Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 16 kwietnia 2024

Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.

Filmy

Magazyn CCXXXIV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Perfect Days
Wim Wenders
Fallout. Sezon 1
Jonathan Nolan, Clare Kilner, Frederick E.O. Toye, Daniel Gray Longino

więcej »

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

ElekTRONiczna katapulta

Kamil Witek

1 2 »

Gdy w 1982 na ekrany amerykańskich kin wchodził „TRON”, chyba nikt nie spodziewał się, że odciśnie on tak ogromne piętno na dziejach kinematografii. I choć zastosowana w nim gama prekursorskich rozwiązań nigdy się nie przyjęła i nie wyszła poza ramy jednorazowej ciekawostki, dziś uważa się, że to właśnie film debiutanta Stevena Lisbergera był głównym katalizatorem rozwoju animacji i grafiki komputerowej na obecną skalę.

Kamil Witek

ElekTRONiczna katapulta

Dzisiaj nikt nie wyobraża sobie letniego blockbustera bez obecności tzw. Computer Generated Imagery (CGI). Choćby dlatego nie ma bita przesady w odważnej tezie, że gdyby nie „TRON”, nie byłoby „Avatara”, Golluma czy Shreka – przynajmniej nie w tak doskonałej formie – a animacja komputerowa rozwijałaby się kilkukrotnie wolniej. Sam John Lasseter, jeden z założycieli Pixara, nie ukrywa, że film Lisbergera zainspirował go i wyznaczył cel w zawodowym życiu. Pojawienie się „TRON-a” bowiem z czasem zrewolucjonizowało myślenie w Hollywood i nieufne podejście do technologicznej nowinki. Stało się również pierwszym tak zdecydowanym krokiem w kierunku opanowania filmu przez komputery.

Karawanem do Fabryki Snów

Wszystko zaczęło się tam, gdzie większość wielkich idei – w małym studiu daleko od centrum filmowego wszechświata. Steven Lisberger zaczynał karierę w połowie lat 70. we własnej firmie w Bostonie. To wtedy trafił na automat do gry Pong i zafascynował się animacją komputerową, która w tamtych czasach dopiero raczkowała i nikt na poważnie nie wyobrażał sobie, by była w stanie konkurować z tradycyjna filmową technologią. Lisbergera ciekawiła w szczególności tzw. animacja backlit, czyli podświetlanie światłem określonych elementów, dzięki czemu osiągały one kolory o niezwykłej intensywności i barwie. Wraz ze współpracownikami rozpoczął eksperymenty na figurach geometrycznych, by ostatecznie tę samą technikę wypróbować na animowanej postaci. W efekcie powstał elektroniczny wojownik rzucający dyskami na kształt frisbee (animację sprzedano później komercyjnie kilku stacjom radiowym), który szybko zyskał imię TRON. Pierwszy sukces wzbudził ekscytacje w ekipie, choć jeszcze wtedy nikt tak naprawdę nie miał pomysłu, co dalej z tym zrobić. Lisberger zdawał sobie sprawę, że aby rozwinąć postać w coś więcej niż kilkusekundową reklamówkę, potrzebował znacznie liczniejszej ekipy niż do tej pory. Mimo że jego studio zatrudniało wówczas niemal wszystkich dostępnych animatorów w Bostonie, ich łączny skład nie przekraczał sześciu osób. Za namową przyjaciela i przyszłego producenta „TRONa”, Donalda Kushnera, dosłownie spakował całą firmę do podróżnego karawanu i wraz z załogą przeniósł się do Los Angeles.

Na początku „TRON” miał być filmem niezależnym i sfinansowanym z dala od wielkich studiów. Szybko jednak okazało się, że własne, choć wcale niemałe nakłady finansowe są tylko kroplą w morzu potrzeb, jakie rodziła innowacyjna produkcja. Ogromne zapotrzebowanie na wsparcie również w przyszłej dystrybucji wymusiło na Lisbergerze skierowanie kroków w stronę potentatów świata filmu. Atutem i mocnym argumentem w negocjacjach miał być gotowy scenariusz, na dodatek przygotowany w całości na storyboardach, oraz konkretny pomył na techniczne wykonanie całości. Lisberger o pieniądze zabiegał w Warnerze, MGM i Columbii, jednak projekt nie przekonał nikogo na tyle, by uwierzyć, że kilku zapaleńców uczyni z niepewnego i ryzykownego materiału milowy krok w historii kinematografii. Technika backlitu była jeszcze mocno niedopracowana, animacja komputerowa na kinowym ekranie w formie większej niż ozdobnik nie mieściła się jeszcze nikomu w głowie. Zdaniem szefów wszystkich wytwórni ryzyko było zdecydowanie za duże.

