Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 25 kwietnia 2024

Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Łarisa Szepitko
‹Wniebowstąpienie›

EKSTRAKT:	100%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Wniebowstąpienie
Tytuł oryginalny	Восхождение
Reżyseria	Łarisa Szepitko
Zdjęcia	Władimir Czuknow, Paweł Lebieszew
Scenariusz	Jurij Kliepikow, Łarisa Szepitko
Obsada	Borys Płotnikow, Władimir Gostjuchin, Siergiej Jakowlew, Maria Winogradowa, Nikołaj Siektimienko, Anatolij Sołonicyn, Wiktoria Goldentuł
Muzyka	Alfred Sznitke
Rok produkcji	1977
Kraj produkcji	ZSRR
Cykl	Klasyka Kina Rosyjskiego
Czas trwania	111 min
Gatunek	dramat, wojenny
EAN	5908312740469
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Chrystus i Judasz – historia dwóch partyzantów
[Łarisa Szepitko „Wniebowstąpienie” - recenzja]

Sebastian Chosiński

1 2 »

Lata 70. XX wieku nie były najlepszym okresem dla radzieckiej kinematografii. Epoka Breżniewowska nie sprzyjała bowiem filmom rozliczeniowym. Mimo to Ukraince Łarisie Szepitko udało się właśnie wówczas nakręcić „Wniebowstąpienie” – jeden z najbardziej wstrząsających obrazów poświęconych Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej. Dzieło to, głęboko zatopione w tradycji chrześcijańskiej, odczytano jako współczesną wersję opowieści o Chrystusie i Judaszu. I zaliczono do najważniejszych filmów w dziejach.

Sebastian Chosiński

Chrystus i Judasz – historia dwóch partyzantów
[Łarisa Szepitko „Wniebowstąpienie” - recenzja]

Łarisa Szepitko
‹Wniebowstąpienie›

EKSTRAKT:	100%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Wniebowstąpienie
Tytuł oryginalny	Восхождение
Reżyseria	Łarisa Szepitko
Zdjęcia	Władimir Czuknow, Paweł Lebieszew
Scenariusz	Jurij Kliepikow, Łarisa Szepitko
Obsada	Borys Płotnikow, Władimir Gostjuchin, Siergiej Jakowlew, Maria Winogradowa, Nikołaj Siektimienko, Anatolij Sołonicyn, Wiktoria Goldentuł
Muzyka	Alfred Sznitke
Rok produkcji	1977
Kraj produkcji	ZSRR
Cykl	Klasyka Kina Rosyjskiego
Czas trwania	111 min
Gatunek	dramat, wojenny
EAN	5908312740469
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

W historii kina epoki Związku Radzieckiego nie brakuje wybitnych filmów wojennych. W tym gatunku Rosjanie – jak i twórcy z innych republik sowieckich (głównie Ukrainy i Białorusi) – wznieśli się na szczyty możliwości, pod wieloma względami bijąc na głowę swoich amerykańskich kolegów po fachu. Produkcje z Kraju Rad ujmowały nie tylko rozmachem scen batalistycznych (to Amerykanie niejednokrotnie potrafili zrobić równie dobrze lub lepiej), ale przede wszystkim głębią psychologiczną postaci i dramatyzmem przedstawianych opowieści. Powstałe w połowie lat 70. ubiegłego stulecia „Wniebowstąpienie” Łarisy Szepitko jest znakomitym potwierdzeniem tej hipotezy. Opowieść o dwóch partyzantach, którzy dostają się w ręce wrogów, po dziś dzień poraża nawarstwieniem emocji i skrajnie heroiczną postawą głównego bohatera, który – w imię idei – nie waha się, jak dwa tysiące lat wcześniej Jezus Chrystus, pójść na śmierć. Szepitko, Ukrainka z pochodzenia, urodziła się w 1938 roku w Artiomowsku w obwodzie donieckim. Po ukończeniu szkoły średniej we Lwowie, w połowie lat 50. przeniosła się do Moskwy, aby podjąć studia we Wszechzwiązkowym Państwowym Instytucie Kinematografii (WGIK) pod czujnym okiem swego słynnego rodaka Ołeksandra (Aleksandra) Dowżenki. Kiedy jednak Dowżenko zmarł rok później, przeszła pod skrzydła nie mniej znanego, ale znacznie mniej utalentowanego Michaiła Cziaureliego (autora największych filmowych panegiryków na cześć towarzysza Stalina). Jeszcze podczas studiów pojawiła się w kilku filmach jako aktorka; zadebiutowała w dramacie „Poema o morie” (1958), którego realizację rozpoczął jeszcze jej pierwszy opiekun, a dokończyła jego żona Julia Sołncewa. Pełnometrażowym debiutem reżyserskim i jednocześnie pracą dyplomową Szepitko był oparty na powieści najwybitniejszego powojennego pisarza kirgiskiego Czyngiza Ajtmatowa „Znoj” (1963). By nakręcić ten film, ekipa udała się nawet do Kirgizji. W pracy nad montażem wspomagał później autorkę kolega ze studiów Elem Klimow, który jeszcze w tym samym roku został jej mężem. Obraz zyskał uznanie krytyków, zdobywając nagrodę przeznaczoną dla debiutantów na festiwalu filmowym w Karlowych Warach.

