Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 19 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Steve McQueen
‹Zniewolony. 12 Years a Slave›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułZniewolony. 12 Years a Slave
Tytuł oryginalny12 Years a Slave
Dystrybutor Monolith
Data premiery31 stycznia 2014
ReżyseriaSteve McQueen
ZdjęciaSean Bobbitt
Scenariusz
ObsadaChiwetel Ejiofor, Dwight Henry, Dickie Gravois, Bryan Batt, Ashley Dyke, Kelsey Scott, Cameron Zeigler, Tony Bentley
MuzykaHans Zimmer
Rok produkcji2013
Kraj produkcjiUSA, Wielka Brytania
Czas trwania134 min
Gatunekbiograficzny, dramat, historyczny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

Człowiek - persona non grata
[Steve McQueen „Zniewolony. 12 Years a Slave” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Steve McQueen – ten to ma charakter! Niestraszne mu najpodatniejsze na schematy gatunki, niestraszny mu romans z Hollywoodem; nawet jeśli płynie głównym nurtem, robi to w pełni własnym stylem.

Gabriel Krawczyk

Człowiek - persona non grata
[Steve McQueen „Zniewolony. 12 Years a Slave” - recenzja]

Steve McQueen – ten to ma charakter! Niestraszne mu najpodatniejsze na schematy gatunki, niestraszny mu romans z Hollywoodem; nawet jeśli płynie głównym nurtem, robi to w pełni własnym stylem.

