Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 23 kwietnia 2024

PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Władimir Mieńszow
‹Moskwa nie wierzy łzom›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Moskwa nie wierzy łzom
Tytuł oryginalny	Москва слёзам не верит
Dystrybutor	Epelpol
Reżyseria	Władimir Mieńszow
Zdjęcia	Igor Słabniewicz
Scenariusz	Walentin Czernych
Obsada	Wiera Alentowa, Aleksiej Batałow, Irina Murawiewa, Raisa Riazanowa, Oleg Tabakow
Muzyka	Siergiej Nikitin, Jurij Wizbor
Rok produkcji	1980
Kraj produkcji	ZSRR
Cykl	Klasyka Kina Radzieckiego
Czas trwania	150 min
Parametry	Dolby Digital 2.0; format: 4:3
Gatunek	dramat
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Sentymentalna podróż w czasy Breżniewa
[Władimir Mieńszow „Moskwa nie wierzy łzom” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Kiedy w 1981 roku Amerykańska Akademia Filmowa nagrodziła Oskarem radziecki melodramat Władimira Mieńszowa „Moskwa nie wierzy łzom”, krytycy w Kraju Rad przecierali oczy ze zdumienia. Obraz, który w ojczyźnie nie spotkał się ze szczególnym uznaniem, zdobył jedną z najważniejszych nagród filmowych na świecie. I od tej pory zaczęła się jego wielka sława.

Sebastian Chosiński

Sentymentalna podróż w czasy Breżniewa
[Władimir Mieńszow „Moskwa nie wierzy łzom” - recenzja]

Władimir Mieńszow
‹Moskwa nie wierzy łzom›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Moskwa nie wierzy łzom
Tytuł oryginalny	Москва слёзам не верит
Dystrybutor	Epelpol
Reżyseria	Władimir Mieńszow
Zdjęcia	Igor Słabniewicz
Scenariusz	Walentin Czernych
Obsada	Wiera Alentowa, Aleksiej Batałow, Irina Murawiewa, Raisa Riazanowa, Oleg Tabakow
Muzyka	Siergiej Nikitin, Jurij Wizbor
Rok produkcji	1980
Kraj produkcji	ZSRR
Cykl	Klasyka Kina Radzieckiego
Czas trwania	150 min
Parametry	Dolby Digital 2.0; format: 4:3
Gatunek	dramat
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Lata 70. XX wieku to w historii Związku Radzieckiego okres wyjątkowo ponury. Obywatele Kraju Rad dawno już zdążyli zapomnieć o Chruszczowowskiej „odwilży”, w czym wydatną rolę odegrał kolejny – od 1964 roku – władca Kremla, Leonid Breżniew. W kulturze, a zwłaszcza w literaturze i kinematografii, zapanowały marazm i zgnilizna. Rozpoczęto politykę rehabilitacji Józefa Stalina, a nowym miejscem pobytu wielu opozycjonistów i nieprawomyślnych obywateli stały się… szpitale psychiatryczne (popularnie zwane w sowieckiej Rosji „psychuszkami”). O tym okresie wielokrotnie pisali – i to bez szczególnego sentymentu – Jurij Drużnikow, Siergiej Dowłatow, Władimir Bukowski i Władimir Kantor. Jak wielkim więc zaskoczeniem dla obywateli ZSRR musiał się okazać wyemitowany w telewizji w sylwestrową noc 1975 roku romantyczny komediodramat „Szczęśliwego Nowego Roku” („Ironija sud’by”) z Barbarą Brylską i Andriejem Mjagkowem w rolach głównych. Film Eldara Riazanowa, choć nie był pozbawiony lekkiej ironii (co sugeruje chociażby oryginalny tytuł obrazu), przedstawiał jednak zupełnie inną rzeczywistość niż ta, z którą na co dzień stykała się większość mieszkańców Związku Radzieckiego.