Ostatecznie niechciany „TRON” trafił do Disneya. Animacyjny gigant na początku lat 80. był w skomplikowanej sytuacji. Ze studia nie wychodziło zbyt wiele nowości, a wytwórnia przechodziła wyraźny okres stagnacji i szukania świeżego kierunku, w którym należałoby pokierować swoje losy. W konkurencyjnych studiach realizowano o wiele więcej interesujących projektów, spychając niegdyś prekursorskiego Disneya z piedestału najważniejszych graczy Fabryki Snów. Innowacyjny „TRON” wydawał się atrakcyjny z kilku powodów. Proponował nową, nieograną technologię, dawał szansę na branżowy skok i wejście na rynek z czymś, czego jeszcze nikt nie spróbował na tak dużą skalę. W filmie widziano także spory potencjał marketingowy. Liczono przede wszystkim na poważne zyski związane z marką, gadżetami, a w szczególności z grami wideo, które w latach 80. święciły swoje największe triumfy. W Disneyu nie kryto jednak wielu wątpliwości. Przede wszystkim Lisberger nigdy wcześniej nie nakręcił pełnometrażowego filmu z aktorami. Nie miał do czynienia również z dużym budżetem i obawiano się, że prowadzony debiutancką ręką projekt po prostu go przerośnie, a film okaże się kompletna klapą i finansową katastrofą. Nie do końca także wyobrażano sobie finalny efekt filmowej hybrydy, która z założenia miała być połączeniem filmu aktorskiego, animacji komputerowej i techniki backlit. Ówczesny szef Disneya Roy W. Miller miał nadzieję, że nietypowy projekt wskrzesi czasy świetności studia. Mimo to bardzo długo się wahał, czy zainwestować w film. „W obliczu przełomowej decyzji zadawałem sobie podstawowe pytanie: co Walt zrobiłby na naszym miejscu?”. Choć wstępnie „TRON” został przyjęty pod opiekę wytwórni, to dopiero zdjęcia próbne z użyciem backlitu na żywej postaci przekonały włodarzy Disneya, że technologia się sprawdza i warto w nią zainwestować dla obopólnego dobra.

Białe jest czarne

Wejście do dużego studia naświetliło problemy, o których wcześniej niedoświadczona ekipa Lisbergera nie miała pojęcia. Pierwotnie całość miała być realizowana na białym tle. Jednak po przeprowadzeniu pierwszych testów wyszło na jaw, że nawet przy użyciu wszystkich lamp z Hollywood odpowiedni i wymagany efekt bieli jest zwyczajnie nieosiągalny. Dlatego za sugestią operatora Bruce’a Logana podjęto ryzykowną decyzję, aby sekwencje aktorskie realizować w przeciwnym, czarnym otoczeniu. Decyzja, choć uzasadniona, była już w fazie przedprodukcyjnej wręcz fundamentalna. Zmieniała bowiem całkowicie wszelkie istotne elementy powstającego obrazu. Pod nowe otoczenie należało przeprojektować wszystkie stroje, zmienić kolorystykę planowanej scenografii, a także odwrócić negatywowo wszelkie elementy, które miały być podświetlone przy pomocy animacji backlit. Gdyby już podczas realizacji okazało się to błędnym założeniem, film prawdopodobnie nigdy nie zostałby ukończony.

Gdy w listopadzie 1980 produkcja ruszyła pełną parą, Lisberger nalegał, by jeszcze przed rozpoczęciem zdjęć cały scenariusz przygotować ponownie na dokładnych i nowych storyboardach. Co prawda taki zabieg był standardem w filmach animowanych, ale ówcześnie w filmach aktorskich należał raczej do rzadkości. Wprawdzie „TRON” w dużej mierze miał składać się z animacji komputerowej, ale jego sposób realizacji nie pozwalał na komfort ciągłego powtarzania i poprawiania konkretnych scen. Udział aktorów wymuszał precyzyjne rozplanowanie wszystkich ujęć jeszcze przed pierwszym klapsem. Tym bardziej, że ich sekwencje realizowano na początku i rzeczywisty efekt nakręconego kadru można było zobaczyć dopiero w postprodukcji, kiedy po kilku miesiącach nie byłoby już szans na dokrętki i powrót na plan. Storyboardy miały pomóc w prowizorycznym połączeniu dwóch osobnych płaszczyzn i dać namiastkę wyobrażenia czegoś, co w momencie realizacji zdjęć najzwyczajniej jeszcze nie istniało.

Nie był to koniec przedprodukcyjnych przeszkód. W samym Disneyu wśród animatorów panował sceptycyzm i niechęć do udziału w projekcie. Większość artystów tworzyła wtedy głównie animacje tradycyjne i obawiano się, że rozwój i większy wpływ komputerów na ich pracę sprawi, że niedługo staną się bezrobotni. Ze sporą nieufnością podchodzono także do zespołu, który przyszedł z zewnątrz, a ich sposób myślenia i działania znacznie różnił się od przyjętego w studiu. Dlatego Steven Lisberger w wielu miejscach, w których liczył na pomysły i zaangażowanie, napotykał na zamknięte drzwi: „Disney w tamtych czasach był bardzo hermetyczną grupą. Mało kto chciał z nami współpracować”. Zatrudniono zatem artystów spoza studia. Zaprojektowanie kostiumów i głównego planu zlecono słynnemu francuskiemu rysownikowi komiksów Moebiusowi, a pojazdami zajął się Syd Mead, który już wtedy pracował przy tworzeniu „Łowcy androidów”.

