Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 19 kwietnia 2024

Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Leonid Gajdaj
‹12 krzeseł›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	12 krzeseł
Tytuł oryginalny	12 стульев
Reżyseria	Leonid Gajdaj
Zdjęcia	Siergiej Połujanow, Walerij Szuwałow
Scenariusz	Władlen Bachnow, Leonid Gajdaj
Obsada	Arczil Gomiaszwili, Siergiej Filippow, Michaił Pugowkin, Glikierija Bogdanowa-Czesnokowa, Natalia Warlej, Natalia Worobjowa, Nina Griebieszkowa, Natalia Kraczkowska, Klara Rumianowa, Grigorij Wicyn, Nikołaj Gorłow, Sawielij Kramarow, Leonid Gajdaj, Jurij Nikulin, Wiktor Pawłow, Władimir Etusz, Aleksander Chwylia, Paweł Winnik
Muzyka	Aleksander Zacepin
Rok produkcji	1971
Kraj produkcji	ZSRR
Cykl	Klasyka Kina Rosyjskiego
Czas trwania	157 min
Gatunek	komedia
EAN	5908312741343
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Ostap Bender – bohater swoich czasów!
[Leonid Gajdaj „12 krzeseł” - recenzja]

Sebastian Chosiński

1 2 3 »

W Związku Radzieckim zawsze liczył się tylko kolektyw. Stąd w literaturze i filmie epoki stalinowskiej cała plejada – mniej lub bardziej utalentowanych – artystycznych duetów. Tandem humorystów Ilja Ilf i Jewgienij Pietrow zaliczał się zdecydowanie do tych drugich. Ich satyryczna powieść „12 krzeseł” weszła do kanonu literatury rosyjskiej, a jej ekranizacja autorstwa Leonida Gajdaja znalazła wieczyste miejsce w kanonie kinematografii.

Sebastian Chosiński

Ostap Bender – bohater swoich czasów!
[Leonid Gajdaj „12 krzeseł” - recenzja]

Leonid Gajdaj
‹12 krzeseł›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	12 krzeseł
Tytuł oryginalny	12 стульев
Reżyseria	Leonid Gajdaj
Zdjęcia	Siergiej Połujanow, Walerij Szuwałow
Scenariusz	Władlen Bachnow, Leonid Gajdaj
Obsada	Arczil Gomiaszwili, Siergiej Filippow, Michaił Pugowkin, Glikierija Bogdanowa-Czesnokowa, Natalia Warlej, Natalia Worobjowa, Nina Griebieszkowa, Natalia Kraczkowska, Klara Rumianowa, Grigorij Wicyn, Nikołaj Gorłow, Sawielij Kramarow, Leonid Gajdaj, Jurij Nikulin, Wiktor Pawłow, Władimir Etusz, Aleksander Chwylia, Paweł Winnik
Muzyka	Aleksander Zacepin
Rok produkcji	1971
Kraj produkcji	ZSRR
Cykl	Klasyka Kina Rosyjskiego
Czas trwania	157 min
Gatunek	komedia
EAN	5908312741343
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Po zwycięskiej rewolucji październikowej w Rosji rozpoczęła się wojna domowa. Komunistyczni przywódcy, w tym Włodzimierz Iljicz Lenin, zdawali sobie sprawę, że chcąc odeprzeć kontrofensywę „białych” i rozprawić się z wojskami interwencyjnymi (przede wszystkim angielskimi i francuskimi), muszą przejąć pełną kontrolę nad gospodarką, a zwłaszcza przemysłem, na opanowanych przez siebie terytoriach. W tym celu wprowadzili tak zwany komunizm wojenny, który polegał na ustanowieniu centralnego planowania, wiążącego się z całkowitą militaryzacją zakładów. Fabryki stały się de facto obozami pracy; za spóźnienie bądź wyprodukowanie bubla można było zostać postawionym przed plutonem egzekucyjnym jako sabotażysta. Bardzo szybko jednak okazało się, że decyzja ta, mająca w ekspresowym tempie odbudować gospodarkę, przyniosła odmienny od pożądanego skutek – doprowadziła ją do ruiny. Wówczas to Lenin, idąc po rozum do głowy, postanowił zrezygnować z nieefektywnego zarządzania i w 1921 roku publicznie ogłosił Nową Ekonomiczną Politykę, czyli NEP. Władze zezwoliły na istnienie drobnych prywatnych przedsiębiorstw, rolnicy mogli sprzedawać nadwyżki na wolnym rynku (za rzeczywiste, a nie sztucznie zaniżane ceny), dopuszczono również inwestorów zagranicznych. Dopiero teraz, gdy obywatelom zdjęto duszący ich gorset, gospodarka zaczęła stopniowo podnosić się z upadku. Rosły fortuny tak zwanych NEP-manów, którzy – często już nauczeni doświadczeniem – ukrywali zarobione pieniądze zarówno przed władzami, aby nie płacić nadmiernych podatków, jak i przed sąsiadami, aby nie narażać się na ich donosy do odpowiednich instytucji. Lata 20. ubiegłego wieku były w Rosji, a później w Związku Radzieckim, okresem rozwoju czarnego rynku i szarej strefy, najlepiej w tej niezwykle zagmatwanej sytuacji polityczno-ekonomicznej radzili sobie oszuści i aferzyści. Tacy chociażby jak, nazywający sam siebie Wielkim Kombinatorem, Ostap Bender – bohater dwóch powieści pary wybitnych radzieckich satyryków Ilji Ilfa i Jewgienija Pietrowa – który stał się wręcz literackim symbolem i, trochę na przekór oczekiwaniom autorów i przywódców ZSRR, bohaterem narodowym epoki NEP-u.