Nie mniej interesująca była kolejna praca ukraińskiej reżyserki – dramat „Samotna” („Krylja”, 1966), poświęcony lotniczce Natalii Pietruchinie. W nagrodę za dotychczasowe dokonania pozwolono jej zrealizować jedną z nowel do filmu „Naczało niewiedomogo wieka”, który przygotowywany był z myślą o pięćdziesiątej rocznicy Wielkiej Rewolucji Październikowej. Szepitko wzięła na warsztat opowiadanie nieżyjącego już wtedy Andrieja Płatonowa i tak powstała nowela „Rodina elektricziestwa”. Niestety, nie przypadła ona – podobnie zresztą jak i „Angieł” Andrieja Smirnowa – do gustu sowieckiej cenzurze i w efekcie film został „zapółkowany” na dwadzieścia lat. Po raz pierwszy publicznie pokazano go dopiero w epoce pierestrojki w 1987 roku. Pod koniec lat 60. pozwolono natomiast Ukraince spróbować sił w znacznie lżejszym repertuarze, powierzając realizację noworocznej rewii muzycznej „W trinadcatom czasu noczi” (1969). Film godny jest uwagi chyba jedynie z powodu pojawienia się na jego planie słynnego barda Jurija Wizbora oraz krótkiego epizodu z… polskimi Czerwonymi Gitarami. Szepitko miała tego całkowitą świadomość, dlatego też nie ustawała w dążeniach do realizacji kolejnego „poważnego” dzieła. Okazał się nim pokoleniowy manifest „Ty i ja” (1971) – opowieść z życia pary trzydziestoletnich moskiewskich lekarzy, którzy, nieco upraszczając, zastanawiają się nad tym, czy lepiej „być”, czy „mieć”. Reżyserkę po raz kolejny doceniła krytyka, przyznając filmowi nagrodę w konkursie młodego kina na festiwalu w Wenecji. Po trzech kolejnych latach autorka przystąpiła do pracy nad swym najważniejszym – i, jak się później okazało, także ostatnim – obrazem, opartym na mikropowieści Wasila Bykowa (w wersji oryginalnej jego nazwisko brzmiało Bykau) „Sotnikow”. W ten sposób powstało „Wniebowstąpienie” – film kompletny, prawdziwe opus magnum Larisy Szepitko, jedno z najbardziej wstrząsających świadectw niemieckiej okupacji Białorusi. Niewiele jednak brakowało, by ukończone w 1976 roku arcydzieło powędrowało na długie lata na półki. Na szczęście w odpowiedniej chwili u najwyższych władz interweniował pierwszy sekretarz Komunistycznej Partii białoruskiej republiki Piotr Maszerow i wskutek jego działań „Wniebowstąpienie” ostatecznie skierowano do dystrybucji. Opłaciło się Rosjanom. Film zdobył najpierw główną nagrodę na Wszechzwiązkowym Festiwalu Filmowym w Rydze, by następnie zgarnąć „Złotego Niedźwiedzia” w Berlinie Zachodnim; otrzymał także nagrodę FIPRESCI, czyli Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych.

Na sukces zapracowała przede wszystkim Szepitko, ale nie można zapominać również o materiale wyjściowym, czyli wojennej prozie Bykaua, obok Alesia Adamowicza najwybitniejszego białoruskiego pisarza po drugiej wojnie światowej. Wasil urodził się w 1924 roku we wsi Byczki niedaleko Witebska. Tuż przed agresją hitlerowską na Związek Radziecki zdał eksternistycznie egzaminy i ukończył witebską szkołę artystyczną, w której uczył się rzeźby. Gdy na Białoruś wkroczyli Niemcy, wstąpił do Armii Czerwonej. Był młody, zdolny i ideowy – wysłano go więc do szkoły oficerów piechoty w Saratowie. Później przeszedł szlak bojowy przez Rumunię, Bułgarię, Węgry i Jugosławię, aż do Austrii, gdzie zastał go koniec wojny. Dwukrotnie był ranny i dosłużył się stopnia starszego lejtnanta. Do cywila wrócił w 1947 roku i najął się jako dziennikarz w „Grodzieńskiej Prawdzie”. Pierwszy tom opowiadań – „Krzyk żurawi” – opublikował na początku lat 60. Później systematycznie ukazywały się kolejne teksty, wszystkie traktujące o Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej. Plastyczność prozy Bykaua i dylematy moralne, przed którymi stawiał swoich bohaterów, przyniosły mu nie tylko uznanie krytyki, ale i czytelników. Jego twórczością szybko też zainteresowali się filmowcy; każdy z drukowanych przezeń tekstów w ekspresowym – jak na sowieckie warunki – tempie przenoszony był na ekran. Jeszcze przed „Wniebowstąpieniem” pojawiły się w kinach: „Trzecia rakieta” (1963) i „Obelisk” (1976) Riczarda Wiktorowa, „Ballada alpejska” (1966) i „Wilcze stado” (1975) Borisa Stiepanowa oraz „Dożyć do świtu” (1975) Wiktora Sokołowa i Michaiła Jerszowa. W telewizji dużą popularnością cieszyły się natomiast seriale „W zapadnie” (1966) oraz „Dołgije wiersty wojny” (1976). Bykau był więc wziętym autorem. Sięgając po wydanego w 1970 roku „Sotnikowa” Szepitko wiele zatem nie ryzykowała. Inna sprawa, że przecież mogła nakręcić film co najwyżej poprawny; tymczasem stworzyła arcydzieło, które zapewniło nieśmiertelność nie tylko jej, ale również pisarzowi. Żaden inny film, oparty na jego prozie – a powstało ich później jeszcze niemało (między innymi „Krugljanskij most” Aleksandra Moroza, „Jego batalion” Aleksandra Karpowa, „Kariera” Nikołaja Skujbina i „W tumanie” Siergieja Linkowa) – nie odniósł już tak wielkiego sukcesu artystycznego1).

