powrót; do indeksunastwpna strona

nr 10 (CCXXXII)
grudzień 2023

Ile trzeba zapłacić by nie być brudnym Żydem?
Fabien Nury, Sylvain Vallee ‹Pewnego razu we Francji #2 (wyd.zbiorcze)›
W pierwszym tomie serii komiksowej „Dawno temu we Francji” dowiedzieliśmy się, kim był Joseph Joanovici. Teraz czas na odkrycie, skąd wzięła się jego legenda. Tom drugi przenosi nas w sam środek okupowanej przez Niemców Francji.
ZawartoB;k ekstraktu: 70%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Joseph Joanovici dla jednych jest zdrajcą, dla innych bohaterem. Nie da się bowiem ukryć, że dorobił się ogromnego majątku poprzez handel z nazistami złomem, którego ci potrzebowali do rozwoju machiny wojennej. Jednocześnie wykorzystywał swoje wpływy i pieniądze, by wspierać ruch oporu. Próby uchwycenia tej sprzeczności podjął się scenarzysta Fabien Nury.
Ostatnio widzieliśmy, jak Joanovici przed wojną rozwinął swój interes, po jej wybuchu, mimo żydowskiego pochodzenia, nawiązał zaś szereg kontaktów, które umożliwiły mu i jego rodzinie uniknięcie zesłania do obozu koncentracyjnego. Do tego dostrzegł szansę na rozwój biznesu i rozpoczął współpracę z Niemcami. Wkrótce stał się jednym z największych importerów metalu do III Rzeszy. To z tego okresu pochodzi anegdotyczny dialog Josepha z kolaborującym z okupantami Henrim Lafontem – kiedy ten drugi mówi: „Ostatecznie, Joseph, jesteś tylko brudnym Żydem!” – w odpowiedzi słyszy: „Ile trzeba zapłacić, by już nim nie być, Hauptsturmführerze?”.
Teraz kiedy majątek Joanoviciego tak się rozrósł, że aż za bardzo zaczął rzucać się w oczy, mógł przeznaczyć go na budowanie zaufania po drugiej stronie barykady, czyli w ruchu oporu. Oczywiście nie jest to proste dla kogoś z opinią kolaboranta. Musi więc zaskarbić sobie zaufanie podziemia. Wykorzystuje pieniądze i znajomości, by wykupywać więźniów, a także dokonuje potrzebnego do walki z okupantem wyposażenia. Jednocześnie stara się wyczyścić swój życiorys, konstruując nić intryg tak, by usunąć osoby, które za wiele wiedziały na jego temat.
Ponieważ znaleźliśmy się w kluczowym momencie biografii Joanoviciego, drugi tom „Pewnego razu we Francji” wypada lepiej od swojego poprzednika. Wreszcie pokazano charakter Josepha. Do tej pory więcej charyzmy od niego miała jego sekretarka i kochanka Lucie Schmidt. Tymczasem jej szef znany był z nieprzeciętnej umiejętności zjednywania sobie ludzi, czego zupełnie nie można było odczuć. Choć twórcom komiksu wciąż nie do końca udaje się odpowiedzieć na pytanie, na czym polegał fenomen Josepha, to jednak w jego postawie znajdziemy więcej emocji. Już nie wygląda jak ktoś, kto przeprasza, że żyje, ale pokazano większe spektrum towarzyszących mu emocji – od załamania, po megalomańską wręcz butę.
A jednak mam wrażenie, że Fabien Nury nie do końca wykorzystał fabularne możliwości, jakie daje niejednoznaczny życiorys Joanoviciego. Być może ma rację, pokazując, że nawiązanie współpracy z ruchem oporu było umotywowane lękiem – kiedyś wojna się skończy i przyjdzie czas rozliczeń. Jest to jednak dziwne, ponieważ Jospeh był inteligentnym człowiekiem, który na pewno znalazłby sposób na wybielenie swojego życiorysu, bez roztrwaniania większości swojego majątku. Poza tym ryzykowanie życia poprzez współpracę z oboma stronami nie wydaje się najłatwiejszym rozwiązaniem. Pojawiają się więc pytanie, czy wynikało to ze wspomnianej megalomanii i potrzeby bycia na wierzchu, czy też stały za tym inne umotywowania.
Bez uwag za to wypada warstwa graficzna komiksu, za którą odpowiada Sylvain Vallée. Mamy do czynienia z elegancką, trochę stoicką, ale przez to czytelną kreską. Ciekawym wyznacznikiem stylu artysty jest to, że łączy szczegółowość i naturalizm z groteskowym sznytem. Dotyczy to zwłaszcza osoby niesławnego kata Paryża Henriego Lafonta.
Drugi tom „Pewnego razu we Francji”, choć jest znacznie lepszy od pierwszego, wciąż pozostawia sporo niedosytu. Zaprezentowane w nim wyjaśnienia odnośnie do motywów działań Joanoviciego wydają się zbyt proste. Przydałoby się też, by do albumu dołączono notki biograficzne dotyczące postaci historycznych w celu wyraźnego rozgraniczenia, co stanowi fikcję, a co prawdę historyczną. Z drugiej strony komiks stanowi interesującą lekturę i całkiem dobrze sprawdza się w kategorii wojennego kryminału.



Tytuł: Pewnego razu we Francji #2 (wyd.zbiorcze)
Scenariusz: Fabien Nury
Data wydania: październik 2023
Przekład: Wojciech Birek
ISBN: 9788381105828
Format: 128s. 210 × 285 mm
Cena: 69,90
Gatunek: historyczny
Zobacz w:
Ekstrakt: 70%
powrót; do indeksunastwpna strona

83
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.