Starszy w tym tandemie był Ilja Arnoldowicz Ilf, a właściwie Jechiel-Lejb Fajnzilberg, urodzony w Odessie w 1897 roku syn pracownika banku1). Po ukończeniu, w rok przed wybuchem pierwszej wojny światowej, technikum pracował jako telefonista; potem był księgowym, dziennikarzem, wreszcie redaktorem pism satyrycznych. Mając dwadzieścia sześć lat, przeprowadził się do Moskwy i zahaczył w wydawanym przez związek zawodowy kolejarzy czasopiśmie „Gudok”. Publikował w nim felietony oraz humoreski; tam też poznał Jewgienija Pietrowicza Pietrowa. Pietrow (rocznik 1903), naprawdę nazywający się Katajew2), również pochodził z Odessy. Ukończywszy jako siedemnastolatek klasyczne gimnazjum, został najpierw korespondentem prasowym, później przez trzy lata pracował jako inspektor wydziału kryminalnego, by ostatecznie znaleźć się w Moskwie i zacząć karierę dziennikarsko-literacką. Od 1923 do 1926 roku był w redakcji gazety „Krasnyj Pieriec”, potem przeniósł się do „Gudoka”, gdzie czekał już na niego Ilf. Panowie natychmiast znaleźli ze sobą wspólny język, czego efektem stało się opublikowanie w 1928 roku powieści „12 krzeseł”. Sukces był tak wielki, że po trzech latach ujrzała światło dzienne jej kontynuacja – „Złote cielę” (lub, według innych tłumaczeń, „Złoty cielec”). Pozostałe teksty duetu – między innymi opowiadania „Niezwykłe opowieści z życia miasta Kołokołamska” (1928), „Swietłaja licznost’” (1928) czy mikropowieść „1001 dzień, czyli Nowa Szeherezada” (1929) – pozostawały w cieniu historii z Ostapem Benderem w roli głównej. W połowie lat 30. XX wieku Ilf i Pietrow3) wybrali się w podróż do Stanów Zjednoczonych, po powrocie zaś opublikowali książkę „Odnoetażnaja Amierika” (1937). Było to, jak się niebawem okazało, ich ostatnie wspólne dzieło; Ilf zmarł bowiem z powodu gruźlicy 13 kwietnia 1937 roku. Pietrow długo nie potrafił się otrząsnąć po śmierci przyjaciela; nadal pisał teksty do gazet, ale z dłuższą formą wyraźnie sobie nie radził. W 1939 roku przystąpił wprawdzie do pracy nad utopijno-futurystyczną powieścią „Putieszestwije w stranu kommunizma” („Podróż do kraju komunizmu”), w której chciał przedstawić wizję Związku Radzieckiego za dwadzieścia kilka lat, ale nigdy jej nie ukończył. Kiedy wybuchła Wielka Wojna Ojczyźniana, poszedł na front jako korespondent wojenny. 2 lipca 1942 roku samolot, którym leciał z Sewastopola do Moskwy, został zestrzelony przez niemiecki myśliwiec niedaleko Rostowa nad Donem.

