z zewnątrz ma zupełnie inne spojrzenie na mieszkańców, w dodatku jest wolna od tradycyjnych międzysąsiedzkich uprzedzeń. Dochodzi jednak do kolejnej śmierci – tym razem morderstwa… I gdy już się wydaje, że inspektorzy wraz z rodzeństwem Burton rozwiązali zagadkową sprawę, na zaproszenie swej starej znajomej pojawia się niepozorna panna Marple – jako „specjalistka od ludzkich charakterów”. I wtrąca swoje trzy grosze, w tym przypadku bezcenne. Powieść ukazała się pierwotnie w roku 1942 pod tytułem „The Moving Finger” – co zostało zaczerpnięte ze średniowiecznego perskiego poematu, przetłumaczongo na angielski w XIX wieku. Była piątą książką z panną Marple, po dwóch powieściach („Morderstwo na plebanii”, 1930, „Noc w bibliotece”, również 1942) oraz dwóch zbiorach opowiadań („Trzynaście zagadek”, 1932, „The Regatta Mystery”, 1939, niewydane po polsku, składające się z opowiadań z różnymi detektywami Agathy Christie). Pierwszej adaptacji telewizyjnej dokonało BBC w roku 1985, wprowadzając pannę Marple na scenę wcześniej niż ma to miejsce w powieści. Druga adaptacja ujrzała światło dzienne w roku 2006; tym razem zmieniono postać głównego bohatera i osadzono fabułę w czasach powojennych. Francuzi zekranizowali powieść dla swojej telewizji w roku 2009, Koreańczycy – w 2018. Jedynej radiowej adaptacji dokonali Brytyjczycy w roku 2001 (BBC Radio 4). Powieść została dobrze przyjęta przez ówczesnych krytyków. Była wielokrotnie wznawiana, co świadczy o przychylności również wśród czytelników. Czy się zestarzała? Niewątpliwie bardziej od „ I nie było już nikogo”. Pewne zachowania i charaktery, obecne w tamtych czasach na angielskiej wsi, nie są raczej spotykane w naszych, zwłaszcza współczesnych warunkach. Czy przeszkadza to w odbiorze powieści? Nie, jeśli pamiętać, gdzie i kiedy dzieje się jej akcja – bo są to bez wątpienia postacie autentyczne, w sensie: prawdziwe charakterologicznie, pasujące do czasu i miejsca. Bazując na narratorze jako osobie z miasta, obcej dla lokalnej społeczności, autorka zabezpieczyła się przed zarzutem jednowymiarowości mieszkańców Lymstock. Dowiadując się o nich niewiele, w ich wyobrażeniu posługujemy się raczej stereotypami – ale przecież skąd młody pilot i jego siostra mają wiedzieć o nich więcej? Pojawienie się panny Marple dopiero pod koniec fabuły sprawia wrażenie, że początkowo kryminał nie miał być częścią cyklu o jej przygodach. Jak było naprawdę? Nie znam odpowiedzi. Ale czy to ważne? Powieść czyta się gładko i przyjemnie, a jeśli uda mi się gdzieś zdobyć jej ekranizację, chętnie ją obejrzę.
Tytuł: Zatrute pióro Tytuł oryginalny: The Moving Finger Data wydania: 14 sierpnia 2013 ISBN: 978-83-271-5040-0 Format: 192s. 125×195mm Cena: 24,90 Gatunek: kryminał / sensacja / thriller Ekstrakt: 60% |