To wystarczyło, aby po latach obraz zyskał status kultowego, a Brylska stała się u naszych ówczesnych wschodnich sąsiadów megagwiazdą. Film Riazanowa doczekał się zresztą kontynuacji – w grudniu 2007 roku do kin trafiła „Ironija sud’by. Prodołżenije” w reżyserii Timura Biekmambetowa (tak, tego samego, który sfilmował oba Łukjanienowskie „Patrole”). „Szczęśliwego Nowego Roku”, nawiązując do tradycji amerykańskich komedii pomyłek – co zresztą czyniono w ZSRR już wcześniej (wystarczy sobie przypomnieć klasyczną komedię muzyczną „Świat się śmieje” z 1934 roku) – zapoczątkowało nowy nurt w kinematografii radzieckiej. Nurt, którego artystycznie najdoskonalszym przejawem, oceniając z perspektywy czasu, okazał się melodramat Władimira Mieńszowa „Moskwa nie wierzy łzom”. Zrealizowany w 1979 roku (tym samym, kiedy wojska sowieckie wkroczyły zbrojnie do Afganistanu), premierę miał 11 lutego 1980. Trzy dni przed Walentynkami, których w krajach demokracji ludowej nikt wówczas nie świętował. A przecież był to film idealny właśnie na taką okazję!

Kiedy przystąpił do pracy nad swoim najbardziej znanym filmem, Władimir Mieńszow miał równo czterdzieści lat. Urodził się 17 września 1939 roku (sic!) w azerbejdżańskim Baku. Karierę aktorską zaczął stosunkowo późno, po raz pierwszy pojawił się bowiem na ekranie, mając już trzydzieści trzy lata. Zadebiutował w dramacie Aleksieja Sacharowa „Cziełowiek na swojem miestie”. Cztery lata później zagrał u boku Władimira Wysockiego w znanym także w Polsce obrazie „Jak car Piotr Ibrahima swatał” oraz wyreżyserował swój pierwszy film „Rozygrysz”, którego głównymi bohaterami uczynił członków młodzieżowego zespołu muzycznego. Dzieło to wielkiej kariery nie zrobiło, ale nie stanęło też Mieńszowowi na przeszkodzie w kręceniu kolejnych obrazów. Aktor i reżyser długo zastanawiał się nad tym, jaki powinien być jego następny film. Przebierał w propozycjach, aż wreszcie wybrał tekst pisarza Walentina Czernycha. Na podstawie jego scenariusza powstało między innymi dzieło, w którym Mieńszow zagrał swą pierwszą rolę, mógł więc odczuwać do tego autora szczególny sentyment. Wybór, jak pokazał czas, okazał się niezwykle trafny.

„Moskwa nie wierzy łzom” to film dwuczęściowy, trwający w sumie prawie dwie i pół godziny. Akcja pierwszej części rozgrywa się w 1958 roku, drugiej – w czasach współczesnych, czyli dwadzieścia lat później. Głównymi bohaterkami są trzy przyjaciółki, które przyjechały do stolicy Kraju Rad z prowincji w poszukiwaniu szczęścia. Różnie zresztą definiują to „szczęście” – dla jednej będzie to dobra praca (Antonina, czyli Tonia), dla drugiej wymarzone studia uniwersyteckie (Jekatierina, czyli Katia), dla trzeciej mąż z koneksjami, który zapewni jej życie na odpowiednio wysokim poziomie (Ludmiła Swiridowa, czyli Luda). Nadzieje kobiet szybko jednak zostają zweryfikowane przez życie. Katia po raz kolejny nie dostaje się, z braku odpowiedniej liczby punktów, na studia chemiczne; wokół Tonii kręci się wprawdzie przystojny Nikołaj (Kola), ale dziewczyna nie jest przekonana, czy chce się z nim wiązać na całe życie. Jedynie Luda nie ma żadnych wątpliwości ani skrupułów – kiedy poznaje znanego hokeistę Siergieja Gurina, robi wszystko, aby owinąć go sobie wokół palca i nakłonić do małżeństwa. Nie bez powodu przecież przekonuje Katię, że „Moskwa to wielka loteria. Tu można od razu wszystko wygrać”. Ale oczywiście pod warunkiem, że ma się odwagę zaryzykować. Ludmile nie brakuje natomiast ani odwagi, ani impertynencji. Czas dopiero pokaże, że ta droga „na skróty” do niczego dobrego jej nie doprowadzi.