Ilf i Pietrow po wsze czasy zostaną zapamiętani właśnie jako autorzy dylogii o Wielkim Kombinatorze. Wymyślona przez nich historia okazała się na tyle uniwersalna, że sięgali po nią filmowcy na całym niemal świecie; stosunkowo późno, zapewne z przyczyn cenzuralnych, zrobili to sami Rosjanie. Palma pierwszeństwa w ekranizacji „12 krzeseł” należy się jednak… Polakom i Czechom. To właśnie te dwie kinematografie, przed wojną współpracujące ze sobą niezwykle rzadko, w 1933 roku po raz pierwszy przeniosły na ekran powieść radzieckich satyryków. Film, którego akcja rozgrywała się w Pradze, a główne role zagrali Adolf Dymsza i Zula Pogorzelska, wyreżyserowali Michał Waszyński i Martin Fric. Jeszcze przed wojną po tę arcyśmieszną historię, nieco ją zresztą przerabiając, sięgnęli Niemcy („13 Stühle” E. W. Emo, 1938); po wojnie zaś: dwukrotnie Amerykanie („It’s in the Bag!” Richarda Wallace’a, 1945; „The Twelve Chairs” Mela Brooksa, 1970), Szwedzi („Sju svarta be-hå” Gösty Bernharda, 1954), Brazylijczycy („Treze cadeiras” Franza Eichhorna, 1957) i Kubańczycy („Las doce sillas” Tomása Gutiérreza, 1962). Najlepszą obsadę miała natomiast, zatytułowana „12 + 1”, francusko-włoska adaptacja Nicolasa Gessnera z 1969 roku, w której na ekranie pojawili się między innymi Sharon Tate, Vittorio Gassman, Orson Welles, Vittorio de Sica i Terry-Thomas. Wstępem do kinowej ekranizacji „12 krzeseł” w ojczyźnie autorów literackiego pierwowzoru był, zrealizowany w 1966 roku w Leningradzie, spektakl telewizyjny w reżyserii Aleksandra Bielinskiego, w którym Ostapa Bendera zagrał Igor Gorbaczow. Sukces tego przedstawienia, jak i dokonanej w 1968 roku przez Michaiła Szwejcera adaptacji „Złotego cielęcia”, postanowiło zdyskontować kierownictwo „Mosfilmu”, godząc się wreszcie na przeniesienie najsłynniejszej książki Ilfa i Pietrowa na duży ekran. Pierwotnie obraz miał wyreżyserować Gruzin Gieorgij Danielija, ale widząc, jak bardzo marzy o tym jego przyjaciel Leonid Gajdaj, odstąpił mu zlecenie. Czterdziestoośmioletni wówczas Gajdaj cieszył się w Związku Radzieckim w latach 60. XX wieku gigantyczną wręcz popularnością; na jego komedie satyryczne – „Operacja Y, czyli przypadki Szurika” (1965), „Kaukaska branka, czyli Nowe przygody Szurika” (1967) oraz „Brylantowa ręka” (1969) – waliły do kin dziesiątki milionów widzów. Kto więc nadawał się lepiej do tej roli, jak nie on właśnie?