Do niełatwych zadań należało także skompletowanie obsady. Scenariusz był mocno ekstrawagancki. Historia, w której główny bohater jest wciągany ze świata rzeczywistego do gry komputerowej, by walczyć ze złymi programami, nie była czymś, co nawet w eskapistycznych latach 80. interesowało wielu aktorów. Gdy wybór do roli Flynna padł na Jeffa Bridgesa, ten miał wątpliwości. Aktor miał wtedy nieco inne ambicje niż udział w filmie SF. Zdawał sobie również sprawę, że jego nazwisko będzie firmować film i jeśli ten okaże się klapą, może to być punkt zwrotny w jego karierze. Jednocześnie dostrzegał w nim ogromny potencjał na bycie częścią czegoś niepowtarzalnego - dlatego ostatecznie dołączył do zespołu. Podobne odczucia miał Bruce Boxleitner, wcielający się w tytułowego TRONa, choć - po odrzuceniu scenariusza - dopiero wizyta na przygotowywanym planie sprawiła, że zdecydował się przyjąć rolę. „TRON” swoją obecnością miał zaszczycić także Peter O’Toole, dla którego przeznaczono postać głównego złoczyńcy Dillingera. Gdy jednak dowiedział się, że na planie nigdzie nie zobaczy opisanych w scenariuszu czołgów i pojazdów, postanowił się wycofać.

Nieprzyzwyczajeni do pracy w niecodziennych warunkach aktorzy od początku mieli problem z przestawieniem się na grę w otoczeniu wyłącznie czarnego tła, pozbawionego jakichkolwiek dekoracji. Wszystkie elementy scenografii były im opisywane, co nie pomagało w odtwarzaniu emocji. Jeff Bridges nie krył swojej irytacji: „Nie wiedzieliśmy kompletnie, jak grać. Nie można było być pewnym, czy dana reakcja była właściwa, czy niesamowicie przesadzona, a w filmie będzie wyglądać po prostu idiotycznie”. Kolejną przeszkodą były niewygodne kostiumy, bardzo ciasne i niefunkcjonalne. Ciężko się w nich siedziało, a co dopiero normalnie poruszało i grało. By niejako ułatwić pracę w nietypowej rolach i scenerii, na całym planie porozstawiano automaty do gier. Co ciekawe, Bridges szybko stał się ich amatorem, wielokrotnie z tego powodu spóźniał się na sceny, a jego rekordy na wielu maszynach do końca zdjęć pozostały niepobite.

1 2 »

Komentarze

27 XII 2010 17:20:46

Artykuł ciekawy, ale tylu błędów na dwóch stronach dawno nie widziałem.

27 XII 2010 21:02:42

Teraz trochę lepiej?

27 IX 2011 02:43:21

Świetny artykuł. Pozdrawiam

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Gdzie są naziści z tamtych lat?
Sebastian Chosiński

9 IV 2024

Barbara Borys-Damięcka pracowała w sumie przy jedenastu teatralnych przedstawieniach „Stawki większej niż życie”, ale wyreżyserować było jej dane tylko jedno, za to z tych najciekawszych. Akcja „Człowieka, który stracił pamięć” rozgrywa się latem 1945 roku na Opolszczyźnie i kręci się wokół polowania polskiego wywiadu na podszywającego się pod Polaka nazistowskiego dywersanta.

więcej »

Z filmu wyjęte: Wilkołaki wciąż modne
Jarosław Loretz

8 IV 2024

Nikt chyba nie wie, ile tak naprawdę kręci się dziś rocznie filmów z wilkołakami. Jedno jest jednak pewne – za oglądanie większości z nich twórcy powinni wypłacać widzom rekompensatę za ciężkie warunki konsumpcji.

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: Kruck Polakowi oko wykole
Sebastian Chosiński

2 IV 2024

Chcąc zachować chronologię wydarzeń, w drugiej serii teatralnej „Stawki większej niż życie” scenarzyści stanęli przed sporym wyzwaniem. Wojna skończyła się już, co zatem wymyśleć, aby usprawiedliwić pozostawanie Hansa Klossa w mundurze niemieckim? Najpierw uczynili go żołnierzem Werwolfu (vide „Czarny wilk von Hubertus”), a następnie – w „Nocy w szpitalu” – zastosowali retrospekcję, dzięki której akcja przeniosła się do 1942 roku.

więcej »