Jaki jest więc pomysł Abramsa na „Star Treka”? Przede wszystkim efektowne, dynamiczne, znakomicie zrealizowane kino przygodowe. Nie chcę zbyt dużo zdradzać z fabuły „W ciemność”, bo z jednej strony kilka zwrotów akcji stanowi główne atuty scenariusza, a z drugiej strony pewne pomysły są ukłonami dla fanów dawnej serii. Abstrahuję tu od faktu, że w niezbyt mądrej polityce promocyjnej, kluczowe elementy scenariusza wyciekły na zewnątrz, wciąż może przecież znaleźć się widz, który uchował się od szalejących spoilerów. Parę słów wprowadzenia jednak nie zawadzi. Film rozpoczyna się od dynamicznej sekwencji w stylu „Poszukiwaczy zaginionej Arki” – to misja załogi „Enterprise” na prymitywnej planecie, w której Spock i Kirk demonstrują to, z czego są najbardziej znani. Ten pierwszy kierowanie się logiką do absurdu, ten drugi improwizację i niesubordynację. Owa niesubordynacja kosztuje Kirka – który to już raz! – stanowisko, ale nowe zagrożenie dla planety powoduje, że sprawy będą musiały wrócić na swoje tory (czyli Kirk na mostek kapitański „Enterprise”). Owym zagrożeniem jest genialny renegat z Gwiezdnej Floty, który, ze sobie tylko znanych powodów, rozpoczyna osobistą krucjatę przeciw Federacji i dowództwu floty. Co będzie potem? To, czego możemy się spodziewać – ziemski prolog, wyskok do Strefy Neutralnej, epizod z nieocenionymi Klingonami (jak się wymyśliło im cały język, to żal ich nie wykorzystywać), pojedynek w kosmosie, sztuczki, podstępy, teleportacje, torpedy i fazery (także nastawione na ogłuszanie). Tempo filmu jest oszałamiające, zwroty akcji liczne, aktorzy bardzo dobrze czują się w swych rolach, nie braknie humoru, głownie – jak każe tradycja – dzięki zderzaniu logiki Spocka z żywiołowością Kirka i Uhury, oraz dzięki komentarzom Scotty’ego i McCoya. Abrams jest rzemieślnikiem pierwszej klasy i „W ciemność” jest doskonałą filmową rozrywką.

Tyle tylko… czy to jeszcze jest „Star Trek”? Filmy klasycznej serii oparte były oczywiście częściowo na kosmicznych pojedynkach, ale raczej rozgrywanych w formie okrętowych podchodów w stylu filmów marynistycznych z II wojny światowej, w żadnej mierze – może poza „Pierwszym kontaktem” – nie można ich było nazwać kinem akcji. Zawsze też miewały (niezależnie od finalnych efektów) większe ambicje – mówiły o odpowiedzialności, o ekologii, polityce, religii, ewolucji ludzkości – w uproszczony popkulturowy sposób, ale zawsze. „W ciemność” takich ambicji raczej nie ma, to kino sensacyjno-przygodowe (z odrobiną kryminału) w fantastycznonaukowej otoczce, któremu bliżej do Kina Nowej Przygody niż filmów Nicholasa Meyera i Leonarda Nimoya, nie mówiąc już o serialu. Wspominałem zresztą o jawnych nawiązaniach do filmów z Indianą Jonesem, można tez spokojnie odnaleźć tu fascynację „Gwiezdnymi wojnami” czy filmami o Jamesie Bondzie. Są tu pewne elementy przywołujące dawniejsze tematy, zwłaszcza w kilku rozmowach i scenach dotyczących kwestii śmierci i stosunku do niej. Tym niemniej „W ciemność” będzie raczej zbiorem cytatów z klasyki niż jej kreatywnym rozwinięciem.

Abrams, który chyba wie, że twardych miłośników klasycznego cyklu może rozczarować, wybiera swój sposób na ich ugłaskanie. „W ciemność” jest wypełnione nawiązaniami do starych filmów i serialu. Odwołania zaczynają się od głównego wątku (odnoszącego się zarówno do serialu i jednego z filmów), pojawiają w różnych drugoplanowych smaczkach, a kończą na bardzo dosłownym cytowaniu scen i słów. Abrams nie udaje przy tym, że jego ambicją jest odtworzenie klimatu dawnych filmów. Odwoływanie się scenograficzne do serialu sprzed lat 50 byłoby absurdem, przywoływanie efektów z filmów z lat 80. również. Wszystkie te grafiki komputerowe na wyświetlaczach tworzone przez 8-bitowe komputery zostają zastąpione współczesnymi efektownymi wizualizacjami, wizja przyszłości również odpowiada naszym wyobrażeniom. Nie inaczej postępuje Abrams z bohaterami – wspomniałem, że Kirk i Spock są odmienni, ale również energiczna Zoe Saldana niespecjalnie przypomina dystyngowaną Nichelle Nicholls w roli Uhury, a zabawny Simon Pegg w roli Scotty’ego zastępuje flegmatyzm i ciepłą zgryźliwość Jamesa Doohana własną neurozą i sarkazmem. Powiedzmy sobie jednak szczerze – inaczej się nie da, „Star Trek” wymagał nowej formuły i Abrams, przy zachowaniu pewnego szacunku dla pierwowzoru, ją wymyślił, zdobywając dla serii wielu nowych fanów. A że utracił przy tym kilku dawnych? Cóż, dobro wielu zawsze było ważniejsze od dobra jednostek.

Po ochłonięciu po ponad dwóch godzinach doskonałej rozrywki przychodzi jednak refleksja – co dalej? W finałowych scenach Abrams zdaje się wprowadzać Kirka na bardziej klasyczne tory formuły „śmiało dążyć tam, gdzie dotąd nikt nie dotarł”. Czy to oznacza, że kolejny „Star Trek” będzie bardziej zbliżony do dawnej estetyki? Czy owe delikatnie zaznaczone tu elementy poważniejszych rozważań znajdą w kolejnych częściach solidniejsze rozwinięcie? „W ciemność”, wbrew tytułowi, nie jest filmem zbyt mrocznym, nie obrażę się na wpuszczenie do serii w kolejnych częściach nieco więcej ciemnej materii.