W miarę rozwoju akcji na najważniejszą bohaterkę filmu wyrośnie Katia. Tej ambitnej, choć niezbyt trafnie lokującej swoje uczucia, dziewczynie los spłata najbardziej perfidnego psikusa. Gdy jej przyjaciółki ułożą sobie, przynajmniej na razie, życie, ona – odtrącona przez ukochanego – zostanie samotną matką. Dwadzieścia lat później jednak, w drugiej części filmu, jej los zdecydowanie się odmieni. Jak w najlepszej hollywoodzkiej komedii romantycznej, miłość pojawi się nagle i niespodziewanie! Na dodatek Jekatierina zakocha się w człowieku, który – przynajmniej na pierwszy rzut oka – uosabiać będzie najbardziej nielubiane przez nią męskie cechy. Gosza (Grigorij) będzie bowiem bardzo pewny siebie i nieco apodyktyczny. A jednak to właśnie on, zwykły robotnik, a nie romansujący z Katią już od dłuższego czasu wykształcony i ustawiony w życiu Wołodia, rozpali zmysły kobiety. I choć po drodze nie zabraknie przygód i pułapek, film zakończy się obowiązkowym w tego typu produkcjach happy endem. Oceniając obraz Mieńszowa z perspektywy czasu, trudno uznać go za szczególnie odkrywczy. Śmieszyć też mogą oskarżenia, jakie pod jego adresem wysuwali wkrótce po premierze rodzimi krytycy. Dość powiedzieć, że niezwykle ostro atakowano przede wszystkim Aleksieja Batałowa – odtwórcę roli Goszy. Uznano bowiem, że nie jest on bohaterem radzieckim! Dlaczego? Bo porzucił żonę, sięga po kieliszek, wreszcie bierze udział w bójce. Wydawałoby się – człowiek z krwi i kości. Z drugiej jednak strony uważano, że jest bardzo nierealistyczny, ponieważ, będąc robotnikiem, czyta książki, zna historię starożytną, a nawet zdarza mu się pofilozofować. Tak źle i tak niedobrze.

Batałow pojawia się jedynie w drugiej części obrazu. Tworzy jednak postać tak wyrazistą i sympatyczną, że wręcz kradnie film pozostałym aktorom, nawet tym, którzy – jak grająca Katię Wiera Alentowa – goszczą na ekranie znacznie dłużej. Nie powinno to jednak dziwić. W 1979 roku Aleksiej Batałow był już legendą radzieckiego kina. Zadebiutował na ekranie jako szesnastolatek w wojennej opowieści o bohaterskiej sowieckiej partyzantce „Zoja” (1944). Dziesięć lat później zagrał swą pierwszą znaczącą rolę w obrazie Josifa Chejfica „Żurbinowie” („Bolszaja siemja”). A kiedy w 1957 roku pojawił się w roli Borysa w „Lecą żurawie” Michaiła Kałatozowowa, oszalał na jego punkcie cały Związek Radziecki. Kolejne lata znaczone były wybitnymi kreacjami w adaptacjach wielkiej literatury rosyjskiej: „Szynel” (1959) według Nikołaja Gogola, „W gorodie S.” (1967) na podstawie opowiadania Antona Czechowa, „Bieg” (1970) w oparciu o utwory Michaiła Bułhakowa, „Gracz” (1972) według Fiodora Dostojewskiego, wreszcie „Fatalne jaja” (1996), ponownie na podstawie tekstu Bułhakowa. „Szynel” i „Gracza” sam zresztą wyreżyserował. Wiera Alentowa (prywatnie żona Mieńszowa), choć całkiem nieźle radząca sobie z rolą doświadczonej przez los Katii, nie była mimo wszystko aktorką tego formatu co Batałow. „Moskwa nie wierzy łzom” była dopiero jej drugim występem na dużym ekranie. Później pojawiała się przede wszystkim w obrazach reżyserowanych przez męża, od 2001 roku gra natomiast jedynie w serialach telewizyjnych, rozmieniając swą wielką niegdyś popularność na drobne.

