Głównym bohaterem filmu jest samotnik, który przemierza zniszczone Stany Zjednoczone z tajemniczą księgą, w której – być może – znajduje się tajemnica ocalenia ludzkości. Księgę chce ukraść, trzymający władzę w pewnym małym miasteczku, Carnegie.

Richard Dawkins dostałby na tym filmie zawału, ale mi cała ta chrześcijańska propaganda przeszkadzała w równym stopniu, co w „Opowieściach z Narnii”, czyli wcale. Tu najbardziej liczy się to, co w filmach z Denzelem zawsze liczy się najbardziej, czyli Denzel. Oczywiście szkoda, że film nie jest przy tym ani specjalnie mądry, ani specjalnie spektakularny, zdecydowanie brakuje też w nim humoru, bo jedno dowcipne spuentowanie natchnionej gadki bohatera („– To z tej twojej księgi? – Nie, to Johnny Cash”) wiosny nie czyni. Jednak bez wygórowanych oczekiwań śmiało można zaliczyć, chyba że sam udział Denzela nie robi na kimś żadnego wrażenia – no ale przecież tacy kinomani nie istnieją.

Przedziwna trawestacja, której bohater, samozwańczy ewangelista Eli, ociera się o śmieszność i przesadę jakiej pozazdrościłyby mu najbardziej obciachowe spaghetti-ikony. Jeśli przemierza piaszczyste pustkowia, to tylko na obowiązkowych zwolnieniach obrazu, jeśli przemawia, to tylko sloganami. W jednej ręce dzierży maczetę, w drugiej pokaźną strzelbę. Eli to postać z komiksu, dlatego nie dziwi, gdy zaczepiony ostrzega, że „Nie szuka kłopotów”, by chwilę później wyrżnąć w pień całą klientelę baru. Film Hughesów za bardzo skupia się na własnym estetyzmie, by wątek religii jako narzędzia kontroli i manipulacji wziąć za poważny. To przede wszystkim ogarnięte swoistą dychotomią kino akcji. Uwodzi muzycznym oniryzmem, cieszy montażową dyscypliną, ale jednocześnie męczy i rozczarowuje monumentalnym przeestetyzowaniem. Czy w apokalipsie powinno być coś pięknego?

„Księga…” to film tak idiotyczny i tak swoim idiotyzmie rozczulający, że podejrzewanie twórców o agitację na rzecz kościoła jest tylko dowodem niezdrowego zacietrzewienia. Okej, gdybym był reżyserem, raczej nie pokazywałbym, jak strzała „rozcina” opadający płatek śniegu, ale pomijając Malcolma McDowella ucharakteryzowanego na Christophera Lloyda z „Powrotu do przyszłości” i Milę Kunis, odstawiającą junior high drama queen, nie ma powodów, by załamywać ręce. Jest sugestywny klimat postapokalipsy (którego brakuje choćby w „Drodze” wg. McCarthy’ego), jest ładnie sfotografowana (fajne panoramy) jatka. No i jest Denzel – jak rzekł ex-tetryk MC – „Elvis aktorstwa”. Zawsze warto na niego popatrzeć.

Oglądając „Księgę”, czułem się trochę jakbym trafił na seans z kasety wideo na jakimś „pokazie klubowym” z lat 80. Choć oczywiście widać tu było znacznie większy budżet (zwłaszcza w scenach akcji), choć w rolach głównych wystąpiły niekwestionowane gwiazdy, to jednak schemat opowieści postapokaliptycznej pozostał. Niezły Washington, niezły Oldman, smakowity epizod dziadków-kanibali, ale w sumie nie do końca rozumiem cel stworzenia tego filmu. Czy chodziło o retro wyprawę w SF lat 80.? Czy chodziło o wskazanie jakichś zapomnianych zagrożeń? Czy też „Księga ocalenia” jest po prostu swoistym manifestem religijnym twórców? Tak czy inaczej – niezbyt przekonującym.