Na problemy nie trzeba było jednak długo czekać. Pierwsze pojawiły się już na etapie obsadzenia głównej postaci. Do roli Ostapa Bendera kandydowało bowiem ponad dwudziestu aktorów, z kwitkiem odprawiono między innymi artystów tej miary, co Włodzimierz Wysocki, Aleksiej Batałow, Walentin Gaft, Andriej Mironow, Aleksandr Bielawski; smakiem musiał obejść się również będący dopiero u progu kariery Nikita Michałkow. Wybrano niezbyt jeszcze wówczas znanego Gruzina Arczila Gomiaszwilego, przeciwko czemu niemal natychmiast zaprotestował Państwowy Komitet Kinematografii (Goskino), któremu nie podobał się przede wszystkim zbyt silny kaukaski akcent mężczyzny. Gajdaj wybrnął jednak z kłopotów, przekonując, że przecież będzie można podłożyć dubbing. I tak też się stało; w filmie Bender mówi głosem rdzennego Rosjanina Jurija Sarancewa. Premiera „12 krzeseł” odbyła się w czerwcu 1971 roku; do końca grudnia obraz obejrzało trochę ponad 39 milionów widzów, w efekcie czego zajął on (dopiero) piąte miejsce w rocznym podsumowaniu. Tyle że jego popularność w następnych latach wcale nie malała… Główną postacią powieści i filmu jest Ostap Bender – postać jak najbardziej fikcyjna, choć, jak twierdzą badacze literatury radzieckiej, mająca swoje odpowiedniki w rzeczywistości. Jedni widzą pierwowzór Wielkiego Kombinatora w postaci Osipa Szopa, inni – w Walentinie Katajewie, bracie Jewgienija Pietrowa. Zdecydowanie więcej zwolenników ma jednak pierwsza teoria. Kim więc był Szop? Urodził się w 1899 roku w ukraińskim Nikopolu; gdy miał roczek, jego żydowska rodzina przeniosła się do Odessy. W roku Wielkiej Rewolucji Październikowej Osip znalazł się w Piotrogrodzie, gdzie rozpoczął studia w Instytucie Technologicznym; nie ukończył jednak nawet pierwszego roku. Opuścił miasto nad Newą, postanawiając wrócić nad Morze Czarne. Zajęło mu to dwa lata; jak sam twierdził, przeżył w tym czasie masę przygód. Niektóre z nich opisał, inne opowiedział swoim odeskim kamratom Ilfowi i Pietrowowi. Szop, mający też ponoć w swoim życiu epizod jako funkcjonariusz CzeKa, dociągnął do 1978 roku, a więc przeżył o kilkadziesiąt lat tych, którzy chcąc nie chcąc rozsławili jego imię.

1 2 3 »

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Niedożywiony szkielet
Jarosław Loretz

27 V 2023

Sądząc ze „Zjadacza kości”, twórcy z początku XXI wieku uważali, że sensowne pomysły na horrory już się wyczerpały i trzeba kleić fabułę z wiórków kokosowych i szklanych paciorków.

więcej »

Młodzi w łodzi (gwiezdnej)
Jarosław Loretz

28 II 2023

A gdyby tak przenieść młodzieżową dystopię w kosmos…? Tak oto powstał film „Voyagers”.

więcej »

Bohater na przekór
Sebastian Chosiński

2 VI 2022

„Cudak” – drugi z trzech obrazów powstałych w ramach projektu „Kto ratuje jedno życie, ten ratuje cały świat” – wyreżyserowała Anna Kazejak. To jej pierwsze dzieło, które opowiada o wojennej przeszłości Polski. Jeśli ktoś obawiał się, że autorka specjalizująca się w filmach i serialach o współczesności nie poradzi sobie z tematyką Zagłady, może odetchnąć z ulgą!

więcej »