Akcja „Wniebowstąpienia” rozgrywa się zimą 1942 roku w okupowanej przez hitlerowców Białorusi. Oddział partyzancki, któremu towarzyszą także – co było na tamtym obszarze raczej normą niż wyjątkiem – cywile, w tym kobiety i dzieci, przeżywa poważne kłopoty. Niemcy wciąż depczą mu po piętach, brakuje także żywności. Dowódca zdaje sobie sprawę, że jeśli wszyscy mają bezpiecznie dotrzeć do wyznaczonego celu, trzeba za wszelką cenę zdobyć jedzenie. Postanawia więc wysłać do najbliższego chutoru dwóch partyzantów. Jednym jest Kola (Nikołaj) Rybak – doskonale znający okolice, na dodatek mający w Kurgajewie bliskich znajomych, którzy już wcześniej ukrywali go przed Szwabami i leczyli z ran. Jako drugi zgłasza się na ochotnika Boris Sotnikow. Mimo że jest chory i bez przerwy męczy go kaszel, postanawia pójść, widząc, że nikt inny się do tego nie kwapi. Jakież jest ich zdziwienie, gdy docierają na miejsce i jedyne, co widzą, to zgliszcza. Nie mogą wracać do oddziału z pustymi rękoma, decydują się więc na dalszą drogę przez zamieć i zaspy. W nieodległej wsi odwiedzają miejscowego starostę – chłopa, który chcąc nie chcąc musi współpracować z okupantami. Zabierają mu owcę i ruszają w drogę powrotną. Bóg jednak im nie sprzyja, stawiając na ich drodze niemiecki patrol. Partyzanci, ostrzeliwując się, uciekają. Sotnikow zostaje ranny w nogę; pozostawiony przez towarzysza, chce popełnić samobójstwo, byle tylko nie dostać się w ręce wroga. Kola jednak wraca po niego i pomaga ukryć się w lesie. Wkrótce obaj trafiają do chaty pod lasem, której gospodynią jest Awgienia Okuń. Kobieta, opiekująca się trójką małych dzieci, nie jest zadowolona z niespodziewanej wizyty. Boi się, że w ślad za partyzantami trafią również poszukujący ich Niemcy. I niebawem jej obawy się ziszczają. Hitlerowcy nie są jednak sami, towarzyszy im miejscowy kolaborant Stas Chomeniuk. Jest przenikliwy i nieprzekupny. Kiedy słyszy kaszel ukrytego na strychu Sotnikowa, wie już, że to może być dla niego wyjątkowo szczęśliwy dzień. Aresztuje więc Borysa i Kolę, zabiera także nieszczęsną Awgienię i wszystkich odwozi do miasta. Tutaj aresztanci trafiają w ręce śledczego Pawła Portnowa, wysługującego się okupantom Białorusina.

1 2 »

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Niedożywiony szkielet
Jarosław Loretz

27 V 2023

Sądząc ze „Zjadacza kości”, twórcy z początku XXI wieku uważali, że sensowne pomysły na horrory już się wyczerpały i trzeba kleić fabułę z wiórków kokosowych i szklanych paciorków.

więcej »

Młodzi w łodzi (gwiezdnej)
Jarosław Loretz

28 II 2023

A gdyby tak przenieść młodzieżową dystopię w kosmos…? Tak oto powstał film „Voyagers”.

więcej »

Bohater na przekór
Sebastian Chosiński

2 VI 2022

„Cudak” – drugi z trzech obrazów powstałych w ramach projektu „Kto ratuje jedno życie, ten ratuje cały świat” – wyreżyserowała Anna Kazejak. To jej pierwsze dzieło, które opowiada o wojennej przeszłości Polski. Jeśli ktoś obawiał się, że autorka specjalizująca się w filmach i serialach o współczesności nie poradzi sobie z tematyką Zagłady, może odetchnąć z ulgą!

więcej »