Po wydaniu niezwykle przejmującej płyty „The Spirit of Piteşti” kierowana przez saksofonistę Martina Küchena szwedzko-norweska freejazzowa formacja Trespass Trio zagrała cykl koncertów z towarzyszeniem portugalskiej trębaczki Susany Santos Silvy. Jeden z nich został po pięciu latach uwieczniony na albumie „Live in Oslo”.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Saksofonista Martin Küchen to dla skandynawskiego (i szerzej: europejskiego) jazzu postać wręcz ikoniczna. Znany i podziwiany przede wszystkim jako lider kilku wcieleń projektu Angles („ Injuries”, 2014; „ Disappeared Behind the Sun”, 2017; „ Parede”, 2018; „ Beyond Us”, 2019; „ Today is Better Than Tomorrow”, 2019; „ A Muted Reality”, 2022), ale mający na koncie również współpracę z wieloma innymi formacjami, jak chociażby All Included czy Landæus Trio, nie wspominając już o albumach solowych („ Det försvunnas namn”, 2020; „ Utopia”, 2022). Od 2006 roku patronuje także zespołowi Trespass Trio, który karierę zaczynał jako… Martin Küchen Trio (i pod tą nazwą wydał szesnaście lat temu debiutancki krążek – „Live at Glenn Miller Café”). Później, chociaż nie zmienił się skład grupy (wciąż występują w niej norweski kontrabasista Per Zanussi oraz szwedzki perkusista Raymond Strid), przemianowano ją na Trespass Trio. Pod tym szyldem ukazały się kolejne krążki: „…Was There to Illuminate the Night Sky” (2009), „Bruder Beda” (2012), nagrany „na żywo” z towarzyszeniem legendarnego amerykańskiego saksofonisty i trębacza Joego McPhee „Human Encore” (2013) oraz „ The Spirit of Piteşti” (2017). Wszystkie ujrzały światło dzienne za sprawą portugalskiej wytwórni Clean Feed. Po publikacji ostatniej z wymienionych płyt formacja zagrała cykl koncertów, podczas których towarzyszyła jej – blisko związana ze sceną skandynawską – portugalska trębaczka freejazzowa Susana Santos Silva (przede wszystkim Fire! Orchestra i „ Nu Ensemble Matsa Gustafssona). Jeden z ich odbył się 17 sierpnia 2018 roku podczas odbywającego się w stolicy Norwegii festiwalu Blow Out. Ponad pięć lat później jego zapis – pytanie tylko, czy cały? (płyta trwa bowiem niewiele ponad pół godziny) – ujrzał światło dzienne na longplayu „Live in Oslo”.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Na krążek trafiło pięć zagranych w kwartecie kompozycji: trzy z nich pochodzą z wydanego rok wcześniej „ The Spirit of Piteşti”, dwie pozostałe z jeszcze poprzednich wydawnictw. Szczególnie zaskakujące wydaje się wykorzystanie przez Küchena utworu „A Desert on Fire, a Forest”, który znany był / jest już z dwóch publikacji płytowych: pojawił się na „Human Encore” (2013) oraz – w wersji zagranej przez Angles 9 – na „ Injuries” (2014). Rozpoczyna go partia kontrabasu, ale szybko rozbrzmiewają również, brzmiące wyjątkowo przejmująco i alarmistycznie, nałożone na siebie dęciaki. Mocne uderzenie na otwarcie z miejsca stawia słuchaczy do pionu i przykuwa uwagę. Uczyniwszy to, zespół zwalnia tempo i tonuje narrację. Nie zmienia się jedynie nastrój utworu: najpierw Susana, a następnie Martin grają nadzwyczaj smutną melodię, która jeszcze bardziej zyskuje na rzewności, gdy oba instrumenty dęte zaczynają przemawiać jednym głosem.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Drugi w kolejności „The Spirit of Piteşti” nawiązuje tytułem do nazwy rumuńskiego miasta (leżącego na Wołoszczyźnie), w którym przyszedł na świat faszystowski dyktator Rumunii z czasów drugiej wojny światowej Ion Antonescu. To on zdecydował o eksterminacji żydowskich i romskich mieszkańców Piteşti, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia miasta i deportowani do tak zwanej Transnistrii (dzisiejszego Naddniestrza), gdzie ich wymordowano. Trudno więc oczekiwać, by poświęcony im utwór tchnął optymizmem. Wręcz przeciwnie. Kompozycja ma charakter elegijny: począwszy od nostalgicznej introdukcji, w której Zanussi zagrał na kontrabasie smyczkiem, poprzez powłóczyste partie dęciaków, aż po majestatycznie przejmujący finał. Numer ten robił już kolosalne wrażenie już w wersji studyjnej, tu jest ono spotęgowane za sprawą dodatkowego instrumentu.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
„A Different Koko” to z kolei kompozycja, która wcześniej pojawiła się na dwóch longplayach Trespass Trio: „Bruder Beda” oraz „Human Encore”. W porównaniu z utworem poprzedzającym ją – mocno zaskakuje. Głównie za sprawą otwierającej ją frywolnej trąbki. Na szczęście z czasem, zwłaszcza gdy Martin Küchen nawiązuje improwizowany dialog z Silvą, wszystko się zmienia. Im dłużej trwa ich rozmowa, tym więcej w niej elementów freejazzowej awangardy, aż do mocarnego – wielka w tym zasługą sekcji rytmicznej – zakończenia. Trwające łącznie ponad czternaście minut „Sounds & Ruins” oraz „In Tears” to kolejne fragmenty „ The Spirit of Piteşti”. Jak cała tamta płyta, smutne i piękne zarazem, chwytające za serce, ale niekiedy również bardzo zadziorne. Momentami stonowane i subtelne, to znów pełne rozmachu. Trespass Trio (ale także Angles 9) bez trudu udowadnia, że jazz improwizowany może być także muzyką kontemplacyjną, skłaniającą do zadumy i „opowiadającą” o nadzwyczaj ważnych sprawach, które należy ocalać od zapomnienia. Skład: Martin Küchen – saksofon barytonowy, saksofon sopraninowy Per Zanussi – kontrabas Raymond Strid – perkusja
gościnnie: Susana Santos Silva – trąbka
Tytuł: Live in Oslo Data wydania: 20 października 2023 Nośnik: CD Czas trwania: 32:39 Gatunek: jazz W składzie Utwory CD1 1) A Desert on Fire, a Forest: 05:36 2) The Spirit of Piteşti: 06:43 3) A Different Koko: 06:07 4) Sounds & Ruins: 06:00 5) In Tears: 08:12 Ekstrakt: 80% |