Steve McQueen
‹Zniewolony. 12 Years a Slave›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułZniewolony. 12 Years a Slave
Tytuł oryginalny12 Years a Slave
Dystrybutor Monolith
Data premiery31 stycznia 2014
ReżyseriaSteve McQueen
ZdjęciaSean Bobbitt
Scenariusz
ObsadaChiwetel Ejiofor, Dwight Henry, Dickie Gravois, Bryan Batt, Ashley Dyke, Kelsey Scott, Cameron Zeigler, Tony Bentley
MuzykaHans Zimmer
Rok produkcji2013
Kraj produkcjiUSA, Wielka Brytania
Czas trwania134 min
Gatunekbiograficzny, dramat, historyczny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Jego najnowszy film, nominowana w dziewięciu Oscarowych kategoriach historia obejmująca dwanaście lat niewoli Salomona Northupa, to adaptacja wspomnień spisanych przez samego bohatera – wolnego człowieka, którego skuto kajdanami. Filmowiec mógł zatem poddać się egzaltacji wyrażonej w książce lub podporządkować się kliszom biografii historycznej, pod którymi ugięła się mniej zasłużona większość reżyserów. Tak się jednak nie stało. „Zniewolony” to dzieło wyróżniające się także na tle innych tytułów dotyczących niewolnictwa, dzieło, w którym na każdej niemal scenie autor odcisnął własne piętno.
Już początkowe sceny ujawniają kierunek obrany przez reżysera. Długie ujęcie batożenia Northupa tuż po pozbawieniu go wolności (jest rok 1841) nie świadczy wcale o banalnej dosłowności przedsięwziętych w filmie kroków. McQueen nie idzie w krwawą makabrę (z jednym bodaj wyjątkiem), nie epatuje przemocą, lecz równocześnie nie estetyzuje jej; zamyka przed widzami wszystkie drogi ucieczki i zmusza do realnego trwania przy katowanym bohaterze. Reżyser każe patrzeć na przepełnioną bólem i zaskoczeniem twarz Salomona, słuchać razów, jęków oraz słabnących słów sprzeciwu kierowanych w stronę ciemiężyciela. Na nic zdają się protesty: „Jeśli chcesz przeżyć, nic nie mów”, usłyszy niebawem od towarzysza niedoli. Choć wierzył, że jest wolnym człowiekiem, fizyczne pęta nałożone przez białych czynią go niewolnikiem. To właśnie granice ciała dyktują warunki bohaterowi i niejako wyznaczają ramy opowieści (jak w każdym zresztą filmie brytyjskiego twórcy). Gdy oprawca biczuje, niszcząc ciało, próbuje zniszczyć i psyche. „Zniewolony” obrazuje taką właśnie walkę: niedoskonałej fizyczności z hartem ducha.
Wspomniana sekwencja znamionuje cały film z jeszcze innego powodu. Gdy pierwsze fizyczne katusze na chwilę zostają przerwane, następuje odjazd kamery z celi, w której tkwi Northup i z której wciąż słychać jego wołania o pomoc, a w tle da się wówczas dostrzec Biały Dom. McQueen podkreśla, że dwie rzeczywistości – rzekomo cywilizowana i ta absurdalnie niesprawiedliwa – istniały w ówczesnej Ameryce równolegle. Konfrontacja ta przyjmuje najjaskrawszą formę wtedy, gdy, już w kajdanach, Salomon zostaje potajemnie wywieziony ze stanu Nowy Jork, w którym mógł żyć jako wolny człowiek, do Georgii, konserwatywnego Południa, gdzie Murzyna się uprzedmiotawia i czyni własnością, której można nadać niewolnicze imię, zgwałcić czy bezkarnie powiesić.
Ciekawy kontrapunkt dla losów przedstawianych czarnoskórych stanowią krajobrazy Luizjany. Jedynie natura daje się u McQueena podziwiać, czaruje iście metafizycznym spokojem. Człowiek natomiast nie potrafi u niego egzystować, nie umie samodzielnie o siebie zadbać, znajduje dziwaczną radość i spełnienie w uzależnianiu drugiego od siebie, w brutalności i destrukcji. W swoich wypiskach Northup tłumaczy także przemoc innego rodzaju niż ta fizyczna. Chodzi o rasizm naturalnie wtłaczany już w procesie socjalizacji. Twórca „Głodu” celnie ukazuje to zjawisko w scenie w moim przekonaniu najmocniejszej, kiedy to karany za nieposłuszeństwo uwiązany do gałęzi Salomon na wpół wisi, na wpół stoi przez całe godziny na czubkach palców i tylko milimetry dzielą go od śmierci. Długie ujęcie nieprzyjemnych zmagań mężczyzny pozwala dojrzeć innych niewolników na drugim planie, którzy widzą jego męki, lecz dalej wykonują codzienne obowiązki. Są wśród nich dzieci, które zapewne przyswajają widok upodlenia, uznając go za naturalny.
Mimo niewątpliwego mistrzostwa reżyserii McQueena, mogą zastanawiać pobudki, jakie mu przyświecały. Filmów o niewolnictwie było przecież sporo, ostatnio pojawiło ich się całe multum, na cóż więc kolejny? Można narzekać, że brytyjski twórca nie mówi niczego nowego – bo nie mówi. Lecz forma likwiduje w moim przekonaniu tego rodzaju dylematy. McQueen nie bawi się w wielkie metafory ku pokrzepieniu serc (jak zrobił to Lee Daniels „Kamerdynerem”). Nie uładza koegzystencji białych i czarnych, jak sztucznymi metodami czyniły to hollywoodzkie klasyki z „Przeminęło z wiatrem” na czele. Nie leczy też z traumy fantazyjnymi bajkami (jak - świetnie! - czynił „Django”). Twórca „Zniewolonego” jest za to śmiertelnie poważny (poczucia humoru nie miał nigdy) i chyba ta niewzruszoność pozwala mu stworzyć najbardziej z wszystkich wymienionych konsekwentne i artystycznie dojrzałe dzieło. Zestawiając na ekranie wolność i niewolę jednego człowieka, dodatkowo unaocznia faktyczny bezsens wszelkiej nierówności. A jeśli owa droga przez mękę tak silnie na widza oddziałuje – w dobie rozmaitych torture porn i innych cielesnych horrorów – to jest to dowód reżyserskiej maestrii.
koniec
31 stycznia 2014

Komentarze

31 I 2014   11:55:03

Może sam jako czarnoskóry, chciał się zmierzyć z tym tematem. Sam mówił, że różni się od amerykańskich niewolników tylko tym, że statek jego przodków popłynął w jedną stronę a amerykańskich w drugą.

