Związek Zagłębiowski został założony 3 VIII 1994 r. Niemalże w dziesięciolecie tamtej daty – 9 IX 2003 r. – Związek postanowieniem Sądu Rejonowego w Katowicach został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000175448 Stowarzyszenie skupia ludzi o różnych zawodach, przekonaniach religijnych i politycznych „Zagłębiakiem bowiem jest ten, który się tu urodził i ten który się tu osiedlił na stałe wreszcie, który gdzieś w Polsce czy na szerokim świecie pamięta o Zagłębiu […] Nie zrzeszamy się przeciwko komukolwiek, a zrzeszamy się dla siebie.”

Celem działalności Stowarzyszenia jest integracja społeczna, kulturalna, ekonomiczna oraz gospodarcza środowisk Zagłębia Dąbrowskiego, w celu zachowania tożsamości regionu i podejmowania wspólnych starań o jego przyszłość. Działalność polega na inicjowaniu przedsięwzięć integrujących społeczność lokalną, po to aby kultywować historię, kreować rozwój kultury, tradycji oraz świadomości regionalnej i obywatelskiej.