Opowieść o jednym z samolotów porwanych pamiętnego 11 września 2001, który rozbił się w Pensylwanii dzięki odwadze pasażerów udaremniających terrorystom realizację planu.

Dla mnie ten film mówi o czym innym niż sama jego fabuła. Nie o ataku z 11.09, tylko o potrzebie pokonania strachu, jaki podkręcają w nas media. Już pierwsze sceny pokazują jak stereotypowo zachodniemu widzowi pokazuje się dzisiaj Muzułmanów: coś niepokojącego leci nad śpiącym miastem, a oni odprawiają swoje niejasne rytuały, mamrocząc pod nosem w języku, którego nie rozumiemy. Później jest strach, paraliż i panika. I dopiero pokonanie strachu pozwala odkryć, że bomba była podrabiana. To nie znaczy, że zagrożenie było fikcyjne i że wystarczy pokonać strach, żeby przeżyć - przeciwnie. Ale strach w niczym nie pomaga, a pokonanie go jest pierwszym krokiem do sensownego działania, które może, choć nie musi, dać nam wolność. Tak odczytuję przesłanie Greengrassa - niegdysiejszego dokumentalisty BBC, czyli instytucji głośno mówiącej o tym, że media po 11.09 manipulują informacjami w celu zastraszenia społeczeństwa.

Jak „Krwawa niedziela” tylko mnie znudziła, tak tutaj wyszedłem poruszony. Abstrahując już od samej tragedii, mamy tu fascynujący obraz chaosu i dezinformacji, które od chwili uprowadzenia pierwszego samolotu teoretycznie powinny być konsekwentnie opanowywane, a tymczasem narastały z minuty na minutę w małym społeczeństwie lotnisk i wież kontrolnych. Przekłada się to nie tylko na całą postwrześniową sytuację USA – ma też dużo bardziej uniwersalny wydźwięk. Co jeszcze? Przede wszystkim oklaski dla Greengrassa za umiejętność wzbudzenia w widzu kompletnie irracjonalnej nadziei, że pasażerom się uda, że jednak dorwą się do tego steru i zobaczymy happy end. Widzieliśmy to przecież już dziesiątki razy – kwestia sekund i katastrofa zażegnana. Niestety, tym razem na pokładzie nie było Wesleya Snipesa.

Znakomite. Tak bardzo żałowałem, że to nie jest typowy hollywoodzki film i że na pokładzie nie ma Bena Afflecka, który wszystkich uratuje. Zaimprowizowany przez pasażerów plan szturmu kabiny pilotów miał przecież większe szanse powodzenia od typowej hollywoodzkiej fabuły. Szkoda tylko, że nie zabrakło tu typowej hollywoodzkiej kliszy jaką jest Wredny Niemiec, który ze swoim Ohydnym Akcentem namawia wszystkich pasażerów do kapitulacji przed żądaniami terrorystów. Jaki sens miało znieważanie pamięci jednej z ofiar terrorystów?

Niezwykły film. Poruszający nie tylko ze względu na mistrzowskie wykorzystanie wszystkich środków wyrazu, jakie daje sztuka filmowa - ale także z racji przedziwnej gry z pamięcią widzów, którzy nie tylko przeżywają dramatycznie opowiedziane losy bohaterów, ale i siłą rzeczy wracają myślami do własnych odczuć i wspomnień z tamtego tragicznego dnia. Wszystko wraca, dokładnie jak wtedy: przerażenie, bezradność, złość, strach, żal. Pięknie poprowadzona opowieść każe zastanawiać się nie tylko nad tym, co się wtedy wydarzyło i medytować nad niesłychanym bohaterstwem garstki cywilów, którzy okazują się jedyną skuteczną bronią, jaką wszechświatowe imperium może skutecznie przeciwstawić terrorystom - ale i rozmyślać nad naturą naszego postrzegania rzeczywistości (modlący się po arabsku młody muzułmanin, którego głos jest pierwszym dźwiękiem, jaki słyszą widzowie, przed 11 września mógł uchodzić za wcielenie medytacyjnej pobożności; dzisiaj jest od pierwszej chwili uosobieniem religijnego fanatyzmu). Całość jest bez dwóch zdań najbardziej poruszającym filmowym hołdem dla ofiar i bohaterów 9/11, jaki dotąd powstał. Przy tym film jest absolutnie pasjonujący; najbardziej zdumiewa fakt, że - wbrew bezlitosnym faktom, które znamy aż za dobrze - patrzymy na rozgrywające się na ekranie wydarzenia tak, jakbyśmy nie wiedzieli, co będzie dalej. Jakby istniała nadzieja, że katastrofa nie nastąpi, że bohaterowie wyjdą z tego cało. Nieprędko spodziewam się obejrzeć coś tak wstrząsającego i tak mistrzowsko zrealizowanego: czapki z głów.

Ostatnie 20 minut siedziałem z zaciśniętymi zębami trzymając się kurczowo poręczy, na brzegu fotela. To chyba najlepsza rekomendacja dla filmu, o którym każdy doskonale wie, jak się zakończyć musi. Nie ma w nim taniej publicystyki czy sentymentalizmu, jest chęc oddania rzeczy takimi, jakimi były - wraz z totalnym chaosem w centrach dowodzenia lotem, w centrach rzadowych, jak i w dramacie na pokładzie samolotu.

Thriller mocno trzymający się prawdy. Od początku chwyta za gardło i puścić nie chce. Choć wszyscy wiemy, co wydarzyło się na pokładzie Boeinga 757 11 września 2001 r., pojawia się irracjonalna nadzieja, że może stanie się cud i da się uratować pasażerów samolotu. Niestety, w tej wersji wydarzeń nie ma miejsca dla Supermana. Napięcie nieustannie rośnie. Niepokój wkrada się od pierwszych scen. Akcja rozgrywa się naprzemiennie – na pokładzie samolotu i na ziemi, w centrach kontroli lotów, siedzibie Federalnego Urzędu Lotnictwa, wojskowych centrach dowodzenia. Peter Greengrass świetnie czuje się w fabularyzowanych wersjach prawdziwych historii (zrobił też "Krwawą niedzielę").