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fallout: Odc. 2. Elementy układanki zaczynają do siebie pasować
Marcin Mroziuk

19 IV 2024

Z jednej strony trudno nam zachować powagę, gdy obserwujemy, jak bardzo zachowanie Lucy nie pasuje do zwyczajów i warunków panujących na powierzchni. Z drugiej strony w miarę rozwoju wydarzeń wygląda na to, że właśnie ta młoda kobieta ma szansę wykonać z powodzeniem misję, która na pierwszy rzut oka jest ponad jej siły.

więcej »

Klasyka kina radzieckiego: Odcięta głowa Jima Clarka
Sebastian Chosiński

17 IV 2024

Niby powinny cieszyć nas wielkie sukcesy odnoszone przez polskich artystów poza granicami kraju. A powieść Brunona Jasieńskiego „Człowiek zmienia skórę” bez wątpienia taki sukces odniosła. Tyle że to sukces bardzo gorzki: po pierwsze – książka była typowym przejawem literatury socrealistycznej, po drugie – nie uchroniła autora przed rozstrzelaniem przez NKWD. Cztery dekady po jego śmierci na jej podstawie powstał w sowieckim Tadżykistanie telewizyjny serial.

więcej »

Co nam w kinie gra: Perfect Days
Kamil Witek

16 IV 2024

„Proza życia według klozetowego dziada” może nie brzmi za zbyt chwytliwy filmowy tagline, ale Wimowi Wendersowi chyba coraz mniej zależy, aby jego filmy cechowały się przede wszystkim potencjałem na komercyjny sukces. Zresztą przepełnione nostalgią „Perfect Days” koresponduje całkiem nieźle z powoli podsumowującym swoją twórczość Niemcem, który jak wielu starych mistrzów, powoli zaczyna odchodzić do filmowego lamusa. Nie znaczy to jednak, że zasłużony reżyser żegna się z kinem. Tym bardziej że (...)

więcej »

Polecamy

Bo biblioteka była zamknięta

Z filmu wyjęte:

Bo biblioteka była zamknięta
— Jarosław Loretz

Wilkołaki wciąż modne
— Jarosław Loretz

Precyzja z dawnych wieków
— Jarosław Loretz

Migrujące polskie płynne złoto
— Jarosław Loretz

Eksport w kierunku nieoczywistym
— Jarosław Loretz

Eksport niejedno ma imię
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy – kontynuacja
— Jarosław Loretz

Polski hit eksportowy
— Jarosław Loretz

Zemsty szpon
— Jarosław Loretz

Taśmowa robota
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Inne recenzje

Esensja ogląda: Marzec 2014 (1)
— Miłosz Cybowski, Konrad Wągrowski

Esensja ogląda: Luty 2014
— Sebastian Chosiński, Karolina Ćwiek-Rogalska, Piotr Dobry, Grzegorz Fortuna, Jarosław Loretz

Tegoż twórcy

Bezwstydny
— Piotr Sarota

Stosunki post(m)oralne
— Karolina Ćwiek-Rogalska

New York, New York co za piekielne miasto
— Paulina Jastrzębska

Niedosyt
— Tomasz Markiewka

Tegoż autora

Sztuka? Gdzieś zaginęła. Ale szlak został przetarty
— Gabriel Krawczyk

W tęczowych kolorach
— Gabriel Krawczyk

Siedem „ale” przeciw „Trzynastu powodom”
— Gabriel Krawczyk

Duchowa biografia erotyczna
— Gabriel Krawczyk

Paterson lubi to!
— Gabriel Krawczyk

Remanent filmowy 2016
— Sebastian Chosiński, Gabriel Krawczyk, Jarosław Loretz, Marcin Osuch, Konrad Wągrowski, Kamil Witek

Kryminał milicyjny à rebours
— Gabriel Krawczyk

Biograficzne rzemiosło
— Gabriel Krawczyk

Nieszkodliwe kłamstwa i miarkowane sentymenty
— Gabriel Krawczyk

Bridget Jones i Tarantino
— Gabriel Krawczyk

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.