Trzydziestoletnia Angielka Angie zatrudniona jest w agencji szukającej w Polsce tanich pracowników dla przedsiębiorstw brytyjskich. Po kłótni z szefem razem z przyjaciółką zakłada własną firmę. Biznes rozrasta się, ale okazuje się, że prawdziwe zyski może przynosić dopiero wtedy, gdy dziewczyny złamią prawo. Angie i Rose zaczynają zatrudniać robotników nielegalnie…

Loach robi swoje. Ze wszystkimi tego konsekwencjami. W wiecznej wojnie, jak w jego twórczości rozgrywa się między „sprawą” a „filmem”, „Polak…” jest niestety punktem dla „sprawy”. Ale to ciągle Loach – sprawny, wrażliwy i dojrzały – nie ma więc tu mowy o jakiejś eksplozji ideologii. Jeśli reżyser zajmuje stanowisko, to (jakkolwiek banalnie by to nie brzmiało) opowiada się wyłącznie po stronie człowieka.

Jaką trzeba mieć finezję, żeby przełożyć „It’s a Free World…” na „Polak potrzebny od zaraz”? Tym bardziej, że film dotyczy nie tylko Polaków, a wszelkich emigrantów harujących na czarno w Wielkiej Brytanii – fakt, że głównie z Europy Wschodniej, ale nie tylko – istotny jest tu na przykład wątek rodziny z Iranu. Loach bezbłędnie obnaża jedną z ciemnych stron kapitalizmu. Główną rolę gra intrygująca blondynka w typie krzyżówki Jenny Jameson z Justyną Pochanke, i gra świetnie. Nasz swojski Lesław Żurek też daje radę. Bardzo dobre, bardzo realistyczne kino. I bardzo na czasie.

Jaki kurna „realizm"? W połowie filmu pojawia się kompletnie odczapistyczny wątek sensacyjny – nagle okazuje się, że ci biedni, nieznający angielskiego nielegalni imigranci potrafią sprawnie zorganizować szajkę podsłuchującą prywatne telefony i dysponującą fałszywymi mundurami policyjnymi, w dodatku mówią po angielsku płynnie, nie robiąc żadnych błędów w zgodności czasu, a wszystko tylko po to, żeby odzyskać swoje groszowe pensje. Lesław Żurek jest sympatyczny i inteligentny, ale właśnie dlatego nie nadaje się do swojej roli; ludzi takich jak on nie ma wśród oszukanych wąsaczy, o których co jakiś czas czytamy w prasie, ludzie tacy jak on jadą do Anglii legalnie, błyskawicznie wtapiają się w tamtejszą klasę średnią i – guess what? – gardzą wąsaczami, którzy ich pośrednio kompromitują. Najgorsza w tym filmie jest publicystyka – bohaterowie wygłaszają sążniste komentarze („Otworzę ci oczy” – mówi jeden z nich i nagle wyciąga z szuflady akta jakiejś rozprawy sądowej, które nie wiadomo po co w tej szufladzie trzymał – „zobacz, jakie kary się w naszym kraju wymierza za taką nielegalną działalność”). Nie mogli napisać tego do prasy, a potem zrobić prawdziwy film, z autentycznymi bohaterami i jakąś spójną fabułą? Prościej im było publicystykę włożyć w usta papierowych bohaterów, typu „Polak tak zacny i szlachetny, że erekcji można dostać"?

Żeby nie było, Loacha bardzo lubię. W tym najnowszym filmie wszystko jednak za łatwo układa się w całość, a to dlatego, że zostało oparte na gazetowych oczywistościach, których nawet nie chce mi się wyliczać. Pewnie nawet to wszystko prawda, ale gdy się ją podaje wykorzystując retorykę niebezpiecznie ocierającą się o dokonania radzieckich mistrzów, po prostu łykam ją na chwilę, a potem zaraz bez żadnego moralnego kaca zwracam.