Wielkich sukcesów nie odniosły również odtwórczynie pozostałych głównych ról żeńskich. Irina Murawiewa, czyli filmowa Ludmiła, nie zagrała praktycznie w żadnym znaczącym filmie do 2007 roku. Dopiero przed rokiem pojawiła się w głośnym w Rosji serialu historycznym „Zawieszczanije Lenina”, opartym na opowiadaniach obozowych Warłama Szałamowa (gra tam zresztą matkę pisarza). Raisa Riazanowa – filmowa Tonia – wyrobiła sobie nazwisko jeszcze przed występem w „Moskwie…”, grając między innymi w fantastyczno-naukowym filmie Riczarda Wiktorowa „Moskwa-Kasjopeja” (1973) oraz „Białym Bimie – Czarnym Uchu” (1977) Stanisława Rostockiego. Po 1979 roku odcinała już jedynie – i odcina do dzisiaj – kupony od zamierzchłej sławy. Nie mogą za to narzekać ani na brak pracy, ani na brak popularności Oleg Tabakow (pojawił się jedynie w epizodycznej roli Wołodii, kochanka Katii) oraz reżyser filmu Władimir Mieńszow. Po upadku Związku Radzieckiego Mieńszow zaczął przeżywać – jako aktor, bo w reżyserii wiodło mu się już znacznie gorzej – drugą młodość, o czym mogą świadczyć udane kreacje w „Trockim” (1993), „Nocnym…” (2004) i „Dziennym Patrolu” (2006), w których zagrał Hesera, sensacyjno-wojennych serialach „Likwidacja” i „Dywersant 2: Koniec wojny” oraz dwóch klasycznych filmach akcji: „Kod apokalipsisa” i „07 mienjajet kurs” (wszystkie z 2007 roku). Warto jeszcze wspomnieć o autorach muzyki i piosenek wykorzystanych w filmie – byli nimi Siergiej Nikitn i Jurij Wizbor, jedni z najbardziej znanych radzieckich bardów. Choć przyznać trzeba, że to, co można usłyszeć w ścieżce dźwiękowej, nie jest do końca reprezentatywne dla ich artystycznego dorobku.

„Moskwa nie wierzy łzom” nie jest dziełem pozbawionym wad. Fabuła jest do bólu sentymentalna i, niestety, banalna. A jednak film ujmuje niepowtarzalnym klimatem i ciepłem. Nie brakuje w nim także ironicznego spojrzenia na radziecką rzeczywistość, choć jest to mimo wszystko ironia bardzo delikatna, daleka od złośliwości i zgryźliwości, którą przepełnione były na przykład komedie Stanisława Barei z lat 70. XX wieku. Drażnić może też nieco sztampowość głównej bohaterki. Katia jest bowiem typowym przykładem kariery w sowieckim wydaniu: od przykładnej szeregowej pracownicy po dyrektora zakładu. Na szczęście, pozostali bohaterowie nie są już tak nieskazitelni. Aktorsko film ratuje jednak przede wszystkim Batałow. Gdyby nie on, Mieńszow mógłby zapewne zapomnieć o otrzymanym w 1981 roku Oskarze. Swoją drogą ciekawe, czy kręcąc drugą część „Moskwy…” – co jest zapowiadane na 2009 rok – reżyser zatrudni mającego dzisiaj już osiemdziesiąt lat aktora.

20 grudnia 2008

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Niedożywiony szkielet
Jarosław Loretz

27 V 2023

Sądząc ze „Zjadacza kości”, twórcy z początku XXI wieku uważali, że sensowne pomysły na horrory już się wyczerpały i trzeba kleić fabułę z wiórków kokosowych i szklanych paciorków.

więcej »

Młodzi w łodzi (gwiezdnej)
Jarosław Loretz

28 II 2023

A gdyby tak przenieść młodzieżową dystopię w kosmos…? Tak oto powstał film „Voyagers”.

więcej »

Bohater na przekór
Sebastian Chosiński

2 VI 2022

„Cudak” – drugi z trzech obrazów powstałych w ramach projektu „Kto ratuje jedno życie, ten ratuje cały świat” – wyreżyserowała Anna Kazejak. To jej pierwsze dzieło, które opowiada o wojennej przeszłości Polski. Jeśli ktoś obawiał się, że autorka specjalizująca się w filmach i serialach o współczesności nie poradzi sobie z tematyką Zagłady, może odetchnąć z ulgą!

więcej »